A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Pasaportun yolculuğu

Kategori Kategori: Yaşam | Yorumlar 0 Yorum | 05 Nisan 2019 03:45:34

Bugün, pasaportumuz yanımızda olmadan yurtdışı seyahatine çıkabilmemiz mümkün değil. Peki, pasaport hayatımıza nasıl ve ne zaman girdi, neden ona ihtiyaç duymaya ya da kullanmak zorunda kalmaya başladık? Başka ülkelerin sınırlarından geçmek için bir belgeye ihtiyaç duyma fikri zihni meşgul edebilir. Devletler kurulur, sınırlar çizilir ve o çizgiden öteye bir adım atmak için gerekli görülen bir belgeye sahip olmamız beklenir.



Dünyanın neresinde doğduğunuz nasıl bir geçiş iznine / belgesine ihtiyaç duyacağınızı belirleyebilir. Bu bakış açısı uluslararası kuralların kapsamı dahilinde o yüzden biz şuradan devam edelim; eğer dünya üzerinde insanların toplu şekilde yer değiştirdiği olaylarda, örneğin Kavimler Göçü gibi uzun zamana yayılan ve çok sayıda insanı kapsayan olaylarda pasaport gerekliliği bugünkü gibi olsaydı, dünya tarihi nasıl değişirdi acaba?



Gerçek şu ki, Milattan Önce dediğimiz o geniş ve çoğu detayı belirsiz zaman zarfında ticaret bugünkü kadar yoğun bir trafiğe sahip değilken basitçe at sırtında ya da yelkenli bir gemiye binip istediğiniz yere gidiyordunuz. Tabi kendi belirledikleri sınırlarına girdiğiniz insanlar ya da milletlerin kontrolü dahilinde.

Yolculuk esnasında bir geçiş belgesi ihtiyacı ise ilk olarak hükümdarların birbirlerine gönderdiği elçiler arasında ortaya çıkmış gibi gözüküyor. Günümüz yasaları ve yasa uygulayıcı mekanizmaları öncesinde ortam daha tekinsiz ve yamandı diyebiliriz. Kanıtlarla takip edebildiğimiz tarihte ilk pasaport benzeri belge M.Ö. 450 yılında karşımıza çıkıyor. Antik İranlı Kral Artaxerxes'e hizmet eden Nehemya, çıkacağı uzak yolculukta kendisini ve gayesini güvende tutabilmek adına kralından bu doğrultuda yazılı bir belge istiyor.

İngiltere, 1414'te ilk pasaport uygulamarından birine V. Henry'nin hükümdarlığı esnasında sahne oluyor. O zamanlar Kral tarafından verilen bu belgeler, İngiliz kökenli ya da değil herkes için oluşturulabiliyordu. İlginç olansa İngiliz vatandaşları bu seyahat belgeleri için bir ücret ödemek zorundayken yabancılar değildi.

Zaman içinde ilgili hükümdarın imzası olan bir yolculuk belgesi can ve mal güvenliği taahhüttü olarak görülmeye başlanıyor. İlk başta yüksek düzey devlet yetkililerine seyahat izni ve güvenliği sağlayan bu tür mektuplar,  1643-1715 yılları arasında tahtta olan Fransa kralı XIV. Louis zamanında yaygın olarak kullanılmaya başlanıyor ve zaman içinde her birey için bir seyahat zorunluluğu haline geliyor. Bunu ülkelerin ve ticaret ağlarının gelişmesine bağlayabiliriz.

Pasaportun yakın tarihte ilk ortaya çıkışı gibi kelimenin kökeni de Fransızcadır. “passe” ve “porto” kelimelerinden gelip basitçe liman geçişi manasındadır. Zaman içinde ulaşım kanallarına deniz yoluna ek olarak demiryolları da eklendikçe bu izin belgeleri bugün bildiğimiz pasaportlara dönüşmek üzere yolculuğuna devam etmiştir.



Sonrasında pasaportlara vize gerekliliği eklenir. Artık bir pasaport sahibi olmak yetersiz kaldığında vize sistemleri devreye girer. İşin aslı zaman içinde pasaportlar uluslararası kimliklere dönüşürken geçiş iznini veren belgeler pasaportlarımıza işlenen vizelere dönüşür.

