|
İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
|
Haberler | 
İşçilerin Tarihi
Devasa A23a buzdağı, Antarktika'daki buz sahanlığından koptuğundan bu yana 3.000 km'den fazla yol kat etti. Speed 3 filminin potansiyel konusu gibi görünen bir olayda, dünyanın en büyük buzdağlarından biri uzak bir İngiliz adasına çarparak vahşi yaşamı tehdit ediyor ve potansiyel olarak ekosistemi değiştiriyor. A23a olarak bilinen mega buzdağı şu anda deniz kuşlarına, fil ve kürklü foklara, Kral ve İmparator penguenlerine ev sahipliği yapan Britanya toprağı Güney Georgia'ya 280 km uzaklıkta bulunuyor. Ancak buzdağlarının ne zaman adaya çarpacağı ya da çarpmadan önce parçalanıp parçalanmayacağı henüz belli değil. 
Böcek yiyen yarasa popülasyonun azalması, çiftçileri ekinlerini korumak için böcek ilacı kullanmaya teşvik ediyor. Yeni bir araştırmaya göre bu da bebek ölümlerinde artışa yol açıyor. Journal Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yarasa popülasyonlarının azaldığı tarım bölgelerinde çiftçiler böcek ilacı kullanımını yüzde 31 oranında artırdı. Buna bağlı olarak ise bu bölgelerde bebek ölümlerinin tahmini olarak yüzde 8 oranında arttığı ortaya çıktı. 
Avrupa Birliği'nin (AB) İklim İzleme Servisi Copernicus’a göre 2024 yılı, dünyanın kayıtlara geçen en sıcak yaz aylarına sahip oldu. Ayrıca hava sıcaklığı ölçümlerinde baz alınan 1991-2020 ortalamasını 1,54°C aşarak, Avrupa genelindeki en sıcak yaz oldu ve 2022'de kırılan bir önceki rekoru da aştı. Ağustos ayı da, küresel ortalama hava sıcaklığının sanayi öncesi seviyeleri 1,5°C aştığı 14 aylık dönemdeki 13'üncü ay oldu. 
Araştırmacılar bu dönemi, dinozorların yok oluşuna benzetiyor. Akdeniz'deki yaşamın 5,5 milyon yıl önce yok olmanın eşiğine geldiği tespit edildi. Bilim insanları bu olayı, dinozorların yok oluşunun bölgesel ölçekteki versiyonuna benzetiyor. Bilim insanları 1970'lerde Akdeniz'in dibinde bir kilometre kalınlığında bir tuz tabakası keşfetmişti. Tuz kütlesi, yaklaşık 5,5 milyon yıl önce Messiniyen Dönemi'nin sonunda oluşmuştu. 
"2050'li yıllara geldiğimizde 1312 değerinin 1000 veya daha da aşağıya düşme riskiyle karşı karşıya kalabiliriz" Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) Başkanı Prof. Dr. Lütfi Akca, gelecek yıllarda nüfus artışı ve iklim değişikliği etkisiyle su kaynaklarında meydana gelebilecek kayıpların, su stresi altında olan Türkiye'yi su fakiri olmaya sürükleyebileceği uyarısında bulundu. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları 2024 Raporu'na göre, 2022'de dünya nüfusunun yaklaşık yarısı yılın en az belli bir bölümünde su kıtlığı yaşadı. 
Mikonos yakınlarındaki Delos adası gibi bazı yerler, artan sel nedeniyle şimdiden yapısal hasar görmeye başladı. Yeni bir araştırmaya göre, Türkiye ve Yunanistan'ın kıyı şeridinde bulunan tarihi alanların yarısından fazlası, deniz seviyesinin yükselmesiyle birlikte yüzyılın sonuna kadar 'çok yüksek' ya da 'yüksek' seviyede su altında kalma riski ile karşı karşıya kalabilir. Küresel ısınma daha fazla buz tabakası ve buzulun erimesine neden olduğu için deniz seviyeleri yükseliyor. 
