İşçilerin Tarihi
1970 e vardığımızda sendikal hareket ve iktidar arasındaki manzara şöyleydi: Birkaç yıldan beri Türk-İş (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) konfederal (üst) yönetimi, patronlar ve Süleyman Demirel in yönetimindeki AP (Adalet Partisi) hükümeti, 1967 de kurulduğundan beri gittikçe güçlenen ve etkisi Marmara Denizinin eteklerinin çok ötesine yayılan DİSK...
Söz / Sözün Özü
Sözleşmek. Konuşmak. Söyleşmek. Yazmak. Yayınlamak : Tarihe, kendi tarihimize bir iz bırakmak. Bir katkıda bulunmak. Ana, baba, hala, teyze, amca, dayı, nene, dede ve benzeri büyüklerimizle söyleşiler yapmak : -Sözün gösterilmesi- için onları söyleşi yaparken kamerayla ölümsüzleştirmek. Evet Sözlü Tarihi canlandırmak. Sözlü Tarih?in olanaklarından en iyi biçimde yararlanmak mümkün.
İşçi Sınıfı
Var mı(ydı)? Yok mu(ydu)? Uzun çok uzun yıllar tartışması yapıldı: Osmanlı İmparatorluğu?nda ve hemen sonrasında Türkiye Cumhuriyeti de işçi sınıfı var mıydı? Yok muydu? İşçi Hareketi Tarihi konusuna 1960?ların ortasından beri merak, hem de ne merak, sardığım için o tarihten beri bu konu beni de birinci derecede ilgilendirdi.
Değerler Rabbi
İnsan doğayla ayrımını algıladığı andan itibaren algısıyla algıladığı arasında bir bağın olduğunu sezer. İlk elden duyusal bilinç düzeyinde de olsa bunun nedenlerini, gördüklerinin gerisinde neyin var olduğunun arayışına da başlamış olur. Algının kendisi bir üçlemenin birliğidir: algılanan, algılayan ve algı. Algı, şiddeti ve biçimi ne...
Eski bir yanardağı Aborijin hikayesi
Uzun zaman önce, Avustralya?nın güneydoğusuna dört dev yaratık gelmiş. Üçü, kıtanın diğer bölgelerine yürüyüp gitmiş ancak biri yere çömelmiş. Vücudu, Budj Bim adındaki bir yanardağa, dişleri ise yanardağın lavlarına dönüşmüş. Günümüzde bilim insanları, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halkı tarafından anlatılan bu masalın aslında geçmişe dayanan bazı temelleri olabileceğini düşünüyor.
Kötülüğün Sıradanlığı
Okullardaki tarih kitaplarının içeriğini hatırlayın; eğitim süreci içinde size öğretilen tarih sanat tarihi ya da bilim tarihi değil, ağırlıklı olarak savaş tarihidir. İnsanlık tarihi gerçekten de büyük savaşlar ve katliamlarla doludur. İnsanlığın tuttuğu kayıtların atılım yapması dolayısıyla yirminci yüzyıl içinde yer alan bu korkunç şiddet olaylarına daha detaylı olarak tanıklık etmekteyiz.
KAOTİKA
-En parlak yıldızlar en büyük kaostan doğar- (Nietzsche.) Evrende var olan her şey olduğu haliyle kendini ortaya koyuş biçimi olarak bir ifadedir, bu haliyle kendinde nasılsa öyledir. İnsan dışındaki her varlık verili haliyle zorunlu-doğal yasalılığın hükmü altındadır. Görünüşler her ne kadar değişiyor olsa da yasalılık değişmeden kalır.
Türk ulusunu Araplaştırma projesi
Amerikalı ünlü siyaset bilimci Samuel P. Huntington 1996 da yayınlanan kötü şöhretli kitabı -Uygarlıklar Çatışması: Dünya Düzeninin Yeniden-İnşası-nda dünyayı şu dokuz uygarlık kümesi arasında paylaştırır: Batı, Latin Amerika, Afrika, İslami, Çini (Sinic), Hindu, Ortodoks, Budist ve Japon. Huntington a göre dört ülke ise, son tahlilde bu kümelerden birinde yer...
