CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, Merkez Bankası’nın açıkladığı Ödemeler Dengesi verilerine göre, yabancı yatırımcının yüksek faiz nedeniyle getirdiği sıcak parada görülen önemli düşüşün yanı sıra yerleşiklerin de yurtdışına götürdükleri paranın hızla arttığını söyledi.
Erdoğdu, “Ülkede hak, hukuk ve adalete güvenemeyen yerli sermaye de parasını yurtdışına götürüyor. Verilere göre ilk 9 ayda yurtdışına giden yerli sermayeye ait hisse senedi, tahvil ve mevduattan oluşan miktar 20 milyar dolara ulaştı” dedi.
‘Dış değil iç güçler...’
Erdoğdu, Merkez Bankası tarafından açıklanan Ödemeler Dengesi verilerine ilişkin yaptığı değerlendirmede, Türkiye’ye giren yabancı sermaye miktarının bir yıl öncesinin üçte birine kadar düştüğünü belirterek şunları söyledi:
“2017’de 36,5 milyar olan yabancı sermaye girişinin büyüklüğü 2018’in ilk 9 ayında 13,2 milyar dolara düştü.
Yerleşiklerin yurtdışına çıkardığı para ise 17,4 milyar dolara, yurtdışına yaptıkları yatırımların miktarı da 2,7 milyar dolara ulaştı. Toplamda yerleşiklerin 20 milyar doları yurtdışına götürüldü. Bunun 1,6 milyar doları hisse senedi, tahvil yatırımı olarak gerçekleşirken, 18 milyar doları ise yurdışındaki mevduat hesaplarına aktarıldı. Bu durum, ülkenin yerli sermayedarının hak, hukuk ve adalete güveni kalmadığının göstergesi. Verilere göre, yerleşiklerin bu hareketi son 3 ayda yoğunlaşıyor ve bunun yaklaşık büyüklüğü 15 milyar dolar. Özellikle döviz kurunun patladığı ağustos ayında 11 milyar dolar yurtdışına çıkarılmış. Bu noktada Türkiye’deki döviz sıkıntısının başlıca nedeninin yerleşiklerin sermaye hareketlerinden kaynaklı olduğu söylenebilir. Daha açıkça ifade etmek gerekirse, ağustos ayında dövizi hükümetin iddia ettiği gibi ‘dış güçler’ değil, onların tanımından hareketle ‘iç güçler’ patlatmış.”
Kaynağı belirsiz parada rekor
AKP’li yıllara özgü önemli bir olgunun da ‘kayıt dışı sermaye hareketleri’ ile ilgili olduğunu belirten Erdoğdu, “AKP’li yıllar boyunca kayıt dışı sermaye hareketlerinin cari açık finansmanındaki rolü çokça tartışıldı. 9 aylık kayıt dışı sermaye girişi 17,3 milyar dolara yükseldi” dedi. Eylül ayında 1,8 milyar dolar cari fazla verilmesinin nedeninin ekonomideki durgunluğun habercisi olduğuna da dikkati çeken Erdoğdu, “Kur maliyetleri nedeniyle ekonominin ithalat yapma kapasitesinin aşınması, cari fazla verilmesinin en önemli nedenlerinden biri” dedi.