A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Düşün Düşün (3)

Kategori Kategori: Düşün Düşün | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Gündoğdu Gencer | 07 Haziran 2009 02:30:25

Tartışmalar bazan düello gibidir ya da satranç oynamayı andırır. Satrançta hile yapmak olanaksızsa da söz düellolarında her gün, her saat bol bol hile yapıldığını görürüz. Bu yazımda bu tür hileleri deşifre etmeye, su yüzüne çıkarmaya yardımcı olabilecek bazı bilgiler aktaracağım sizlere. Karşılıklı fikir alışverişi genel olarak iki değişik amaçla olur.

Ya farklı görüşteki kişiler kendi görüşlerinden hareketle gerçeğin ne olduğunu bulmaya çalışır ya da karşısındakini ikna etmek, kendi görüşüne çekmek için tartışırlar. Birinci durumda karşımızdakinin dediğini algılayıp anlamaya açığızdır, “mübadele-i efkâr”dan yâni fikir alışverişinden gerçeklere varabiliriz.  İkinci durumda karşımızdakinin açığını yakalamak için tetikte bekleriz.  Önemli olan gerçeğe varılması değil, tartışmadan galip çıkmaktır.  Galip çıkabilmek için de çeşitli hilelere başvururuz.  Bir önceki bölümde genellemelerin nasıl yanlış sonuçlara götürdüğüne bakmıştık. 
 
Şimdi bunun nasıl hile olarak kullanıldığına bakalım:
A-Geçenlerde Türkiye’den döndüm, herkes sefalet içinde, büyük ekonomik sıkıntı var.
B-Ama bir kesimin keyfi gayet iyi.  Istanbul’da lokantalar, meyhaneler dolup taşıyor.
A-Hadi canım, insanlar et alacak para bulamıyor, kirasını ödeyemiyor.
Dikkat ederseniz, A genelleme yaparak konuşuyor, B ise “bir kesim” diyerek genellemeden kaçınıyor.  Tartışma devam ediyor, kızışıyor.  A herkesin sefalet içinde olduğunda ısrar ettikçe, B’nin konumu da katılaşıyor:
B-Valla, herkes keyfinde.  “Vur patlasın, çal oynasın”.
A-Köyde amcamın oğlunda kaldım, çocuğuna pabuç alamıyor, çocuk karda kışta yalınayak...
B “bir kesim” derken şimdi “herkes” diyor ve A karşısındakini hileyle bu uca ittiği için amcasının oğlunu örnek göstererek tartışmayı kazanıyor.  Oysa B “bir kesim” demekte ısrar etse belki bir sonuca varılacaktı.
Bir başka hile, konuyla doğrudan ilgisi olmayan bir gerçeğin ortaya atılması:
A-Avustralya yerlileri sağlık açısından çok kötü durumda.  Alkol bağımlılığı almış yürümüş.
B-Devlet az şey yapmıyor.  Geçen yıl Aborijinlerin iskânı için 400 milyon dolar harcandı.
 
O da doğru, bu da doğru ama burada bir “bayram haftası / mangal tahtası” durumu var. 
 
Bir başka hile:
A- 29 Ekim 1922’de cumhuriyet ilân edildiği zaman buna karşı koyanlar vardı.
B- Cumhuriyet 1922’de değil, 1923’te ilân edildi.  Sen daha yılını bile bilmiyorsun, kalkmış ondan sonra karşı koyanlardan bahsediyorsun.
 
Evet, A yanlışlık yapıp 1923 yerine 1922 dedi ama bunun öne sürdüğü görüşle bir ilgisi yok.  Asıl konu cumhuriyetin ilânına karşı çıkanların olup olmadığı.  Bunun 1922’de veya 1923’te olması önemli değil.  Ama B bu yanlışı yakalayıp A’nın iddiasını bu hile ile çürütmeye çalışıyor.
 
Bazan da bu hile espri ile karışık yapılıyor:
A-Orada pek fazla insan yoktu.
B-Nasıl yoktu? O kadar kalabalıktı ki, iğne atsan yere düşmüyordu.
A-Hah hah ha! Sen de iğne atma kardeşim!
Çevredekiler de A ile birlikte gülmeye başlarlar ve B’nin söylemeye çalıştıkları güme gider.
 
