Afrika’dan gemilere doldurulup yeni kıtaya doğru yola çıktıklarında yanlarına müzik aletlerini alabilme olanakları yoktu. Ama içlerindeki müzik sevgisini, sahip oldukları o canlı ve neşeli kültürü yanlarında getirmelerine kimse engel olamazdı. Köle de olsalar, şu an aklımızdan dahi geçiremeyeceğimiz şartlarda çalıştırılıp hayatta kalma mücadelesi de verseler şarkı söylemekten ve ellerine geçirdikleri müzik aletlerini tıngırdatmaktan geri durmadılar. Bu sayede, zaman içinde blues, ragtime ve caz gibi modern müzik kültürünün temelini oluşturan türleri icat ettiler.

Caz müzik, 19. yüzyıl sonlarında Amerika'nın güney eyaletlerinde ortaya çıkmış ve daha çok siyahi Amerikalılarla özdeşleşmiş bir müzik türüdür. Avrupa ordu bandolarında yer alan nefesli ve vurmalı çalgılar caz müziğinin temel enstrümanlarıdır. Cazı diğer müzik türlerinden ayıran en önemli özelliği ise belli kalıplar dahilinde doğaçlama olarak icra edilmesidir.






Miles Davis / Kind of Blue

Yayımlanma Tarihi: 17.08.1959
Türü: Caz
Süresi: 45:44
Yapımcı: Teo Macero, Irving Townsend
Yapım Şirketi: Columbia


Miles Davis’in 1959 tarihli Kind of Blue albümü sadece caz müzik tarihinin en önemli albümü olmakla kalmayıp, rok müzikten klasik müziğe 20. yüzyılın pek çok müzik türünü etkilemeyi başarmış en önemli eserlerin başında gelir. Sadece iki günde toplam dokuz saati aşmayan bir sürede kaydı tamamlanmış beş şarkıdan oluşan albümün kayıtlarına başlandığında Miles Davis’in elinde sadece yedi şarkıdan oluşan bir taslak vardır. Hatta kendisi ve orkestrada yer alan piyanist Bill Evans dışında hiç kimse tam olarak ortaya neye benzer bir şey çıkacağının farkında değildir.

Daha sonraları “rüya takım” olarak adlandırılacak ve bu albümle birlikte yıldızları daha da parlayıp her biri kendi alanında birer efsaneye dönüşecek müzisyenlerden oluşan grup üyeleri için müzik tarihinde bir daha böyle bir kadronun kurulamayacağı hep dile getirilmiştir. Bu kadronun üstün yetenekleri ve Miles Davis’in dehasının bileşimi olan albümde dönemin caz müziğini belirleyen tekniklerin ve kalıpların dışına çıkılarak daha önce çok az denenmiş ve Türk musikisindeki makamlarla benzerlik kurabileceğimiz “modlar” kullanılmıştır. Davis bu sayede müzisyenlerine daha özgürlükçü ve sınırları zorlayan bir doğaçlama olanağı sağlamıştır.

Albüme genel olarak hüzünlü (melankolik), insanı kendinden geçiren, kısmen karanlık, bir o kadar da ışıklı ve duygu yüklü bir hava egemendir. Enstrümanlar arası uyum ve akıcılığının yanında, yavaşlığı, karmaşık yapısından damıtılarak dinleyiciye sunulan aldatıcı sadeliği ve inceliği albümü zamanının caz yapıtları içerisinde özgün kılan diğer önemli özellikleridir.


Dikkate Değer Şarkılar

Albümün açılış parçası olan So What, Miles Davis’in öncüsü olduğu “Modal Caz” türünün en önemli örneklerinden biri kabul edilir. Parça yavaş ve gösterişli bas vuruşlarıyla yumuşak piyano akorlarından oluşan bir girişle açılır. Armonik sadeliği müzisyenlere diğer caz türlerinde bulamayacakları bir doğaçlama özgürlüğü tanır ve her müzisyen bu sayede kendi yaratıcılıklarını parçaya dahil edebilmiştir. Miles Davis’in trompet ve John Coltrane’in saksofon soloları So What’ı eşsiz kılar.

İddiaya göre albümün kapanış parçası Flamenco Sketches, kontrabasçı Paul Chambers’ın  zorlanması ve Davis’in istediği düzeyde diğerlerine ayak uyduramamış olması gerekçesiyle ikinci kez kaydedilmiştir. Eleştirmenlere göre 1997 yılında yayımlanan özel sürümde yer alan parçanın ilk hali de en az diğeri kadar mükemmeldir. Bu da, Davis’in albümü kaydederken ne kadar titiz ve mükemmeliyetçi olduğunun bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir. Albümde yer alan parçalar içerisinde “modal caz” nitelendirmesine un uygun dolayısıyla en aykırı parça Flamenco Sketches’dır.


Albümün diğer parçaları olan Freddie Freeloader, Blue in Green ve All Blues da diğerleri kadar mükemmel ve dikkate değer olarak görülmelidir.

Eleştirmenlere Göre

Müzik eleştirmenlerince Miles Davis’in albümü yeni bir çağ başlatan ve kendinden sonraki caz müzisyenlerince bir standart ve her seferinde aşılmaya çalışılan bir çıta olarak görülür. Kind of Blue müziğin akışını değiştiren bir kilometre taşı olarak pek çok dergi, kitap ve gazete tarafından yirminci yüzyılın gelmiş geçmiş en önemli albümlerinden biri olarak değerlendirilir. Bu değerlendirmelerden bazıları şunlardır:

Rolling Stone – 2003 –  Bütün zamanların en iyi 500 albümü / #12
Time – 2006 – Bütün zamanların en üstteki 100 albümü
NME – 2013 – Bütün zamanların en üstteki 100 albümü / #79
Ölmeden Önce Dinlemeniz Gereken 1001 Albüm  – Kitap – 2005

Özellikle altmışlı yılların sonunda gençlerin daha çok rok ve pop müzik türlerine ilgi duyup cazdan uzaklaştıklarını görüp önlem almak amacıyla elektrikli müzik aletlerini müziğinin içine dahil eden ve bu sayede pek çok caz stilinin ve caz tabanlı müzik türü “fusion”ın da  öncülerinden sayılan Davis, son yıllarında yaptığı röportajlarında 1959 yılında arkadaşlarıyla ortaya çıkardıkları eserin çok da büyütülmemesi, sadece o zamanın koşullarında doğru zamanda, doğru kişilerle, doğru yapılan bir iş olarak dikkate alınması gerektiğini dile getirmiştir. Miles Davis 1991 yılında henüz 65 yaşındayken aramızdan ayrıldı.