Güney Afrika daki mağarada 170.000 yıllık küllerde bulunan kömürleşmiş parçalar, şimdiye kadar bilinen en eski pişirilmiş kök sebzeleri çıktı. Bulgular, gerçek -paleo diyetin- modern patateslere benzer şekilde karbonhidrat bakımından zengin birçok kavrulmuş sebzeyi içerdiğini gösteriyor. Araştırma lideri Lyn Wadley, Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir...
Bir sabah uyanıyoruz ve bir moda markasının logosu değişmiş oluyor. Yıllardır küresel tüketim kültürünün simgelerinden biri haline gelen Lacoste timsahı, bu kez yerini nesli tükenmekte olan on hayvana bırakıyor. Vaquita yunusu için yalnızca 30 tişört, Sumatra kaplanı için 350, Anegada leguanı için 450 adet üretiliyor. Her ürün, doğada kalan gerçek canlı sayısını temsil ediyor. Kampanya saatler içinde tükeniyor. Sosyal medya alkışlarla doluyor. “Ne kadar anlamlı”, “Ne kadar farkındalık yaratıcı” deniyor. ...Devamı.»
Bir sonbahar akşamıydı, Göztepe sokaklarında rüzgarın taşıdığı hüzünlü bir uğultu vardı. Simhat Tora’dan sonraki akşam, elimde eski bir kitapla sessizliğe sarıldım.Sararmış sayfalarda, madde ile ruh arasında salınan ince bir titreşim sezdim. O anda içimden şu soru geçti. Bu yazımda bahsettiğim bazı hareketler ve kişiler hakkında kısaca bilgilendirme yapmayı yazımın en başında uygun buldum. Hasidut, 18. yüzyılda Doğu Avrupa’da ortaya çıkan mistik bir Yahudi hareketidir. Kalpten gelen dua-tefila, neşe-Simha ve T-nrı’ya sevgiyle bağlanmayı vurgular. Kurucusu olarak genellikle Baal Şem Tov kabul edilir. ...Devamı.»
Uyduların tek kullanımlık nesneler olarak tasarlanması, yakıtı bittiğinde işlevsizleşip uzay çöplüğüne dönüşmesi, teknik bir zorunluluktan çok kapitalist üretim mantığının uzaya taşınmış halidir. Orbit Fab’in yörüngede “yakıt istasyonları” kurma fikri, ilk bakışta bu israf döngüsüne bir itiraz gibi sunulsa da, daha yakından bakıldığında sistemin kendisini sorgulamak yerine onu daha verimli, daha karlı ve daha sürdürülebilir görünen bir forma sokmayı amaçladığı görülür. Bu nedenle mesele yalnızca bir mühendislik çözümü değil, uzayın kimin için ve hangi amaçla kullanıldığına dair siyasal bir tercihtir. ...Devamı.»
Sâbiîler, Musa İbn Meymun ve Yahudilik arasındaki ilişki, yalnızca tarihsel ya da teolojik bir tartışma değil, aynı zamanda insanın doğa, kader, akıl ve sorumlulukla kurduğu ilişkinin nasıl tanımlandığına dair köklü bir ayrımın ifadesidir. “Sâbiîlik” tek ve bütünlüklü bir din olmaktan ziyade, antik dünyanın geçişsel inanç formlarını kapsayan bir şemsiye kavramdır. Kur’an’da Yahudiler ve Hristiyanlarla birlikte anılan Sâbiîler, tek Tanrı inancına yakın ama klasik vahiy geleneğiyle tam örtüşmeyen bir topluluk olarak görülürken, Harran Sâbiîleri kozmik düzen, yıldızlar ve gezegenler etrafında şekillenen astrolojik ve felsefi bir dünya görüşünü temsil eder. ...Devamı.»
Mişka Yaponçik, gerçek adıyla Moisey (Moyşe) Yakovleviç Vinnitskiy (1891–1919), 20. yüzyıl başlarında Ukrayna’nın Odessa kentinde yaşamış, Çarlık Rusyası’nın son döneminde ve Rus İç Savaşı yıllarında ün kazanmış efsaneleşmiş bir yeraltı figürüdür. Tarihsel olarak bir gangster ve suç örgütü lideri olsa da, toplumsal hafızada yalnızca bir “mafya babası” olarak değil, dönemin adaletsizlikleri içinde şekillenmiş sembolik bir karakter olarak yer alır. ...Devamı.»
