Ben bir parti kurmuş olsam partiyi şu temeller üzerine oturturdum - Aşağıdakiler sosyalist bir manifesto değildir, ancak Türkiye Cumhuriyetinin ulusal çıkarlarının, emekçilerin haklarının korunması ve demokratik bir düzenin kurulması için atılabilecek özgürlükçü sosyal demokrat adımlardır -

1.    Asgari ücret ve emekli maaşları yoksulluk düzeyinin üzerinde olacak şekilde belirlenecek ve her altı ayda bir enflasyon oranına göre otomatik olarak endekslenecektir.

2.    Taşeron işçilik ortadan kaldırılacaktır. Ancak, 3 ayı geçmemek kaydıyla geçici bir iş için sözleşmeli işçi çalıştırılabilecek ve bu bir 3 aydan daha fazla uzatılamayacaktır.

3.    Grev hakkı temel bir hak olarak anayasada tanınacaktır. Grev veya sendikalı olmak nedeniyle işten çıkarılmak suç olacaktır.

4.    Belli bir sayının (örneğin 10) üzerinde çalışanı olan işyerlerinde çalışanların sendikalı olma zorunluluğu getirilecektir.

5.    Aynı işi yapan kadınla erkeğe eşit ücret verilmemesi işveren için suç teşkil edecektir.

6.    Herhangi bir işe başvuranlar hakkında, ırk, cinsiyet, cinsel tercih, inanç, inançsızlık, kıyafet, görünüş, yaş gibi nedenlerle ayırımcılık yapmak suç teşkil edecektir.

7.    Özelleştirilmiş olan devlet işletmeleri kamulaştırılacaktır. Kâr eden işletmeler özelleştirilmeyecek, ancak bir süredir (örneğin 5 yıl ardı ardına) zarar eden KİTler özelleştirilebilecektir.

8.    Doğal kaynaklar (madenler, petrol, su vs.) hiçbir koşul altında yabancı şirketlerin işletmesine açılmayacaktır.

9.    Tarım arazilerinde yapılanma çok sıkı koşullarla sınırlanacaktır. Çevreyi olumsuz etkileyebilecek her türlü yapılanma bağımsız bir çevre kurulu tarafından değerlendirilecektir.

10.    GDO’lu ürün ve tohum ithali ve kullanımı yasaklanacak, yerli tohum kullanmak zorunlu olacaktır.

11.    Ülkenin besin açısından kendine yeterli duruma gelmesi için tarım ve hayvancılık için teşvik tedbirleri uygulanacaktır.

12.    Sanayide ve özellikle ağır sanayide kamu kurumlarına ağırlık verilecektir. TÜBİTAK’a devlet harcamalarının %1’i tahsis edilecek ve bu oran karantinaya alınacak ve azaltılamayacak, ancak gerektiğinde artırılabilecektir. ASELSAN güçlendirilecek ve özel sektörde AR-GE için vergi indirimi sağlanacaktır. İhracatta katma değer sağlamış olan işletmelere teşvik verilecektir.

13.    Termik santraller giderek kapatılacak, yerini güneş ve rüzgâr enerjisi alacaktır. Hidroelektrik santraller ancak büyük ırmaklar üzerinde ve ayrıntılı çevre etki araştırması olumlu sonuç verdiği takdirde yapılacaktır. Bugünkü teknoloji ile nükleer santraller yapılmayacak, ancak ilerde güvenli “fusion” nükleer santralleri geliştirildiğinde yapılabilecektir.

14.    Yabancı şirketlere verilen petrol ve maden arama ruhsatları fesh edilecek ya da hisseleri yüzde 49’la sınırlandırılacaktır.

15.    Seçim barajı kaldırılarak 1960 darbesi ertesinde getirilen ve 1965 seçimlerinde uygulanan “milli bakiye” sistemi uygulanacaktır ve milletvekilleri seçimleri her 4 yılda bir yapılacaktır.

16.    Valilik ve kaymakamlık makamları kaldırılacak, seçimle başa geçen belediye başkanları o ilin veya ilçenin idarî amiri olacaktır. Senato üyeleri için ayrı, idarî amir için ayrı oy pusulaları kullanılacaktır.

17.    Bir köyün veya beldenin büyükşehir sınırları içine alınması, yalnızca o köy veya beldedeki yetişkin sâkinlerinin onayıyla olabilecektir.

