A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

100 Yaşında Cumhuriyet

Kategori Kategori: Nalına Mıhına | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Metin Atamer | 07 Kasım 2023 04:19:38

Dile kolay geliyor, 100 rakamı. Sanki bir gün gibi geçiyor zaman. Çankaya'daki bağ evinde, 28 Ekim 1923 akşamında, Mustafa Kemal Paşa, yemeğe çağırdığı Kazım Paşa, İsmet Paşa, Fethi Bey, Fuat Bey ve Ruşen Eşref Beylerle yenilen akşam yemeğinin tam ortasında, "Efendiler, yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz" der. Herkes yemeği derhal bırakır ve o dakikadan itibaren nasıl hareket edileceğini konuşurlar. Bu yemeğin üzerinden 100 yıl geçti. Arşivlerimi karıştırırken, "Cumhuriyet'in 80 Yılı" adlı belgesel bir doküman elime geçti. 2003'te Cumhuriyet'in 80. yılında Cumhuriyet gazetesi tarafından yayınlanan bir dergi koleksiyonu.



Neler yok ki bu belgede? Aralayıp bakıyorum, 70 yıl önce 15 Temmuz 1950'de Nazım Hikmet’in Af Kanunu kapsamında hapisten çıktığını yazmakta. Kuzey komşumuz SSCB'ye karşı güvence kapsamında, Birleşmiş Milletler ve NATO'ya üyeliğimizin gerçekleşmesi için, 25 Temmuz 1950 tarihinde Türkiye’nin, Kore'ye 5000 Türk askeri gönderdiğini yazıyor gazetede. Üzülerek hatırlamaktayım, 2147 yaralı ve 721 şehitle Kore Savaşı'nda, en fazla asker kaybeden ülke olduk. Bedeli, asker kanıyla ödenen NATO üyeliğimiz, 1952'de 18 Şubat'ta onaylandı.

10 Ağustos 1950'de Bulgaristan'dan göçmen olarak 154,393 Türk asıllı Bulgar vatandaşı Türkiye'ye geldi. Çeşitli şehirlere ve bilhassa Bursa'ya yerleştirildiler. Önemli bir gelişme 22 Ekim 1950'de nüfus sayımı gerçekleştirildi. Bu sayımda Türkiye'de 70 yıl evvel 20.947.188 vatandaşın yaşadığı bildirildi. İstanbul, Ankara, Bursa ve Adana’nın en fazla göç alan şehirler olduğu da ilan edildi.

Aynı sene bir başka edebiyat ustasının haberi vardı gazetede. Orhan Veli Kanık, 14 Kasım 1950'de, bir çukura düşmesi sonrası geçirdiği beyin kanaması neticesinde, hayata veda etti.

1951 senesi ise ülkemde, mevcut iktidarın 'Halk Evleri'ni kapatma girişimi ile çalkalandı. Devrin Başbakanının, halk evleri için 'Bunlar, içtimai ve siyasi bünyemiz içinde tamamıyla abes, beyhude, geri ve yabancı uzuv halindedirler' demesini hayretler içinde okuduk.Bu konuşmaya karşın İsmet İnönü'nün Meclis kürsüsünden yaptığı ibret verici tarihi konuşması şöyle başlar: 'Halkevlerinin lağvı yersiz, haksız bir yıkımdır'. İktidar partisinin, meclisteki oy çokluğunun her istediği kanunu çıkarabilir anlamına gelmesinin gerekmediğini ifade eden İsmet İnönü, 'Böyle bir kanun teklifinin adaletle ilgisi var denemez' diye kürsüden haykırmıştır. Acı bir gerçek şudur ki, kanun 8 Ağustos'ta kabul edilip Halkevleri defteri kapanmış oldu.

1951 senesi birçok olayın cereyan ettiği yıl oldu. Demokrat Parti iktidara geldikten sonra Atatürk'ün manevi varlığına saldırılar başladı, ve TİCANİ tarikatı tarafından düzenlenen bu saldırılarda, tarikat üyeleri bazı şehirlerde Atatürk büstlerini tahrip ettiler. Ticani tarikatı gibi Nakşibendi tarikatı da bazı şehirlerde benzer eylemlerde bulundu.

26 Temmuz 1951'de, neden olduğu tam olarak kayda alınmayan bir sebep yüzünden teyzesinin oğlu olan Oktay Rıfat gibi, Heybeliada'da Yahya Kemal Beyatlı'dan edebiyat dersleri alan Nazım Hikmet RAN, Türk vatandaşlığından çıkartıldı.

22 Ekim 1952 tarihinde Londra'da, Türkiye'nin NATO üyeliği antlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya sıcak bakmayan SSCB merkezi Kremlin, Türkiye'ye bir nota verdi. Bu arada NATO üyeliği kapsamında Türkiye'ye söz verilen 100 savaş uçağının ilk 30'luk partisi, 30 Eylül 1952'de Türkiye'ye geldi.

Mevcut hükümet, 8 Mart 1952'de çok önemli bir bilgiyi topluma açıkladı. 1951 yılında kişi başına düşen milli gelirin, bir önceki yıla göre 57 lira artarak 450 liraya çıktığını ilan etti. Bu milli gelirin %10 artmış olduğunun ilanı oldu.