Siyaset bazen kelimelerle değil, kelimelerin ardına gizlenmiş niyetlerle konuşur. Son günlerde The Kyiv Independent’ta yer alan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savunma bakanlığı toplantısında sarf ettiği sözleri aktaran metin, bu gerçeğin çarpıcı bir örneğidir. Bu yazı, yalnızca sert bir diplomatik kriz haberinden ibaret değildir, savaşın nasıl normalleştirildiğini, işgalin nasıl “tarih” kisvesiyle aklandığını ve özgürlüğün nasıl hoyratça çiğnendiğini gözler önüne seren bir metindir. ...Devamı.»
AVM’ler, çağdaş kapitalizmin en görünür mabedleri olarak yalnızca birer alışveriş alanı değil, yurttaşların ve emekçilerin gündelik hayatını kuşatan, onları belli bir yaşam biçimine zorlayan sosyal ve kültürel kuşatma merkezleridir. Bu yapılar, “kamusal alan” görüntüsü altında aslında özel mülkiyetin, denetimin ve tüketime endeksli bir düzenin mekansal tezahürleridir. Sokaklar, meydanlar, mahalle kahveleri, halk kütüphaneleri ve ücretsiz kültür alanları sistematik biçimde işlevsizleştirilirken, insanlar nefes almak, sosyalleşmek, hatta vakit geçirmek için AVM’lere mecbur bırakılmaktadır. Bu bir tercih değil, dayatmadır. ...Devamı.»
Kapitalizm, dünyanın neresine giderse gitsin halkı borç ile terbiye eden, emeği sömüren, yoksulluğu yeniden üreten bir sistemdir. Coğrafya yalnızca sahnedir, oyunu yazan kapitalist düzenin kendisidir. Bir ülkede cehalet, yoksulluk, otoriterlik ve sermayeye bağımlılık artıyorsa, bunun sebebi dağların yüksekliği ya da denizin tuzluluğu değil, sömürü düzeninin kurumsallaşmasıdır. ...Devamı.»
Tesla’nın arıza oranları, TÜV raporları, elektronik hata bildirileri, batarya sorunları ya da süspansiyon kırılmaları sadece mühendislik eksikliği değil. Bu tablo, tekno-kapitalizmin üretimi hızlandırma adına emeği, niteliği ve güvenliği hiçe saymasının doğal sonucudur. 2010–2020 döneminde Tesla, üretimini hızla büyütürken fabrikaları “çadır hatlarına” çevirdi. Model 3’ün bir dönem geçici çadırlarda üretildiğini hatırlayalım. Bu, kapitalizmin klasik formülüdür. ...Devamı.»
Hanuka’nın ateşi, yalnızca tarihi bir mucizenin hatırası değil, halkların, cemaatlerin ve bireyin kendi kaderi üzerindeki Ilahi soyut hakkını hatırlatan bir direniş ışığıdır. Yahudi geleneğinin en köklü adetleri arasında yer alan bu bayram, yüzyıllardır yalnızca yağın sekiz gün yanmasıyla tanımlansa da, işin hakikati bundan çok daha radikal ve çok daha devrimcidir. Hanuka, aslında bir halkın kimliğini geri alışının, ruhani egemenliğini yeniden tesis edişinin ve merkezi otoritenin dayatmalarına karşı, kendi içsel kutsallığını savunmasının sembolüdür. Makabiler’in mücadelesi, tarihsel bir isyan olmanın ötesinde, varlığı tehdit edilen bir kimliğin, bir hukukun, bir dilin ve bir ruhun kendini koruma içgüdüsünün eyleme dönüşmüş halidir. Bu nedenle Hanuka yalnızca geçmişi anmak değildir, hala devam eden evrensel bir devrimci ders niteliği taşır. ...Devamı.»
Yine günlerden Bayrampaşa. Hava kararmış. Sanayi’de in cin düğün yapıyor progresif tekno eşliğinde. Bu Roş Aşana bir başkaydı. Mihael Abim çaldığı Şofar ciddi olarak düşündürdü, derinlere daldırdı beni. Bilmeyenler için ufak birkaç açıklama yaparak konuya girmeyi tercih ediyorum. Şofar nedir? Koç boynuzundan yapılmış bir üflemeli çalgıdır. Hem dinimize göre hem de sembolik anlamları vardır. ...Devamı.»