18.    18 yaşını dolduran her yurttaş seçmen, 21 yaşını dolduran her yurttaş, eğitim düzeyine bakılmaksızın, milletvekili ve idarî amir adayı olabilecektir.

19.    Senatör olabilmek için yurttaşın üniversite mezunu olma şartı aranacaktır.

20.    Nüfusuna bakılmaksızın, seçimle her seçim bölgesinin 2’er temsilcisinden oluşan bir Senato kurulacak, yasalar TBMM’den sonra ancak Senatonun onayından geçerse yasalaşacaktır.

21.    Senato seçimleri 4 yılda bir, her ilde o ilin idarî amiri için yapılacak seçimlerle birlikte yapılacaktır. Senato adayları partili bile olsalar, adaylıklarını bağımsız olarak koyacaktır.

22.    Senato ve idarî amir seçimleri milletvekili seçimlerinden 2 yıl sonra yapılacaktır. Her seçim bölgesinin 2 senatöründen birisi kura ile belirlenerek senatörlüğü düşecek ve bu şekilde her 4 yılda bir senatonun yarısı yenilenecektir. Her senatörün (ilk dönem olanlar hariç) görev süresi 8 yıl olacaktır.

23.    Cumhurbaşkanını dolaysız olarak halk seçecektir. Cumhurbaşkanlığı için yurttaş olmaktan başka koşul aranmayacaktır. Partiler aday gösterebileceği gibi isteyen, bağımsız aday olabilecektir.

24.    Cumhurbaşkanı herhangi bir yasayı onaylamadığı zaman bunun nedenini halka açıklamak zorunda olacaktır. Onaylamadığı yasayı 3 kez meclise geri gönderme hakkı olacaktır. TBMM ve Senatonun o yasayı 3 kez onaylaması durumunda Cumhurbaşkanının onayı gerekmeyecektir.

25.    Milletvekillerinin dokunulmazlıkları yalnızca TBMM’de sarf ettikleri sözlerle sınırlı olacaktır.

26.    NATO’dan çıkılacak, Türkiye’deki NATO ve Amerikan üsleri kapatılacak ve TSK yalnızca yurdun savunmasına odaklı olarak yeniden yapılandırılacaktır. TSK içindeki yabancı “danışmanlar” atılacaktır.

27.    Tüm yabancı ve NATO üsleri kapatılacaktır.

28.    Avrupa Birliğine katılma başvurusu geri çekilecektir.

29.    Dış politikada öncelikle komşularla barış içinde yaşama ve ülkenin güvenlik ve bağımsızlığı gözetilecektir. BM Barış Gücüne katılmak ancak meclisin ve senatonun onayıyla olacaktır.

30.    Yalnızca erkekler değil, kadınlar da zorunlu askerlik yapacaklardır.

31.    Bedelli askerlik yalnızca en az 5 yıldır yabancı bir ülkede yaşamakta olduğunu kanıtlayan kişiler için geçerli olacaktır.

32.    Zorunlu askerlik süresi asgarî (örneğin 6 ay) düzeye indirilecek ama her yurttaş her iki yılda bir 65 yaşını dolduruncaya kadar kısa bir süre (örneğin 1 hafta) sivil savunma eğitimi alacaktır.

33.    Asker sayısı asgarîye indirilecek ve askerdeki her kişiye bir uzmanlık alanında eğitim verilecektir.

34.    TSK donanım ve silâhları yurt içinde üretilecek ve yedek parçaları için dışa bağımlı olmayacaktır.

35.    Herhangi bir savaş kararı ancak hem TBMM’nin üçte iki çoğunluğu, hem de Senatonun salt çoğunluğu ile alınabilecektir. BM Barış Gücüne katılmak ta ancak meclisin ve senatonun aynı şekilde onayıyla olacaktır.

36.    TSK içinde kişilerin dini inançları veya inançsızlıkları, etnik kökenleri ve cinsel tercihleri sorulmayacak ve araştırılmayacaktır.

37.    Jandarma TSK bünyesinde kalacak ve vilâyetin idarî amiri ve emniyet müdürü ile eşit söz hakkına sahip olacaktır. Kritik durumlarda 3’te 2 çoğunlukla harekete geçilebilecektir.

38.    Polis silah taşımayacaktır. En kötü olasılıklarda TASER kullanabilecek ve bunun da kullanımı çok sıkı koşullarla sınırlandırılacaktır.