Bilim insanları dünyada 2024'ün tamamı için hesaplanan yenilenebilir enerji kaynaklarının 1 Ağustos'ta tüketilmiş olacağını bildirdi. Ancak yeni teknolojiler ve tüketimde artan duyarlılık umut veriyor. İnsanlık önümüzdeki hafta Perşembe gününden (1 Ağustos) itibaren "cepten yemeye" başlayacak. Çevre örgütü Germanwatch, Küresel Ayak İzi Ağı'nın (GFN) araştırmasına dayanarak yaptığı açıklamada, dünyanın 2024 yılının tamamı için kullanılması öngörülen yenilenebilir kaynaklarını o tarihte tüketmiş olacağını duyurdu. 
Ekvador'daki bir bulut ormanı, tüzel kişiliğe sahip bir kurum olarak tanındıktan sonra ormansızlaşmaya ve madenciliğe karşı korunur hale geldi. José DeCoux 30 yıldan uzun süredir her sabah sağır edici bir sesle uyanıyordu. Ekvador'un Los Cedros ormanındaki evinde maymunların sesleri, sincaplara ve 400 farklı türde kuşun ayrı ötüşlerine karışıyor. Ağaçların etrafı puslu ve yeşilin sayısız tonundaki eğrelti otları ve yosunlar her kayayı ve ağaç gövdesini kaplıyor. 
İklim değişikliğinin ülke için çok büyük ekolojik zorluklar yaratması nedeniyle Endonezya'da İslam'ın çevreye duyarlı bir biçimine yönelik çağrılar artıyor. Uzmanlar bunun toplumun iklim çabalarına yaklaşımını değiştirebileceğini söylüyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin endişe verici raporunun yayınlanmasının ardından Endonezya bir kez daha küresel iklim tartışmasının merkezinde yer alıyor. Dünyanın en büyük kömür ve palmiye yağı ihracatçısı olan ülkenin, küresel iklim krizinde büyük etkisi var. Ancak ada devletinin kendisi de aşırı hava olaylarından giderek daha fazla etkileniyor. 
AİHM sağlık haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle mahkemeye başvuran 2 binden fazla İsviçreli kadını haklı buldu. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), iklim değişikliğinin insan yaşamı üzerindeki etkisiyle ilgili olarak görülen ilk yargı sürecinde önemli bir karara imza attı. Mahkeme, iklim değişikliğine karşı yeterince adım atılmamasının insan hakkı olup olmadığı konusunda açılan üç davayı bir arada değerlendirdi. 
Yeni yapılan araştırma, iklim değişikliği nedeniyle kutuplardaki buzulların erimesinin, Dünya'nın geçmişe kıyasla daha yavaş dönmesine neden olduğunu ortaya koydu. California San Diego Üniversitesi bünyesinde yapılan çalışmada, matematiksel modeller kullanılarak jeofiziksel olayların Dünya'nın dönüşüne etkileri incelendi. 
Küresel ısınma sonucu yok olma riski altında bulunan Avustralya'daki dev kelp yosunu popülasyonunu koruma amacıyla başlatılan proje, Google'ın yapay zekâ teknolojisinin binlerce uydu fotoğrafını analiz ederek oluşturduğu harita ve ısıya dayanıklı gen çalışmalarındaki analizleriyle ilerliyor. Deniz tabanından su yüzeyine kadar uzanan ve boyları otuz metreye kadar ulaşabilen dev kelp yosunları Avustralya’nın doğal güzelliklerinden birini oluşturuyor. 
Dünya Meteoroloji Örgütü'nün 2023 raporu, iklim krizinin etkisini geçen yıllara oranla daha da arttırdığını ortaya koydu. Özellikle okyanuslar ve buzullar büyük risk altında. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, iklim değişikliği konusunda gerek sıcaklıklardaki artış gerekse etkilerinde tüm alarm zillerinin çaldığını dile getirdi. BM'ye bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO) 2023 İklim Raporu'nu değerlendiren Guterres, bulguların geçen yıl Ocak ile Aralık ayları arasındaki dönemin hava sıcaklıklarının kayıt altına alınmasından bu yana dünya üzerinde en sıcak dönem olduğunu ortaya koyduğunu aktardı. 