Kırım… Türk dünyasının kalbi, hafızası, yüreği… Tarih boyunca nice zulme, nice işgale, nice sürgüne direnen bu topraklar, bugün yine kritik bir kavşağın ortasında. Emel Kırım Vakfı’nın “Vatan Kırım Rusya’ya verilemez” diyerek ortaya koyduğu duruş, yalnızca bir açıklama değildir, adalet arayışında olan her Türk evladına, her mazlum halkın dostuna yapılmış net bir çağrıdır. Çünkü mesele Kırım olunca, mesele yalnızca coğrafya değildir, mesele varoluştur, kimliktir, tarihsel sorumluluktur. ...Devamı.»
Kırım’ın tarih sayfalarına kazınmış isimlerden biri vardır ki, onun yaşamı sadece bir biyografi değil, bir direniş manifestosu gibidir. Veciye Kaşka. Kırım Tatar milli hareketinin efsanevi emektarı olan Kaşka, zulme karşı direnen bir halkın sembolüdür. Onun mücadelesi, Kırım Tatar halkının onurunu koruma kararlılığının ve özgürlük ateşini canlı tutmanın simgesidir. ...Devamı.»
Hazarlar ve Hazarya ile ilgili yıllar boyunca tarihi keşifler yapıldı ve yazılar yazıldı. Şu ana kadar bu yazılardan hiçbir tanesi geleceğe ve/ya şimdi zamana dönük yazılar değildi. Bugün Bayrampaşa’nın soğuk rüzgarı ve kavruk kasım güneşinin etkilediği bir anda bu yazıyı yazmak istedim. Hazarya kökenli Musevi bir olarak. Merak ediyorum. Şu anda Hazar Türk Musevi Hakanlığı var olsaydı nasıl bir devlet olurdu. Tam teşekküllü bir devlet olarak nasıl bir yapısı olurdu? ...Devamı.»
Hayatta sürekli olarak bir yerlerden bir yere koşuştururuz. Oysa son durak hepimiz için aynıdır. Kitaplar benim için Doctor Strange filmindeki gibi farklı zamanlara ve de mekanlara açılan kapılardır. Uzaklarda gördüğüm her evin her penceresi, bu koca gezegende bilinmeyeni belki de hiçbir zaman bilinmeyecek yorgun, pes etmiş, yitik, umursamaz bir yaşam öyküsünü barındırır. Bu güzel memleketimizde yaşayan her bir vatandaşımızın, kendi hayat hikayesi hariç, bildiği ve/ya bilmediği ve/ya ata babalarının bilerek anlatmadığı bir efsanesi ve/ya travmatik geçmişi mevcuttur. ...Devamı.»
Göztepe’de bir gece… Sessizlik içinde oturuyorum, düşünüyorum, gözlerimi karşı duvarda eriyen bir şövalyeye dikiyorum. O resmin kim tarafından nasıl yapıldığını, hangi emeğin ve hangi hayalin arkasında doğduğunu sorguluyorum. Her fırça darbesi, bir direnişin sessiz çığlığı gibi geliyor bana. Ertesi gün geldiğinde, hayatın çatısı altında insanların çığlıklarını dinliyorum. Emekçilerin haklı şikayetlerini, söylenmemiş isyanlarını işitiyorum. Hayat, kimilerine göre basit bir çizgi, kimilerine göre karmaşık bir labirent. ...Devamı.»
Kalamış ve Fenerbahçe kıyılarının bugünkü tartışması, sadece bir “yat limanı revizyonu” değildir. Bu, yüzyıllardır halkın nefes aldığı bir alanı, ticari rantın soğuk betonuna teslim etme girişimidir ve bunu söylemek için tarih bilmek yeterlidir. Bu Kıyılar Bir Günden Bir Güne Oluşmadı. Kalamış ve Fenerbahçe sahilleri, İstanbul’un en eski yerleşim hatlarından biridir. Bizans döneminden beri Fenerbahçe Burnu’nun bulunduğu bölge, şehrin doğu savunma hattında sayılan, aynı zamanda doğal koyları nedeniyle sığınak olarak kullanılan bir alandı. “Fener Bahçesi” ifadesi bile köklüdür—bölgedeki deniz feneri ve etrafındaki geniş bahçelik alanlardan gelir. ...Devamı.»
