A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Çocukları överken dozunu ayarlamak...

Kategori Kategori: Yaşam | Yorumlar 1 Yorum | Yazar Yazan: Aynur Çağlı | 06 Ekim 2014 22:54:22

“Süper olmuş..”, “Hayatımda bu kadar güzel resim görmedim..”, “Nasıl da akıllı bir çocuksun..”, “Şu fotoğrafa bak, en güzel sensin..”, “En iyi sen oynadın, harikaydın..”. Çocukları övmek ve ödüllendirmek iyi hoş da, uzmanlar modern ailelerde övgünün abartıldığını, sahtekarlık boyutuna vardığını ve sonuçta çocuğun eğitimini ve gelişimini olumsuz etkilediğini söylüyorlar. Sorun çocukları övmek değil, överken ölçüsünü kaçırmak.

Bir iki kuşak öncesine kadar anne-babalar şımartacağını ve tembelliğe iteceğini düşünerek çocukları hangi nedenle olursa olsun, hak ettikleri zamanlarda dahi övmekten kaçındılar. Bu nedenle kendine güvensiz, cesaretsiz, sürekli olarak yaptığını ve kendini sorgulayan kuşaklar yetişti. Yeni kuşaklar kendi çocuklarına farklı bir eğitim uyguladılar. Çocuğun yürümesi, konuşması, resim yapması ve şarkı söylemesi bile, sanki çocuk müthiş bir iş başarmış gibi alkışlandı ve övgü dolu sözlerle göklere çıkarıldı.

Övgünün dozu ayarlanmayınca ortalık şımarık, kendini beğenmiş, ukala ve sevimsiz çocuklarla doldu. Bu çocuklar büyüdüklerinde her yaptığının mükemmel ve kusursuz olduğunu düşünen, kimseyi beğenmeyen, eleştiriyi asla kaldıramayan, acımasız ve itici yetişkinler olma yolundalar. Nasıl ödüllendirileceklerini çözdükleri için yetişkinlerin istediği gibi davranan çocuklar, ileride adam kullanmayı iyi bilen üçkağıtçı, çıkarcı ve bencil oluyorlar.

Çocukları övmenin dozu ve abartısı Türkiye’de de 1980’lerde ve 1990’larda iyice arttı, 2000’lerde ise doruk noktasına ulaştı. Çocuk psikolojisi uzmanları, yazar ve akademisyenler, yersiz övgülerin çocukların daha iyi performans göstermelerine ve bağımsız bireyler olarak yetişmelerine engel olduğunu, motivasyonlarını azalttığını ve risk almaktan caydırdığını savunuyorlar.

Çocuk psikolojisi uzmanı Dr Haim Ginott, övgünün de ilaç kullanmak gibi zamanında, dozunda ve temkinli bir şekilde uygulanması gerektiğini vurguluyor. Jennifer Henderlong ile Mark L. Lepper’in “Praise and Motivation” (Övgü ve Motivasyon) konulu makalesinde, abartısız, içten, gerçekçi ve kontrollü övgünün motivasyonu arttırdığı, çocuğa “senden iyisi yok, ne yaparsan yap harika” mesajı veren sahte övgülerin işe yaramadığı belirtiliyor.

Evde her zaman övülen, ne kadar kusursuz ve mükemmel olduğu vurgulanan çocuk, kendisini diğer çocuklarla karşılaştırdığında büyük bir hayal kırıklığına uğruyor. Çocukların yaşıtlarıyla başarılı iletişim kurması, bazılarının topa daha iyi vurmasını, daha hızlı koşmasını, daha güzel resim yapmasını doğal karşılaması için övgünün dozunu iyi ayarlamak gerekiyor. Özgüven iyi birşey ama, aşırı özgüven çocuğun başarısızlık ve yenilgi karşısında strese girmesine yolaçabiliyor.

Aşırı övgüyle büyüyen çocukların yanlışları, olumsuz davranışları ve hataları ya görmezden geliniyor ya da asla eleştirilmiyor. Bunu çocuğa asla “hayır” ya da “olmaz” dememe noktasına vardıran ebeveynler de var. Kendilerine asla ceza verilmeyeceğini anlayan çocuklar, tüm sınırları zorlayarak istediklerini elde etmeyi, dediklerini yaptırmayı başarıyorlar. Yaptığının “mükemmel ve süper” olduğunu duyan çocuğun daha iyisini yapmak için gayret göstermesine gerek kalmıyor. Psikolog Eddie Brummelman, çocuğun yaptığı işin ve kendisinin değil, çabasının, gayretinin, sabrının, kararlılığının ve emeğinin övülmesi gerektiğini vurguluyor.

