İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
Ortak nokta, yolsuzluk, ekonomik eşitsizlikler ve yönetimden umudunu kesen halkın öfkesi oldu. Son dört yılda Güney Asya’yı sarsan üç büyük halk hareketi, üç ülkede liderlerin görevden gitmesine yol açtı. 2022’de Sri Lanka’da başlayan öfke dalgası cumhurbaşkanını devirdi. İki yıl sonra Bangladeş’te kitlesel protestolar hükümeti yıktı. Bu hafta ise Nepal’de öfke patladı; başbakan bir gün içinde istifa etmek zorunda kaldı. Her üç protesto da bir 'kıvılcımla' başladı ancak sonunda iktidara ve kökleşmiş siyasi elitlere karşı geniş çaplı bir reddiyeye dönüştü. ...Devamı.»
Trump, Nawrocki ile görüşmesinde NATO üyelerinin savunma harcamalarına dair yanıltıcı iddialarda bulundu. Trump, göreve yeni başlayan Polonya Cumhurbaşkanı ile yaptığı görüşmede, Polonya’nın NATO’nun yüzde 2 savunma harcaması hedefini karşılayan yalnızca iki ülkeden biri olduğunu iddia etti. ABD Başkanı Donald Trump, Polonya’nın daha önce NATO’nun gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2’si olarak belirlenen savunma harcaması hedefini karşılayan yalnızca iki ülkeden biri olduğunu iddia etti. ...Devamı.»
Rach 34 yaşında bir Avustralyalı. Dünyada cilt kanseri oranının en yüksek olduğu ülkede, birçokları gibi o da "güneşten korkarak" büyümüş. Çocukluğu, Avustralya okullarında yaygın olan meşhur "şapka yoksa oyun da yok" kuralı, güneşin kanser yapacağına dair 90'ların reklamları ve evinin her kapısında nöbet tutan güneş kremi tüpleriyle geçti. Bu durum, Rach'ı günde birkaç kez güneş kremi süren ve nadiren şapkasız evden çıkan biri haline getirdi. ...Devamı.»
Biz genelde iki kelimeyi birbirine karıştırmaktayız. Kayyum kelimesi ile Kayyım kelimesi birbirine benzese de, birbirinden ayrı iki anlamda kullanılması gerekir. Bakın, Kayyum kelimesi, şirketlerin ve kurumların başındaki kişilerin yönetimdeki zayıflığı mahkemelerce veya yetkili mercilerce tespit edilirse, yerlerine atanacak kişilere verilen isimdir. Kayyım ise başka anlamdadır. Doğrulup ayakta durmak, devam ve sebat etmek, bir işin idaresini üzerine almak, gözetip korumak anlamındaki Kıyâm kökünden gelen bir ifadedir. “Her şeyin varlığı kendisine bağlı olan, kâinatı idare eden” anlamına gelir. Aslında “El-Kayyım” kökünden gelir bu ifadeler. ...Devamı.»
Hani sorsalar “Hangi şair daha fazla vatanını sever?” diye, aklıma iki isim gelir: Biri Tevfik Fikret, diğeri ise Namık Kemal. Yanlış anlamayın, Nazım Hikmet’in ismini telaffuz etmek istemedim, çünkü onların yaşadığı dönemler farklıydı. Osmanlı Devleti’nin ülkeyi parsel parsel satmasına haykıran iki önemli şairdi onlar. Namık Kemal 1840’ta, Tevfik Fikret ise 1867’de doğmuştu. Aralarında 27 yıl gibi büyük bir fark olsa da, aynı ideolojiyi benimsemiş iki kıymetli şairdi. Namık Kemal’in hayatı beni çok etkilemişti, eserlerini okurken çok duygulanmıştım. ...Devamı.»
Muhalefetin 2014’ten bugüne TBMM’ye verdiği ama AKP tarafından reddedilen araştırma önergelerinin bazılarını okumanızda yarar olduğunu düşünüyorum. Hani biz okuruz, ekranlardan izleriz ve sonra unuturuz ya… İşte bunların bazıları unutulmamalı. En çok ne ağırıma gidiyor biliyor musunuz? Bizleri aptal yerine koymaları. Çek tabancayı vur beni! Tıpkı Nadira Kadirova’nın bir vekil tarafından tabanca ile öldürülmesi gibi. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarında, muhalefetin kamuoyunda tartışılan pek çok konu için Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasına verdiği bütün önergeler reddedildi. İktidar tarafından verilmediyse külliyen ret! Nasıl bir anlayış bu? ...Devamı.»