Çarşamba akşamı rastladım sana Adberilgen diye başlıyorum yazıma. Her gün her an yeni bir başlangıçtır Breslev Hasidik öğreti böyle der kullara. Boris Moiseevich Leibzon tekrar hayata getirmek, yaşama döndürmek için yazıyorum bu akşam.Belki bir yerde bir boyutta onunla bu şekilde tanışmış ve/ya selamlaşmış oluyorum. Yitip gidenler kervanında Borisi 2025 Kasımına taşıyorum. ...Devamı.»
Türkiye’de işçi hakları ve iş güvenliği meselesi, uzun yıllardır süregelen yapısal bir sorundur. İSİG Meclisi’nin paylaşımlarında görülen iş cinayetleri verileri, yalnızca tekil kazaların değil, sistematik bir ihmal düzeninin dışa vurumu niteliğindedir. Çalışma yaşamında ölümler belirli sektörlerde yoğunlaşmakta, resmi veriler ile sahadan gelen bağımsız raporlar arasında zaman zaman farklar oluşmakta ve bu durum sorunun gerçek boyutunu görünmez kılmaktadır. 2025 Türkiye’sinde işçi sağlığı ve güvenliği hala hayati bir mesele olarak gündemdeki yerini korurken, bu tabloyu değiştirecek güçlü, uygulanabilir çözümlere ihtiyaç her zamankinden daha belirgindir. ...Devamı.»
Okuyucular diyecekler ki Avraham, Bayrampaşa’ya kafayı taktı. Günümün çoğu Bayrampaşa’da geçiyor. Bayrampaşa’nın hikayesinden ve sosyal hayatımdan ruhumu besliyorum. Demirkapı esnafı, farklı etnik grupları Arnavutları, Boşnakları vb. Mahalle kültürü beni ruhen besliyor. Hava gri. İnsanlar işlerine yetişmek için koşuşturuyor. Kimisi aceleyle kahvaltısını yaparken kimisi elinde çantasıyla metroya doğru ilerliyor. Bu sıradan görünen manzara aslında bize derin sorular sorduruyor. Modern makineler mi şehrin ritmini belirliyor yoksa şehrin insanları mı makinelerin ritmine boyun eğiyor? ...Devamı.»
Haberler | 
İşçilerin Tarihi
Bir sabah uyanıyoruz ve bir moda markasının logosu değişmiş oluyor. Yıllardır küresel tüketim kültürünün simgelerinden biri haline gelen Lacoste timsahı, bu kez yerini nesli tükenmekte olan on hayvana bırakıyor. Vaquita yunusu için yalnızca 30 tişört, Sumatra kaplanı için 350, Anegada leguanı için 450 adet üretiliyor. Her ürün, doğada kalan gerçek canlı sayısını temsil ediyor. Kampanya saatler içinde tükeniyor. Sosyal medya alkışlarla doluyor. “Ne kadar anlamlı”, “Ne kadar farkındalık yaratıcı” deniyor. 
Bir sonbahar akşamıydı, Göztepe sokaklarında rüzgarın taşıdığı hüzünlü bir uğultu vardı. Simhat Tora’dan sonraki akşam, elimde eski bir kitapla sessizliğe sarıldım.Sararmış sayfalarda, madde ile ruh arasında salınan ince bir titreşim sezdim. O anda içimden şu soru geçti. Bu yazımda bahsettiğim bazı hareketler ve kişiler hakkında kısaca bilgilendirme yapmayı yazımın en başında uygun buldum. Hasidut, 18. yüzyılda Doğu Avrupa’da ortaya çıkan mistik bir Yahudi hareketidir. Kalpten gelen dua-tefila, neşe-Simha ve T-nrı’ya sevgiyle bağlanmayı vurgular. Kurucusu olarak genellikle Baal Şem Tov kabul edilir. 