Demiryollarının iyice yayılması ve ülkeler arası serbest yolculuğun çoğalmasının ardından 1861’de Fransa’da pasaport ve vize uygulaması bir süreliğine kaldırılmıştır. Sorgusuz sualsiz Fransa’ya gittiğinizi hayal ediyor musunuz? Bu uygulamayı takip eden başka Avrupa ülkeleri de olmuştur ancak I. Dünya Savaşı’ndan doğan güvenlik ihtiyacı sonucu pasaport ve vize uygulaması geri gelmiştir.



Türkiye de pasaportun yolculuğuna bir göz atarsak karşımıza çıkan ilk isim II. Mahmut olur. II. Mahmut Osmanlı’da yurt dışı gezilerle ilgili düzenlemeler yapmıştır. Öncesinde yurt dışına seyahat eden Osmanlı halkı ziyaret edecekleri ülkelerin konsolosluklarından o ülkenin pasaportunu alırdı. Bu uygulama Türk elçiler için de geçerliydi. II. Mahmut’un düzenlemelerini takiben sadece Osmanlı hanedanı için verilen pasaportlar olduğunu da görüyoruz.



Cumhuriyet öncesi dönemde ise Ankara Hükümetinin Türk vatandaşlarına verdiği 28 sayfalık Türkçe ve Fransızca olarak düzenlenen pasaportları görüyoruz. Pasaport kanunu ise ülkemizde 1950 yılında çıkıyor.



Tarihte var olmuş pasaport çeşitlerine birkaç örnek verelim;

Kubilay Han'ın danışmanı olan Phagspa adlı keşiş, 11 santimetre demir madalyon ile kimliğinin kanıtı olan bir pasaport taşıyordu. Bu, onun kimliğinin kanıtı olacak ve ona kolay bir av olduğunu düşünenlerden korunmasını sağlayacaktı.



1860 yılına ait bir İngiliz pasaportu örneği;



1920lerde basılan Amerika Birleşik Devletleri pasaportu. Bazı kaynaklarda orijinal fikrin Benjamin Franklin'e ait olduğundan bahsedilmekte;



1950 yılında New York konsolosluğunda işlenen ilk Federal Alman pasaportlarından biri;



1890ların sonlarında Japonya'da kullanılan seyahat kuponu da ilk pasaportlara bir örnektir;



Pasaportun bize ne ifade ettiğine gelirsek sanırım en keyfli yanı, ziyaret ettiğimiz ülkelere ait vizelerin çokluğu ile zenginleştirdiğimiz ufkumuz olabilir.







Kaynak : bilgeyik.com






Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Türkiye ve Arap ülkelerinde
DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri

Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı
73 YIL SONRA BİR 14 MAYIS DAHA
NATO'nun 31'inci üyesi Finlandiya
Avustralya’dan TikTok’a yasak geldi
Almanya: İş gücü göçünü kolaylaştıran yasa kabineden geçti

AB Meta'yı 1,2 milyar euro para cezasına çarptırdı
55 bin kişiyi işten çıkararak yerine yapay zeka kullanacak
Dünyada gıda fiyatları 12 aydır düşerken; Türkiye'de 31 aydır yükseliyor
Türkiye Irak’a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödeyecek
Türkiye’de halk borç batağında! Bankaların alacaklarında dev artış

2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor
Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı

GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ
KİTAPÇI RÜSTEM, PARİS: EMEKÇİDEN YANA ve FAHRİ KONSOLOS
Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”

Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE
MADDE VE DÜŞÜNCE

2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir
Okyanus sıcaklıkları rekor seviyede
BM'den uyarı: Deniz seviyesi rekor hızla yükseliyor
AB'nin enerji tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı 2030'a kadar %42,5'e yükseltilecek
'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi
Orta Çağ'da Bir Mühendislik Dehası Cezeri

Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede
Türkiye'de temelsiz yargılamalar devam etti
Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine
Birçok ülkede IQ oranları giderek düşüyor

Mezopotamya’nın Ağıtları
KARGALAR, ÖRÜMCEKLER, LEYLEKLER VE DİĞERLERİ
1 MAYIS 1945
ABİDİN DİNO İLE HAYALİ SÖYLEŞİ
56 YIL ÖNCE YAZILDI

MEVSİMLER
HUKUK NEDİR?
GÜVENMEK
Tanrının Arabası
FARELER

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git