Amerika'nın iki kez görevden alınmış, hüküm giymiş suçlu ve yarı otoriter başkanı Donald Trump, seçkincilik karşıtlığı, Hristiyan beyaz milliyetçiliği, kültürel kin ve bir haçlı seferinin "bataklığı kurutma" vaadiyle beslenen popülist bir dalganın merkezinde yükseldi. İlk döneminde iki kez görevden alınmasına ve davalar ve cezai suçlamalarla karşı karşıya kalmasına rağmen, tabanı için mesihvari bir figür haline geldi. 2016'da doğan kampanya sloganı "MAGA", bir siyaset kadar bir kimliğe de dönüştü. Ancak ikinci döneminde, bir zamanlar kopmayan bu bağ, hareketin özüne vuran bir değişimle, incecik çatlaklar gösteriyor. ...Devamı.»
Apple TV+ platformunda ilk iki sezonu yayınlanan “Silo” (2023) dizisi, Graham Yost tarafından Hugh Howey’in aynı adlı roman serisi baz alınarak yaratıldı. Bu bilim kurgu ve distopik drama yapımının senaryosu, çok sayıda kişinin yeraltındaki yüzlerce kat uzanan silindirik dev bir siloda verdiği yaşam mücadelesini konu almaktadır. Silo olarak ifadelendirilen yaşam alanı, dünyanın zehirli kimyasallarla kaplı atmosferinden insanları korumak için kurulmuş bir barınaktır. ...Devamı.»
Eurostat'ın 2024 raporuna göre, Türkiye'deki üniversite mezunlarının yıllık net geliri 7 bin 542 Euro ile Avrupa'da son sırada yer alıyor. Bu rakam, AB ortalaması olan 29 bin 490 Euro'nun dörtte birinden bile aza tekabül ediyor. Bu çarpıcı fark, Türkiye'deki üniversite mezunlarının ortalama aylık gelirinin 628 Euro, AB'deki meslektaşlarının ise 2 bin 458 Euro düzeyinde olduğunu gösteriyor. ...Devamı.»
İngiltere Sağlık Hizmetleri Türkiye'ye gidecek turistler için "maymun çiçeği" uyarısı yayınladı. İngiltere Sağlık Hizmetleri'ne (NHS) bağlı seyahat yönergelerinde Türkiye'ye gidecek turistler için "maymun çiçeği" uyarısının yayınlanması üzerine İngiliz basını alarma geçti. NHS'ye bağlı Travel Health Pro web sitesinde 23 Ağustos'ta yayınlanan güncellemede şu ifadeler yer aldı: "Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye'de 7 Ağustos 2025'te tespit edilen bir 'Ib kladı' maymun çiçeği vakası açıkladı. Vakanın Birleşik Arap Emirlikleri'ne seyahat geçmişi olduğu bildirildi." ...Devamı.»
YAPRAK DÖKÜMÜ: Dikkatinizi çekmiştir mutlaka, bu yıl bu "mevsimde" (hangi mevsimde yaşadığımızı/bulunduğumuzu bilemiyoruz), yapraklar çok erken dökülmeye başladı. Kentlerde, kasabalarda, köylerde, kırlarda, heryerde. Gözümüzün önünde olup-bitiyor herşey: İşte örneğin Paris'te sararan yapraklar, kupkuru yapraklar, 14 Ağustostan itibaren ağaçları terkedip kaldırımlara, yollara, dar sokaklara, caddelere, meydanlara serildiler. Ağaçı olan her mekan ölü yaprak kilimlerine döndü. Hele parklarda. Hele plajlara yakın ağaçlı yollarda. Aşırı sıcaklar mutlaka sorumlu. Susuz kalan topraklar da. Tükenen yeraltı suları da. Kuruyan çay, ırmak, nehir ve göller de. ...Devamı.»
Araştırmaya göre yapay zeka, gençlerin "kitaptan öğrendiği" bilgileri daha kolay taklit edebildiğinden gençler yapay zeka karşısında daha fazla risk altında. Yeni bir rapor, ABD'de yapay zekanın yerini alması en muhtemel meslekleri ve işçileri ortaya koydu. Stanford ekonomistlerinin yürüttüğü araştırmaya göre yazılım geliştiricileri ve müşteri hizmetleri çalışanları şimdiden önemli sayıda çalışanın yerini kaybettiği iki meslek grubu çünkü yapay zeka, yaptıkları işi diğer mesleklere kıyasla daha kolay taklit edebiliyor. ...Devamı.»
Hugo Chavez döneminden itibaren Venezuela, Washington’un Latin Amerika’daki etkisine meydan okuyan başlıca aktörlerden biri oldu. ABD ile Venezuela arasında tansiyon yükseliyor. Güney Karayipler ve çevresindeki sularda büyük bir Amerikan donanma yığınağı dikkat çekiyor. Washington yönetimi bu hamlenin, Latin Amerika’daki 'uyuşturucu kartellerinden gelen tehditlere' karşı olduğunu savunuyor. ...Devamı.»