Uyduların tek kullanımlık nesneler olarak tasarlanması, yakıtı bittiğinde işlevsizleşip uzay çöplüğüne dönüşmesi, teknik bir zorunluluktan çok kapitalist üretim mantığının uzaya taşınmış halidir. Orbit Fab’in yörüngede “yakıt istasyonları” kurma fikri, ilk bakışta bu israf döngüsüne bir itiraz gibi sunulsa da, daha yakından bakıldığında sistemin kendisini sorgulamak yerine onu daha verimli, daha karlı ve daha sürdürülebilir görünen bir forma sokmayı amaçladığı görülür. Bu nedenle mesele yalnızca bir mühendislik çözümü değil, uzayın kimin için ve hangi amaçla kullanıldığına dair siyasal bir tercihtir. 
Sâbiîler, Musa İbn Meymun ve Yahudilik arasındaki ilişki, yalnızca tarihsel ya da teolojik bir tartışma değil, aynı zamanda insanın doğa, kader, akıl ve sorumlulukla kurduğu ilişkinin nasıl tanımlandığına dair köklü bir ayrımın ifadesidir. “Sâbiîlik” tek ve bütünlüklü bir din olmaktan ziyade, antik dünyanın geçişsel inanç formlarını kapsayan bir şemsiye kavramdır. Kur’an’da Yahudiler ve Hristiyanlarla birlikte anılan Sâbiîler, tek Tanrı inancına yakın ama klasik vahiy geleneğiyle tam örtüşmeyen bir topluluk olarak görülürken, Harran Sâbiîleri kozmik düzen, yıldızlar ve gezegenler etrafında şekillenen astrolojik ve felsefi bir dünya görüşünü temsil eder. 
Mişka Yaponçik, gerçek adıyla Moisey (Moyşe) Yakovleviç Vinnitskiy (1891–1919), 20. yüzyıl başlarında Ukrayna’nın Odessa kentinde yaşamış, Çarlık Rusyası’nın son döneminde ve Rus İç Savaşı yıllarında ün kazanmış efsaneleşmiş bir yeraltı figürüdür. Tarihsel olarak bir gangster ve suç örgütü lideri olsa da, toplumsal hafızada yalnızca bir “mafya babası” olarak değil, dönemin adaletsizlikleri içinde şekillenmiş sembolik bir karakter olarak yer alır. 
Siyaset bazen kelimelerle değil, kelimelerin ardına gizlenmiş niyetlerle konuşur. Son günlerde The Kyiv Independent’ta yer alan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savunma bakanlığı toplantısında sarf ettiği sözleri aktaran metin, bu gerçeğin çarpıcı bir örneğidir. Bu yazı, yalnızca sert bir diplomatik kriz haberinden ibaret değildir, savaşın nasıl normalleştirildiğini, işgalin nasıl “tarih” kisvesiyle aklandığını ve özgürlüğün nasıl hoyratça çiğnendiğini gözler önüne seren bir metindir. 
AVM’ler, çağdaş kapitalizmin en görünür mabedleri olarak yalnızca birer alışveriş alanı değil, yurttaşların ve emekçilerin gündelik hayatını kuşatan, onları belli bir yaşam biçimine zorlayan sosyal ve kültürel kuşatma merkezleridir. Bu yapılar, “kamusal alan” görüntüsü altında aslında özel mülkiyetin, denetimin ve tüketime endeksli bir düzenin mekansal tezahürleridir. Sokaklar, meydanlar, mahalle kahveleri, halk kütüphaneleri ve ücretsiz kültür alanları sistematik biçimde işlevsizleştirilirken, insanlar nefes almak, sosyalleşmek, hatta vakit geçirmek için AVM’lere mecbur bırakılmaktadır. Bu bir tercih değil, dayatmadır. 
Kapitalizm, dünyanın neresine giderse gitsin halkı borç ile terbiye eden, emeği sömüren, yoksulluğu yeniden üreten bir sistemdir. Coğrafya yalnızca sahnedir, oyunu yazan kapitalist düzenin kendisidir. Bir ülkede cehalet, yoksulluk, otoriterlik ve sermayeye bağımlılık artıyorsa, bunun sebebi dağların yüksekliği ya da denizin tuzluluğu değil, sömürü düzeninin kurumsallaşmasıdır. 