39.    Avustralya NSW eyaletindeki ICAC (Yolsuzlukla Mücadele Bağımsız Kurumu) örnek alınarak bağımsız bir “yolsuzlukla mücadele kurumu” kurulacaktır.

40.    Milletvekilleri ancak 3 dönem milletvekilliği yapmışlarsa emekliliğe hak kazanacaklardır.

41.    Belli bir düzeyden fazla (örneğin 10 milyon TL) varlığı olanlar için “nereden buldun” yasası çıkarılacaktır. Bu sınır her yıl enflasyona göre endekslenecektir.

42.    Devletin her yurttaşına ilk, orta ve yüksek öğrenimde ücretsiz olarak Türkçe eğitim vermesi zorunlu olacaktır. Başka dilden eğitim yapmak isteyen özel kuruluşlar, vakıflar bunu özgürce, ister paralı, ister parasız yapabilecektir.

43.    Zorunlu eğitim lise düzeyine çıkarılacaktır.

44.    YÖK kaldırılacak, üniversiteler tamamen özerk olacak, bir yüksek öğrenim kurumunun üniversite sayılabilmesi için kurulacak bir akademisyenler kurulunun onayı gerekecektir.

45.    Üniversite rektörleri o üniversitedeki tüm akademisyenler tarafından seçilecektir.

46.    Doçentlik ve profesörlük için batı ülkelerinde uygulanan sıkı yayın kuralları uygulanacaktır.

47.    18 yaşını doldurmayan çocuklara hiçbir biçim ve isim altında okulda veya okul dışında herhangi bir dinî eğitim verilmesi suç teşkil edecektir.

48.    İdam cezası geri getirilmeyecektir.

49.    Zina suç olmamaya devam edecektir. Otellerde veya başka yerlerde evlilik cüzdanı gösterme gibi bir koşul olmayacaktır.

50.    Pornografi suç olmaktan çıkarılacak ancak sübyancılık ve çocuk pornografisi için en ağır cezalar getirilecektir.

51.    “Hakaret” suçu TCK’ndan çıkarılacak. Cumhurbaşkanı, devlet “büyükleri”, peygamberler, Atatürk dâhil olmak üzere kimseye hakaret veya küfür etmek suç olmayacaktır.

52.    “Halkın bir kesiminin manevî değerlerini aşağılamak” suç olmaktan çıkarılacaktır.

53.    “İftira” suçlamasıyla yargılanan kişilere “ispat hakkı” tanınacaktır.

54.    İçki ve sigara satışına ve kullanımına hiçbir sınırlama getirilmeyecektir. Lokanta ve benzeri yerlerde içki ve sigara tüketimi yalnızca o işletmenin kararıyla sınırlanabilecek veya yasaklanabilecektir. Televizyonda içki ve sigara görüntüleri buzlanmayacaktır, fakat içki ve sigara reklâmı yapılamayacaktır.

55.    18 yaşından küçük çocukların, ana baba onayı bile olsa evlenmeleri yasak olacaktır.

56.    18 yaşından küçük çocuklara cinsel tecavüzün otomatik cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis olacaktır.

57.    Çocuk cezaevleri kapatılacak, yerine rehabilitasyon merkezleri açılacaktır.

58.    Ev içi şiddet mağdurları için yeterli sayıda sığınma evleri, şiddet uygulayanlar için evcilleştirme evleri açılacaktır.

59.    HSYK’ye siyasî müdahaleyi önleyecek tedbirler alınacak, tamamen özerk olması garanti altına alınacaktır. Yargıç ve savcıların atanmaları HSYK tarafından yapılacak, hiçbir yargıç veya savcı, yolsuzluk, rüşvet gibi suçlar işledikleri kanıtlanmadıkça işten atılamayacaktır.

60.    TRT’ye siyasî müdahaleyi önleyecek tedbirler alınacak, devlet radyo ve televizyonları gerçek anlamda özerk olacak ve sağlanacak fonlar 5 yıl süre için bütçede açıklanacak ve garanti edilecektir. Seçim kampanyaları sırasında TBMM’de temsil edilen her partiye eşit süre ayrılacaktır.

61.    Diyanet İşlerinin adı “Sunni Danışma Kurulu” olarak değiştirilecek ve yalnızca 12 ilâhiyatçıdan oluşan bir danışma kurulu olacak kadar küçültülecek, kadrolu devlet memuru din adamı olmayacaktır.