26 Nisan 1952'de dönemin Başbakanı Adnan Menderes, Atina'ya resmi bir ziyarette bulundu. Aynı yıl Yunan Kraliyet ailesi 8 Haziran'da Türkiye'ye geldi. Tarihin Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından karşılandı. Çok hareketli geçen 1952 senesinde NATO başkomutanı General D. Ike Eisenhower, Türkiye'ye geldi. Bu ziyareti, NATO'nun diğer kuvvet komutanlarının ziyaretleri takip etti.

1953 senesi, benim yatılı olarak Kayseri Talas'ta orta okula başladığım sene. O yıl, 10 Kasım'da Türk ocağında bulunan Atatürk'ün naaşının Ankara'da Anıt Tepe'de inşa olunan muhteşem Anıt Mezara defnedilmesi için düzenlenen töreni izlemeye Ankara'ya geldik.

Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1953'te, iki Türk mimarı Emin Onat ve Orhan Arda'nın projesini çizdiği muhteşem anıt mezarda toprağa verilecekti. Bu son yolculuğun yapılması sırasında ben de bir ağacın tepesinden töreni izledim. Tören için gelen insan seli, görülmeye değerdi. Bu gün bile Atatürk'e olan saygıyı Anıt Kabir'deki insan selinden anlamak mümkündür.

Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın Türk milletine yönelik o gün yaptığı konuşma, tarihi özetleyen nitelikteydi. Son paragrafta Milli Mücadelenin 'GALİP HOCA'sı, yani Celal Bayar, şu cümleleri dile getirdi: "Atatürk, Sen bizdendin, seni halife yapmak, padişah yapmak isteyenler oldu. İltifat etmedin. Milli İrade yolunu seçtin. Hayat ve şahsiyetini milletin hizmetine vakfettin. Türk'ün gıpta ettiği, minnetle andığı, övdüğü ve övündüğü vasıflara maliktin. Bütün bu meziyetlerinle TÜRK’ün ta kendisiydin. Şimdi seni kurtardığın vatanın her köşesinden gönderilen mukaddes topraklara veriyoruz. Bil ki hakiki yerin daima inandığın ve bağlandığın Türk milletinin minnet dolu sinesidir. Nur İçinde yat."

Cumhuriyetin iki mimarının diğeri ise İsmet İnönü idi. Cumhuriyet'imizin 100 yılı içinde bir başka tarihi konuşmaya şahit olduk ülkemizde; 18 Nisan 1960'da baskı rejimi kapsamında çıkan Tahkikat Komisyonu kanunu hususunda, Meclis kürsüsünden İsmet İnönü'nün yaptığı şu konuşmaya dikkat edilmesi gerekir: "Tahkikat Komisyonu, bu demokratik rejim istikametinden ayrılıp onu baskı rejimi haline götürmek tehlikeli bir şeydir. Bu yolda devam ederseniz ben bile sizi kurtaramam." 5 kişinin bir araya gelerek dolaşma yasağına karşı, Ankara'da yapılan 555 K gösterisi, ikaz niteliğindeydi.

Cumhuriyetimizin 100 yılında, cumhuriyet gençliği olarak hala ayakta dimdik, onun faziletine sımsıkı sarılmış durumdayız. Kayseri'de 29 Ekim'de Ali Dağında Yüzlerce Çocuk, Talebe, İzci, İhtiyar Delikanlılar 1750 rakımlı tepede İstiklal Marşı'nı söylerken dimdik ayakta Cumhuriyete bağlılığımızı söyleyip AND içtik.

Kim ne derse desin, 2023 yılında hala demokrasiye, laik Cumhuriyetimize karşı olanlar çıkacaktır. Onların emelleri hilafet olabilir. Bizim azmimizle demokrasiye ve Cumhuriyetimize var gücümüzle sahip çıkmamızın önünde bir engel teşkil edemeyecekler. Bu gerçeğin artık böyle kabul edilmesi şarttır. Hani derler ya, 'Tarihten hep ders alınması gerekir, almayan devletler yok olmaya mahkumdur,' diye bir sözüm geldi söyledim hem nalına hem mıhına.


Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

Esnafa konum vergisi: Bu da, 'haritayı kullandın' parası
Hollanda'da kadın düşmanlığına dikkat çekmek için öldürülen ‘cadılar’ anısına anıt dikilecek.
'Dezenformasyon Yasası' bilançosu
Merkel anılarını kaleme aldı…
Avustralya'da 16 yaşından küçüklere sosyal medya yasağı

Türkiye işçiler için bir cehennem
İkinci Trump dönemi: Küresel ekonomi nasıl etkilenecek?
AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

Oxford Sözlüğü yılın kelimesini seçti: Beyin çürümesi
"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap

Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI

Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.
Türkiye ve Yunanistan'daki kültürel miras alanlarının en az üçte biri yükselen deniz seviyesinin tehdidi altında.

Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar

NASA'nın en kuvvetli teleskobu, evrendeki beklenmedik gelişmeyi ortaya koydu.
İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.

2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek
Dünya nüfusunun ruh sağlığı giderek bozuluyor

Madeleine Riffaud est partie
GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER
JOYCE BLAU, 18 Mart 1932-24 Ekim 2024
HIZLANAN TARİH
DERTLİ-MİR-DÖNE

BECERİ
Tanrının Buyruğu
HAYATIN PENCERESİ
Nereden Geldi Nereye Gidiyor
Atamın Sözleri

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git