Tesla’nın arıza oranları, TÜV raporları, elektronik hata bildirileri, batarya sorunları ya da süspansiyon kırılmaları sadece mühendislik eksikliği değil. Bu tablo, tekno-kapitalizmin üretimi hızlandırma adına emeği, niteliği ve güvenliği hiçe saymasının doğal sonucudur. 2010–2020 döneminde Tesla, üretimini hızla büyütürken fabrikaları “çadır hatlarına” çevirdi. Model 3’ün bir dönem geçici çadırlarda üretildiğini hatırlayalım. Bu, kapitalizmin klasik formülüdür. 
Hanuka’nın ateşi, yalnızca tarihi bir mucizenin hatırası değil, halkların, cemaatlerin ve bireyin kendi kaderi üzerindeki Ilahi soyut hakkını hatırlatan bir direniş ışığıdır. Yahudi geleneğinin en köklü adetleri arasında yer alan bu bayram, yüzyıllardır yalnızca yağın sekiz gün yanmasıyla tanımlansa da, işin hakikati bundan çok daha radikal ve çok daha devrimcidir. Hanuka, aslında bir halkın kimliğini geri alışının, ruhani egemenliğini yeniden tesis edişinin ve merkezi otoritenin dayatmalarına karşı, kendi içsel kutsallığını savunmasının sembolüdür. Makabiler’in mücadelesi, tarihsel bir isyan olmanın ötesinde, varlığı tehdit edilen bir kimliğin, bir hukukun, bir dilin ve bir ruhun kendini koruma içgüdüsünün eyleme dönüşmüş halidir. Bu nedenle Hanuka yalnızca geçmişi anmak değildir, hala devam eden evrensel bir devrimci ders niteliği taşır. 
Yine günlerden Bayrampaşa. Hava kararmış. Sanayi’de in cin düğün yapıyor progresif tekno eşliğinde. Bu Roş Aşana bir başkaydı. Mihael Abim çaldığı Şofar ciddi olarak düşündürdü, derinlere daldırdı beni. Bilmeyenler için ufak birkaç açıklama yaparak konuya girmeyi tercih ediyorum. Şofar nedir? Koç boynuzundan yapılmış bir üflemeli çalgıdır. Hem dinimize göre hem de sembolik anlamları vardır. 
Kırım… Türk dünyasının kalbi, hafızası, yüreği… Tarih boyunca nice zulme, nice işgale, nice sürgüne direnen bu topraklar, bugün yine kritik bir kavşağın ortasında. Emel Kırım Vakfı’nın “Vatan Kırım Rusya’ya verilemez” diyerek ortaya koyduğu duruş, yalnızca bir açıklama değildir, adalet arayışında olan her Türk evladına, her mazlum halkın dostuna yapılmış net bir çağrıdır. Çünkü mesele Kırım olunca, mesele yalnızca coğrafya değildir, mesele varoluştur, kimliktir, tarihsel sorumluluktur. 
Kırım’ın tarih sayfalarına kazınmış isimlerden biri vardır ki, onun yaşamı sadece bir biyografi değil, bir direniş manifestosu gibidir. Veciye Kaşka. Kırım Tatar milli hareketinin efsanevi emektarı olan Kaşka, zulme karşı direnen bir halkın sembolüdür. Onun mücadelesi, Kırım Tatar halkının onurunu koruma kararlılığının ve özgürlük ateşini canlı tutmanın simgesidir. 
Hazarlar ve Hazarya ile ilgili yıllar boyunca tarihi keşifler yapıldı ve yazılar yazıldı. Şu ana kadar bu yazılardan hiçbir tanesi geleceğe ve/ya şimdi zamana dönük yazılar değildi. Bugün Bayrampaşa’nın soğuk rüzgarı ve kavruk kasım güneşinin etkilediği bir anda bu yazıyı yazmak istedim. Hazarya kökenli Musevi bir olarak. Merak ediyorum. Şu anda Hazar Türk Musevi Hakanlığı var olsaydı nasıl bir devlet olurdu. Tam teşekküllü bir devlet olarak nasıl bir yapısı olurdu? 