62.    Benzer biçimde bir “Alevî Danışma Kurulu” oluşturulacaktır.

63.    Bir cemaat din adamı istediği takdirde maaşını ve konutunu kendi kaynaklarıyla sağlayacaktır.

64.    Herkes istediği din veya inanç için tapınma yeri açabilecektir. Halka açık alanlarda dinî ibadet gösterisi yapmak yasak olacaktır.

65.    Tapınma yerlerinin bakımı ve onarımı için devlet bütçesinden tahsisat ayrılmayacaktır. Bu masrafları o inanca sahip cemaat yapacaktır. Ancak uzmanlarca tarihî değeri olduğu saptanan, en az 100 yaşındaki yapıların bakımı ve restorasyonu devlet tarafından yaptırılacaktır.

66.    Kimliklerde ve nüfus kayıtlarında “din” belirtilmeyecektir.

67.    TC kimlik kartı yalnızca devlet dairelerinde ve kamu kuruluşlarında ibraz edilecek, başka hiçbir kişi veya kurumun bunu görmeyi talep etme hakkı olmayacaktır.

68.    Her yurttaşın, her kamu kurumunda kendisi hakkında tutulan dosyayı görme hakkı olacaktır. İlgili kurum, buna neden göstererek itiraz edebilecek ve sonuç Sulh yargıçların kararına bağlı olacaktır.

69.    Kimsenin giydiği veya giymediğine karışmak ve bu konuda herhangi bir baskı uygulamak suç olacaktır.

70.    Ana dili Türkçe olmayan yurttaşlar için istediklerinde devlet daireleri ve mahkemelerde ücretsiz tercüman sağlanacaktır.

71.    Hiçbir dilde konuşmaya, yazılı veya elektronik medyaya sınırlama getirilmeyecektir.

72.    Yer isimleri, tabelalar üstte Türkçe olmak kaydıyla, altında orijinal adı onun altında da başka herhangi bir dilde veya alfabeyle yazılabilecektir.

73.    Gerek kamuda, gerekse özel sektörde, etnik kökeni, inancı veya inançsızlığı, cinselliği veya cinsel tercihi yüzünden bir kişiye ayırım yapılması suç olacak ve bunu denetleyecek bağımsız “ombudsman” kurumu kurulacaktır.

74.    Tüm sağlık hizmetleri ücretsiz olacaktır. Özel hastaneler kamulaştırılacaktır.

75.    Gelir vergisinin belirli bir yüzdesi (Örneğin yüzde 1-2’si) sağlık hizmetlerini finanse etmek için kullanılacak ve bu fon karantinaya alınıp başka bir hizmete aktarılamayacak ve bağımsız bir uzman kurul tarafından yönetilecektir.

76.    Yurt dışından ithal edilen ilâçların “jenerik” versiyonunu imal edecek devlet fabrikaları kurulacak, bunların kalite ve fiyat denetimi bağımsız bir kurul tarafından yapılacaktır. Bu fabrikalar kâr amacı gütmeden işletilecektir.

77.    Hekimlerin her durum ve kişi karşısında Hipokrat yeminine sadık kalmaları güvence altına alınacaktır.

78.    Hekimler hem hastanelerde çalışıp hem de özel muayenehane açamayacaklardır.

79.    Din adamlarına resmî nikâh yapma eğitimi ve yetkisi verilecek, kayıt dışı “imam nikâhı” kaldırılacaktır.

80.    Aynı cinsten kişilerin birlikteliğinin de kadın-erkek birlikteliğine denk hakları olacaktır, istedikleri takdirde evlenebileceklerdir.

81.    Tarafların rızası olmak kaydıyla çok eşlilik yasal olacaktır.

82.    Evlilik öncesi noter veya avukat huzurunda “evlilik öncesi anlaşması” yapmaları zorunlu olacak, bu anlaşmada evlilik öncesi tarafların mal ve para varlığı tesbit edilecektir. Boşanma durumunda bu varlıklar dışında taraflar herşeyi yarı yarıya bölüşeceklerdir.

83.    5 yıl süreyle nikâhsız olarak yaşayan iki kişi, karı koca sayılacaktır. Ancak, 5 yıl dolmadan “evlilik öncesi anlaşma” yapmaları onlar için de zorunlu olacaktır.