Bilim insanları, kirliliğe yol açan maddelerin sınırlandırılmasıyla ilgili onlarca yıl önce getirilen kontrollere rağmen ton balığında (orkinos) hala cıva seviyesinin yüksek olduğunu söylüyor. Zehirli özelliklere sahip cıva, kömürün çıkarılması ve yakılmasıyla açığa çıkıyor ve okyanusa karışarak balıklarda birikiyor. Atmosferdeki cıva seviyesi önemli ölçüde düşmüş olsa da 1971'den bu yana ton balığında sabit seyrettiği belirtiliyor. 
AB Komisyonu, iklim krizi ile mücadelede sera gazı emisyonlarını düşürme hedefini yükseltti. Sunulan raporda, net sera gazı emisyonlarının 2040 yılına kadar 1990 yılı seviyesine göre yüzde 90 oranında azaltılması tavsiyesi yer aldı. AB'nin karbondioksit emisyonunun azaltılması konusunda halihazırda muktesebata geçmiş iki hedefi bulunuyor. Buna göre karbondioksit emisyonlarının 2030 yılına kadar yüzde 55 oranında azaltılması ve 2050 yılına kadar sıfırlanması amaçlanıyor. 
Yaklaşık 4 bin km karelik devasa alanıyla sürüklenen A23a, küresel ısınmadan dolayı 30 yılı aşkın süredir karaya oturduğu zeminden geçen kasım ayında ayrılmıştı. Antarktika'nın kuzeybatısında bulunan ve bir zamanlar bir Sovyet araştırma istasyonuna ev sahipliği yapan Filchner Buz Sahanlığı'nın bir parçası olan dünyanın en büyük buzdağı A23a sürüklenmeye başladı. 
Uzmanlara göre, ağaç halkaları ve buzullardaki hava kabarcıkları gibi kaynaklardan elde edilen paleoklimatik veri kayıtları kontrol edildiğinde, 2023 "büyük olasılıkla" son 100 bin yılın en sıcak yılı oldu. Avrupa Birliği Kopernik İklim Değişikliği Servisi (C3S) 2023'ün kayıtlardaki ve muhtemelen 100 bin yıldaki en sıcak yılı olduğunu açıkladı. 
Amazon yağmur ormanları 2023 yılında kayıtlara geçen en şiddetli kuraklığı yaşadı. Çok sayıda kasabaya nehir yoluyla ulaşım kesildi. Bölgedeki orman yangınları arttı ve yaban hayatı zarar gördü. Bazı bilim insanları bu gibi hava olaylarının dünyanın en büyük ormanını geri dönüşü olmayan bir noktaya doğru ittiğinden endişeleniyor. Sıcaktan çatlamış ve kavrulmuş nehir yatakları iki tarafımızda yükselirken Oliveira Tikuna, çıktığımız yolculukla ilgili şüphe duymaya başlıyor. 
Avrupa Birliği, her gün daha fazla atığı geri-dönüştürülmek veya depolanmak üzere Türkiye’ye gönderiyor. Ama çevresel ve sosyal koşullar dikkate alınmıyor. İngiltere merkezli Çevre Araştırma Ajansı tarafından yapılan araştırma, Türkiye'nin 2021 yılında 3,9 milyon ton yerli plastik atık üretirken toplam 682 bin 208 ton ithal ettiğini ortaya koydu. 
Fremantle Highway yük gemisi, Kuzey Denizi'nde yanmaya devam ediyor. Gemiden yakıt sızması en çok korkulan senaryo. Bu, büyük bir çevre felaketine yol açabilir. Hollanda'nın Kuzey Denizi kıyıları açıklarında, Schiermonnikoog adaları yakınlarında günlerdir bir yük gemisi yanıyor. Fremantle Highway adını taşıyan geminin güvertesinde, 498'i elektrikli araç olmak üzere 3 bin 800 otomobil bulunuyor. Şu ana kadar kesin bir sonuca varılmamış olsa da yangının, gemideki elektrikli araçlardan biri nedeniyle başladığı tahmin ediliyor. Bir kez alev aldıkları takdirde, elektrikli araçların bataryalarını söndürmenin çok zor olduğu bilinen bir gerçek. 