Hayatta sürekli olarak bir yerlerden bir yere koşuştururuz. Oysa son durak hepimiz için aynıdır. Kitaplar benim için Doctor Strange filmindeki gibi farklı zamanlara ve de mekanlara açılan kapılardır. Uzaklarda gördüğüm her evin her penceresi, bu koca gezegende bilinmeyeni belki de hiçbir zaman bilinmeyecek yorgun, pes etmiş, yitik, umursamaz bir yaşam öyküsünü barındırır. Bu güzel memleketimizde yaşayan her bir vatandaşımızın, kendi hayat hikayesi hariç, bildiği ve/ya bilmediği ve/ya ata babalarının bilerek anlatmadığı bir efsanesi ve/ya travmatik geçmişi mevcuttur. 
Göztepe’de bir gece… Sessizlik içinde oturuyorum, düşünüyorum, gözlerimi karşı duvarda eriyen bir şövalyeye dikiyorum. O resmin kim tarafından nasıl yapıldığını, hangi emeğin ve hangi hayalin arkasında doğduğunu sorguluyorum. Her fırça darbesi, bir direnişin sessiz çığlığı gibi geliyor bana. Ertesi gün geldiğinde, hayatın çatısı altında insanların çığlıklarını dinliyorum. Emekçilerin haklı şikayetlerini, söylenmemiş isyanlarını işitiyorum. Hayat, kimilerine göre basit bir çizgi, kimilerine göre karmaşık bir labirent. 
Kalamış ve Fenerbahçe kıyılarının bugünkü tartışması, sadece bir “yat limanı revizyonu” değildir. Bu, yüzyıllardır halkın nefes aldığı bir alanı, ticari rantın soğuk betonuna teslim etme girişimidir ve bunu söylemek için tarih bilmek yeterlidir. Bu Kıyılar Bir Günden Bir Güne Oluşmadı. Kalamış ve Fenerbahçe sahilleri, İstanbul’un en eski yerleşim hatlarından biridir. Bizans döneminden beri Fenerbahçe Burnu’nun bulunduğu bölge, şehrin doğu savunma hattında sayılan, aynı zamanda doğal koyları nedeniyle sığınak olarak kullanılan bir alandı. “Fener Bahçesi” ifadesi bile köklüdür—bölgedeki deniz feneri ve etrafındaki geniş bahçelik alanlardan gelir. 
Çarşamba akşamı rastladım sana Adberilgen diye başlıyorum yazıma. Her gün her an yeni bir başlangıçtır Breslev Hasidik öğreti böyle der kullara. Boris Moiseevich Leibzon tekrar hayata getirmek, yaşama döndürmek için yazıyorum bu akşam.Belki bir yerde bir boyutta onunla bu şekilde tanışmış ve/ya selamlaşmış oluyorum. Yitip gidenler kervanında Borisi 2025 Kasımına taşıyorum. 
Türkiye’de işçi hakları ve iş güvenliği meselesi, uzun yıllardır süregelen yapısal bir sorundur. İSİG Meclisi’nin paylaşımlarında görülen iş cinayetleri verileri, yalnızca tekil kazaların değil, sistematik bir ihmal düzeninin dışa vurumu niteliğindedir. Çalışma yaşamında ölümler belirli sektörlerde yoğunlaşmakta, resmi veriler ile sahadan gelen bağımsız raporlar arasında zaman zaman farklar oluşmakta ve bu durum sorunun gerçek boyutunu görünmez kılmaktadır. 2025 Türkiye’sinde işçi sağlığı ve güvenliği hala hayati bir mesele olarak gündemdeki yerini korurken, bu tabloyu değiştirecek güçlü, uygulanabilir çözümlere ihtiyaç her zamankinden daha belirgindir. 
Okuyucular diyecekler ki Avraham, Bayrampaşa’ya kafayı taktı. Günümün çoğu Bayrampaşa’da geçiyor. Bayrampaşa’nın hikayesinden ve sosyal hayatımdan ruhumu besliyorum. Demirkapı esnafı, farklı etnik grupları Arnavutları, Boşnakları vb. Mahalle kültürü beni ruhen besliyor. Hava gri. İnsanlar işlerine yetişmek için koşuşturuyor. Kimisi aceleyle kahvaltısını yaparken kimisi elinde çantasıyla metroya doğru ilerliyor. Bu sıradan görünen manzara aslında bize derin sorular sorduruyor. Modern makineler mi şehrin ritmini belirliyor yoksa şehrin insanları mı makinelerin ritmine boyun eğiyor? 