“Bu ne harika bir araba, müthiş olmuş” deyip hemen dolap kapağına yapıştırmak yerine, “Aferin sana, ne kadar uğraşmışsın, iyi renkler seçmişsin, bir de tren yap bakalım” denildiğinde çocuk doğru yönlendirilmiş oluyor. Abartılı övgülerın olumsuz sonuçlarına gelince:

Çocukları manipüle ediyor: Anne babayı nasıl memnun edeceğini çözen çocuk, ona göre davranıyor.

Takdir alışkanlık yapıyor: Çocuk sürekli övgü istiyor ve yetişkinlerin takdirini bekliyor. Övülmeye alışan çocuk eleştiri kaldıramıyor, yeterince övülmezse huysuzluk yapıyor.

Çocuk yaptığı işten zevk almıyor: Her çocuk başarılarının övülmesini hak ediyor. Ama niçin takdir edildiğini bilmesi gerekiyor. Psikolog Alfie Kohn, bir çocuğa nedenini açıklamadan ve çabasına odaklanmadan “harika olmuş” demenin “berbat olmuş” demekten pek de farklı olmadığını savunuyor.

Çocuğun ilgisini azaltıyor: Araştırmalar, sürekli olarak övgü alan çocukların kısa zamanda o aktiviteye olan ilgisini kaybettiğini gösteriyor.

Başarıyı azaltıyor: Resim boyamak ve kumdan kale yapmak gibi yaratıcı işlerde bol keseden beğeni toplayan çocuk, bir sonraki çabasında zorlanıyor. Fazla övgü alan çocuklar değişik şeyler denemekten kaçınıyor, her zaman kısa, kolay ve çabuk olanı seçiyor.

Kişiyi değil, işi övmenin önemi tekrar tekrar vurgulanıyor. “Seninle gurur duyuyorum, senden daha iyisi yok, ne kadar akıllısın, çok güzelsin, acaip hızlısın” gibi özünde samimi olmayan övgüler yerine, “Ne kadar yüksek olmuş, biraz daha yükseltebilir misin?”, “Bak işte başardın, hem de kardeşinle birlikte yaptın” şeklindeki açıklamalarla asıl başarı öne çıkarılmalı, çocuk doğru yönlendirilmeli.



Çocuğu basit ve kolay işler için övmek ve ödüllendirmek ona   “Daha fazla uğraşamana gerek yok” mesajı veriyor. Çocuk bir işi beceremediğinde ya da oyunu kaybettiğinde “Olsun, yine de aferin sana. Sen elinden geleni yaptın” denilmemeli. Durumu değerlendirip, önerilerde bulunup, bir dahaki sefere kendisini nasıl geliştirebileceğini göstermek çok daha etkili olabilir. Ailelerin takdiri kadar tepkisi de ölçülü olmalı. Gol kaçıran çocuğa “O golü nasıl kaçırdın?” değil “İyi bir şuttu, nerdeyse gol olacaktı” demekte yarar var.

Uzmanlara göre çocukları övmek iyi birşey, mutlaka yapılmalı. Ancak övgü abartıldığında amacını aşıyor. Yermek, kınamak, yargılamak ve karşılaştırmak çok yanlış ama hak edilmemiş övgüler de uzun vadede çocuğa zarar veriyor.




Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 7.4 / 7 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar

Yaşar Bilge { 15 Ekim 2015 02:45:34 }
Kutlarım...
Diğer Sayfalar: 1.

 

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı
Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgileri bir internet sitesinde!

Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR
YA HABİBİ... BURASI FRANSA: NANTER’DE BİR POLİS BİR ÇOCUĞU ÖLDÜRDÜ... NAHEL M. 17 YAŞINDAYDI...
Kahovka barajının yıkılmasının vahim sonuçları
Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış
İnsan vücudu ne kadar sıcağa dayanabilir?
Para, Bir İnsanı Elit Yapar mı?
2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE

Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu
2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

'Kayıp sekizinci kıta' Zelandiya ilk kez nasıl haritalandırıldı, sonuçları ne olabilir?
İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'
Buz adam Ötzi Anadolulu çıktı
Güneş fırtınaları bizim için ne anlama geliyor?
Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?

Dünya cinsiyet eşitliği konusunda ne durumda?
Türkiye Avrupa’da lider, dünyada 14. Sırada
Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?

Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan
Türkiye’de farkında olmak ya da olabilmek...

BOTAN ÇAYI
7 Harika
Bir Yabancı Gibi
SOKRATES
EFLATUN

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git