Tarih biz insanları hep ilgilendirir. Her insanın kendi öznel süreci ve yolculuğu içinde bu ilgisi farklı olur; çünkü bir geleceğimizin olduğunu biliriz. Şimdinin olanakları ile gelecekte ortaya çıkabilecek gereksinimler nasıl karşılanacağı sorunu hep karşımızda durur. Toplumların, yöneticilerin, halkların bu sorun karşısında kullanacakları malzeme geçmişin birikimleri ve deneyimleridir. Birikim derken nesnel-maddi varlıkları deneyim derken düşünsel, ahlaki, kültürel miras anlaşılmalı. ...Devamı.»
TÜİK verilerine göre, zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı Temmuz 2025'te yüzde 29,6 oldu. Kurum, Temmuz ayına ilişkin işsizlik oranını yüzde 8 olarak açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "İşgücü İstatistikleri, Temmuz 2025" verilerini açıkladı. Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre; zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2025 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre 3,1 puan azalarak yüzde 29,6 oldu. 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2025 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre 164 bin kişi azalarak 2 milyon 828 bin kişi oldu. ...Devamı.»
Kolombiya’da arkeolojik kazılardan çıkarılan 6 bin yıllık kalıntıların DNA’sı ilk kez tam olarak incelendi. Bilim insanları, “Checua” adı verilen bu grubun daha önce bilinmeyen bir insan soyu olduğunu açıkladı. Checua topluluğunun izole bir avcı-toplayıcı grup olabileceği ve günümüzde bilinen hiçbir torunlarının bulunmadığı düşünülüyor. ...Devamı.»
Özerklik, federal yapılı devletler, konfederal devletler ve onlara ilişkin konular yıllardan beri konuşuluyor. Bu hem doğal, hem çok önemli. Çünkü ülkemizdeki kimi sorunların üstesinden gelebilmek için bu meselelerin iyi bilinmesi gerekiyor. Özerklik, yerinden yönetim, federal devlet yapısı, federal devlet yapısına sahip devletlerde federe devletlerin ve merkezi karar mekanizmasının/federal devletin yetkileri ve bunlarla ilintili birçok konu daha gündemin sürekli birincil maddelerinden biri olmalı. Ülkemizdeki ve bölgemizdeki güncel siyasi ve genel gelişmeler sonucu da durum bunu gerektiriyor. ...Devamı.»
Avustralya hükümeti Tahran ile diplomatik ilişkilerini kesti ve iki antisemit saldırı organize ettiği suçlamasıyla Avustralya'daki İran Büyükelçisi'ni sınır dışı etti. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, İran'ın Avustralya'da en az iki antisemit saldırı düzenlediğini ve buna karşılık ülkesinin İran Büyükelçisi'ni sınır dışı ederek Tahran'la diplomatik ilişkilerini kestiğini açıkladı. Avustralya Güvenlik İstihbarat Teşkilatı'na (ASIO) göre, İran hükümeti geçen yılın Ekim ayında Sydney'de Lewis Continental Kitchen adlı bir koşer gıda şirketine kundaklama saldırıları düzenledi. ...Devamı.»
Taleplerdeki hızlı yükseliş, Amerikalıların Trump yönetiminin politikalarının güvenliklerini ve haklarını tehdit ettiğine dair artan endişelerini yansıtıyor gibi görünüyor. Donald Trump'ın yeniden göreve gelmesinden bu yana Amerikan vatandaşlarının Kanada'da mülteci statüsü almak için yaptığı başvuruların sayısı hızla yükseliyor. 2025'in ilk yarısında yapılan başvuruların sayısı geçen yılın tamamındakilerden daha fazla. ...Devamı.»
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu'nun Ar-Ge birimi olan KAMU-AR, açlık ve yoksulluk sınırı raporunu açıkladı. Rapora göre açlık sınırı Ağustos ayında önceki aya göre 774 lira artışla 28 bin lira sınırını aşarak 28 bin 444 liraya, yoksulluk sınırı ise 87 bin 910 liraya tırmandı. Dört kişilik bir ailenin, dengeli ve sağlıklı beslenebilmesi için gereken gıda harcamasının yanı sıra diğer ihtiyaçlarını da yoksunluk hissi çekmeden karşılayabilmesi için aylık olarak yapması gereken harcamaları dikkate alarak hesaplanan açlık-yoksulluk sınırı araştırması, açlık sınırının Temmuz ayına göre 744 lira arttığını, Ağustos'ta gıda dışındaki ihtiyaçlar için yapılması gereken harcamaların ise bin 793 liralık yükselişle 59 bin 466 liraya çıktığını ortaya koydu. ...Devamı.»