A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Pasaportun yolculuğu

Kategori Kategori: Yaşam | Yorumlar 0 Yorum | 05 Nisan 2019 03:45:34

Bugün, pasaportumuz yanımızda olmadan yurtdışı seyahatine çıkabilmemiz mümkün değil. Peki, pasaport hayatımıza nasıl ve ne zaman girdi, neden ona ihtiyaç duymaya ya da kullanmak zorunda kalmaya başladık? Başka ülkelerin sınırlarından geçmek için bir belgeye ihtiyaç duyma fikri zihni meşgul edebilir. Devletler kurulur, sınırlar çizilir ve o çizgiden öteye bir adım atmak için gerekli görülen bir belgeye sahip olmamız beklenir.



Dünyanın neresinde doğduğunuz nasıl bir geçiş iznine / belgesine ihtiyaç duyacağınızı belirleyebilir. Bu bakış açısı uluslararası kuralların kapsamı dahilinde o yüzden biz şuradan devam edelim; eğer dünya üzerinde insanların toplu şekilde yer değiştirdiği olaylarda, örneğin Kavimler Göçü gibi uzun zamana yayılan ve çok sayıda insanı kapsayan olaylarda pasaport gerekliliği bugünkü gibi olsaydı, dünya tarihi nasıl değişirdi acaba?



Gerçek şu ki, Milattan Önce dediğimiz o geniş ve çoğu detayı belirsiz zaman zarfında ticaret bugünkü kadar yoğun bir trafiğe sahip değilken basitçe at sırtında ya da yelkenli bir gemiye binip istediğiniz yere gidiyordunuz. Tabi kendi belirledikleri sınırlarına girdiğiniz insanlar ya da milletlerin kontrolü dahilinde.

Yolculuk esnasında bir geçiş belgesi ihtiyacı ise ilk olarak hükümdarların birbirlerine gönderdiği elçiler arasında ortaya çıkmış gibi gözüküyor. Günümüz yasaları ve yasa uygulayıcı mekanizmaları öncesinde ortam daha tekinsiz ve yamandı diyebiliriz. Kanıtlarla takip edebildiğimiz tarihte ilk pasaport benzeri belge M.Ö. 450 yılında karşımıza çıkıyor. Antik İranlı Kral Artaxerxes'e hizmet eden Nehemya, çıkacağı uzak yolculukta kendisini ve gayesini güvende tutabilmek adına kralından bu doğrultuda yazılı bir belge istiyor.

İngiltere, 1414'te ilk pasaport uygulamarından birine V. Henry'nin hükümdarlığı esnasında sahne oluyor. O zamanlar Kral tarafından verilen bu belgeler, İngiliz kökenli ya da değil herkes için oluşturulabiliyordu. İlginç olansa İngiliz vatandaşları bu seyahat belgeleri için bir ücret ödemek zorundayken yabancılar değildi.

Zaman içinde ilgili hükümdarın imzası olan bir yolculuk belgesi can ve mal güvenliği taahhüttü olarak görülmeye başlanıyor. İlk başta yüksek düzey devlet yetkililerine seyahat izni ve güvenliği sağlayan bu tür mektuplar,  1643-1715 yılları arasında tahtta olan Fransa kralı XIV. Louis zamanında yaygın olarak kullanılmaya başlanıyor ve zaman içinde her birey için bir seyahat zorunluluğu haline geliyor. Bunu ülkelerin ve ticaret ağlarının gelişmesine bağlayabiliriz.

Pasaportun yakın tarihte ilk ortaya çıkışı gibi kelimenin kökeni de Fransızcadır. “passe” ve “porto” kelimelerinden gelip basitçe liman geçişi manasındadır. Zaman içinde ulaşım kanallarına deniz yoluna ek olarak demiryolları da eklendikçe bu izin belgeleri bugün bildiğimiz pasaportlara dönüşmek üzere yolculuğuna devam etmiştir.



Sonrasında pasaportlara vize gerekliliği eklenir. Artık bir pasaport sahibi olmak yetersiz kaldığında vize sistemleri devreye girer. İşin aslı zaman içinde pasaportlar uluslararası kimliklere dönüşürken geçiş iznini veren belgeler pasaportlarımıza işlenen vizelere dönüşür.

Demiryollarının iyice yayılması ve ülkeler arası serbest yolculuğun çoğalmasının ardından 1861’de Fransa’da pasaport ve vize uygulaması bir süreliğine kaldırılmıştır. Sorgusuz sualsiz Fransa’ya gittiğinizi hayal ediyor musunuz? Bu uygulamayı takip eden başka Avrupa ülkeleri de olmuştur ancak I. Dünya Savaşı’ndan doğan güvenlik ihtiyacı sonucu pasaport ve vize uygulaması geri gelmiştir.



Türkiye de pasaportun yolculuğuna bir göz atarsak karşımıza çıkan ilk isim II. Mahmut olur. II. Mahmut Osmanlı’da yurt dışı gezilerle ilgili düzenlemeler yapmıştır. Öncesinde yurt dışına seyahat eden Osmanlı halkı ziyaret edecekleri ülkelerin konsolosluklarından o ülkenin pasaportunu alırdı. Bu uygulama Türk elçiler için de geçerliydi. II. Mahmut’un düzenlemelerini takiben sadece Osmanlı hanedanı için verilen pasaportlar olduğunu da görüyoruz.



Cumhuriyet öncesi dönemde ise Ankara Hükümetinin Türk vatandaşlarına verdiği 28 sayfalık Türkçe ve Fransızca olarak düzenlenen pasaportları görüyoruz. Pasaport kanunu ise ülkemizde 1950 yılında çıkıyor.



Tarihte var olmuş pasaport çeşitlerine birkaç örnek verelim;

Kubilay Han'ın danışmanı olan Phagspa adlı keşiş, 11 santimetre demir madalyon ile kimliğinin kanıtı olan bir pasaport taşıyordu. Bu, onun kimliğinin kanıtı olacak ve ona kolay bir av olduğunu düşünenlerden korunmasını sağlayacaktı.



1860 yılına ait bir İngiliz pasaportu örneği;



1920lerde basılan Amerika Birleşik Devletleri pasaportu. Bazı kaynaklarda orijinal fikrin Benjamin Franklin'e ait olduğundan bahsedilmekte;



1950 yılında New York konsolosluğunda işlenen ilk Federal Alman pasaportlarından biri;



1890ların sonlarında Japonya'da kullanılan seyahat kuponu da ilk pasaportlara bir örnektir;



Pasaportun bize ne ifade ettiğine gelirsek sanırım en keyfli yanı, ziyaret ettiğimiz ülkelere ait vizelerin çokluğu ile zenginleştirdiğimiz ufkumuz olabilir.







Kaynak : bilgeyik.com






Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı
Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgileri bir internet sitesinde!

Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR
YA HABİBİ... BURASI FRANSA: NANTER’DE BİR POLİS BİR ÇOCUĞU ÖLDÜRDÜ... NAHEL M. 17 YAŞINDAYDI...
Kahovka barajının yıkılmasının vahim sonuçları
Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış
İnsan vücudu ne kadar sıcağa dayanabilir?
Para, Bir İnsanı Elit Yapar mı?
2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE

Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu
2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'
Buz adam Ötzi Anadolulu çıktı
Güneş fırtınaları bizim için ne anlama geliyor?
Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?
Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle

Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?
Gençlerin yüzde 63'ü Türkiye'den gitmek istiyor.
Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede

Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan
Türkiye’de farkında olmak ya da olabilmek...

BOTAN ÇAYI
7 Harika
Bir Yabancı Gibi
SOKRATES
EFLATUN

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git