84.    Evli iki kişi bir yıl süreyle ayrı yaşadıklarını kanıtladıkları takdirde Aile Mahkemesi bir celsede boşanma kararı verecektir.

85.    Mahkeme, nafakanın yalnızca 18 yaşından küçük çocuklara verilmesine karar verebilecek, eşlerin nafaka talep etme hakkı olmayacaktır.

86.    Otel vs. gibi yerlerde evlenme cüzdanı ibraz edilmesi istenmeyecektir.

87.    Konut kiralanmasında 6 aylık veya bir yıllık sözleşme yapılması zorunlu olacak. Sözleşme ihlâl edilmediği takdirde ev sahibi kiracıyı çıkartamayacaktır. Sözleşme iki tarafın rızasıyla yenilenebilecektir. Sözleşme süresinin dolmasından sonra ev sahibi, neden göstermeden kiracıdan konutu boşaltmasını talep edebilecek ve 2 ay süre verecektir. Kiracının çıkmaması halinde bu “mesken masuniyetini ihlâl” suçu sayılacak ve kiracı 2 aylık sürenin bitiminde polis marifetiyle konuttan atılabilecektir.

88.    İşyerleri için sözleşmeler daha uzun süreli (5-10 yıl) olabilecektir. Ancak, konutlar için geçerli kurallar işyerleri için de uygulanacaktır.

89.    Noter veya avukat huzurunda imzalanan vasiyetlerin harfiyen yerine getirilmesinden sulh yargıçları sorumlu olacak, kimsenin buna itiraz hakkı olmayacaktır.

90.    Yurt dışında verilen boşanma kararları TC makamlarınca kabul edilecektir.

91.    Sosyal medyaya hiçbir sınırlama getirilmeyecek, sosyal medyadaki paylaşımlar izlenmeyecek, telefonlar dinlenmeyecek ve hiçbir takibata uğramayacaktır. Ancak terör, rüşvet, yolsuzluk, uyuşturucu ticareti, çocuk pornosu ve sübyancılık gibi suçların işlendiği veya işleneceği şüphesi varsa her seferinde 3 ay süreyle yargıç kararıyla izlenebilecektir.

92.    İnternette ancak terörizm, uyuşturucu, çocuk pornografisi ve sübyancılık konuları içeren siteler yargıç kararıyla yasaklanabilecektir.

93.    Medyada ancak aşırı şiddet sergileyen gösterimler sansürlenecek, çıplaklık, cinsellik, küfür sansüre tabi olmayacaktır.

94.    Terörizm tanımı darlaştırılacak ve ancak silâhlı eylem yapma, planlama veya finanse etmek terörizm kapsamı içine girecektir.

95.    Uyuşturucu kullanmak suç olmaktan çıkarılacak, tedavi ve rehabilitasyon merkezleri açılacak, kullanıcılar bunlara gitmeye teşvik edilecek ama mecbur edilmeyecektir.

96.    Uyuşturucu ticareti yapanlar için en ağır cezalar uygulanacaktır.

97.    Fahişelik ve fuhuş suç olmaktan çıkarılack, ancak fahişelerin sırtından çıkar elde eden pezevenkler için ağır cezai müeyyideler olacaktır.

98.    Devlete karşı işlenen suçlar nedeniyle ödenecek para cezaları Finlandiya’daki gibi kişinin geliriyle orantılı olarak belirlenecektir.

99.    Gösteriler ve yürüyüşler için izin alınmayacak, yalnızca yerel idari makama bilgi verilecektir.

100.  Tiyatrolardan vergi alınmayacak, film sanayii için teşvik fonu kurulacaktır. Her sanat dalında her yıl o sanatın icracılarından oluşacak bir kurul tarafından seçilen kişilere devletçe 1, 3 veya 5 yıl yaşayabilecekleri ölçüde parasal ödül verilecektir.

NOT: Önerilerimin bazılarının ahlâk bekçilerini, bazılarının dincileri, bazılarının kıyafet devrimcilerini, bazılarının kimi feministleri, bazılarının ırkçıları, bazılarının yabancı ajanlarını, bazılarının vahşi kapitalizm/serbest piyasa savunucularını, birçoğunun siyasetçileri rahatsız edeceğinin, birçoğunun “hayal” olarak nitelendirileceğinin pekalâ ayırdındayım ama 2015 milletvekili seçimlerine çeyrek kala kuyuya bir taş atayım dedim.