Bir sonraki örnek pek te gülünecek birşey değil. 
-I. Dünya savaşında Churchill Donanma Bakanıydı, II. Dünya savaşı çıktığında da aynı pozisyondaydı, demek ki II. Dünya savaşını da Churchill çıkardı.
Bu gerçekten doğru olabilir ama iki şeyin eşzamanlı olması birinin ötekine yol açtığının kanıtı değildir.  Rastlantıları neden-sonuç ilişkisi olarak açıklamak sonunda insanı tümden akıl dışı düşünmeye, davranmaya ve sonunda paranoyaya kadar götürebilir. 
-O sabah önümden kara kedi geçmişti, bütün gün başım ağrıdı.  Dün de yine o kara kediyi gördüm, bu sefer de dişim ağrıdı.
Sonuç: Demek ki kara kedi baş veya diş ağrısına sebep oluyor.  Bu raslantı birkaç kez daha tekrar ederse, sonunda iş mahalledeki tüm kara kedileri toplayıp yok etmeye kadar varır.  Kara kedinin yerine ırkı, rengi, dini farklı birini koyun, alın size ırkçılığın, ayırımcılığın temeli!
-Falanca yatıra çaput bağladım, o gün sevdiğim bana göz kırptı, dün de oraya gidiyordum ki sevdiğime yolda rastladım.
Bu da birçok batıl inancın, birçok hurafenin nasıl yüzyıllar boyu sürdüğünün, nasıl bir çarpık düşünceden kaynaklandığının bir örneği.
 
Bir başka hile de kötü bir şeyi savunmak için daha kötü görünen birşeyi örnek vermek:
A- Son 25 yılda Türkiye’de PKK yüzünden 40,000 insan öldü.
B- Sen ne diyorsun kardeşim?  Türkiye’de her yıl o kadar insan trafik kazalarında ölüyor.
B’nin söylediği doğru ama bu A’nın söylediğinin önemsiz olduğunu mu kanıtlar?
Son olarak ta “orta yolcular”ı örnek vermek istiyorum.  Ilımlı, anlaşmacı, uzlaşmacı görünmek isteyenlerin bol bol başvurduğu bir hiledir bu.  En uç bir örnek alalım:
A-İki kere iki 4 eder.
B-Hayır, 6 eder.
C-Hadi, bir ortasını bulalım.  “İki kere iki 5 eder” üzerinde anlaşalım.
 
Uzlaşma her ne kadar arzu edilir birşeyse de, orta yol her zaman doğru yol değildir.  İki kere ikinin 4 olduğunu inatla savunan A, bu tartışmada “katı”, “anlaşmaya yanaşmayan”, “inatçı” bir kişi olarak görülecek, C ise “barışçı”, “uzlaşmacı”, “mâkûl” bir kişi olarak kendini tanıtmış olacak ve buradan da politikaya atlayıp belki milletvekili, bakan falan olacaktır.  Ama iki kere ikinin 4 olduğunu ya hiçbir zaman öğrenemeyecek, ya da bilse bile B’yi ürkütmemek için bunu dillendirmeyecektir.

Kendimiz bu hileleri yapmaktan kaçınır ve karşımızdakinin hilelerini daha açık olarak görürsek belki de tartışmalarımız kör döğüşü olmaktan çıkar, bir yerlere varırız.

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 2 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

Seküler Yahudiler rahatsız: "İsrail, İran olacak"
Avusturya seçimleri: Aşırı sağ sandıktan birinci çıktı.
Avustralya binlerce vatandaşına Lübnan'ı terk etmelerini tavsiye etti.
New York Belediye Başkanı Türkiye'den rüşvet mi aldı?
Arnavutluk'ta Bektaşilere Vatikan benzeri oluşum hazırlığı: Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti.

AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı
Tayland esrarı yeniden yasaklıyor.
İstanbul kirada Avrupa’nın lideri

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL

Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI

Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.
Türkiye ve Yunanistan'daki kültürel miras alanlarının en az üçte biri yükselen deniz seviyesinin tehdidi altında.

Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar

İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.
Stephen Hawking'in ünlü paradoksu çözülmüş olabilir: Kara delikler aslında yok mu?

2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek
Dünya nüfusunun ruh sağlığı giderek bozuluyor

“…SEYDİMEN”
BABÜR KUZUCUOĞLU
KIRK YIL OLDU: YILMAZ!
YILMAZ GÜNEY'İ ANMAK
SEYİRCİSİYLE YILMAZ GÜNEY

Uykularım Kaçmakta
AHMAK BİLİMİ
Sen Ne İşe Yararsın?
Ali Hoca’nın Ezanı
Anadolu Yangın Yeri

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git