A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Sıkıntılı aylar devam ediyor; biraz hafifleyerek...

Kategori Kategori: Türkiye | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Prof.Dr. Korkut Boratav | 19 Ağustos 2012 10:36:52

Geçen yılın sonlarında bu köşede yazmıştık: "Dış kaynak girişleri düşmeye başladı; AKP'nin İkinci Lâle Devri de son buluyor". "İkinci Lâle Devri" ABD krizine karşı FED'in astronomik boyutlarda pompaladığı likiditenin 2010 sonrasında kısmen dışarıya, bu arada Türkiye'ye de taşmasıyla başlamıştı. Bu ivme, 2011'in ilk yarısını da kapsadı.

Türkiye’de büyük ölçüde dış kaynak hareketlerine bağımlı olan iç talep böylece genişledi ve bu iki yılın büyüme hızlarını yüzde 9 civarlarına çekti.

Gelelim günümüze: Avrupa’daki borç krizinin finansal piyasalara yansıması Türkiye’yi Ağustos 2011’de etkilemeye başladı. Nisan 2012’ye kadar yabancı sermaye girişleri (bir yıl öncesine göre) düştü. “AKP iktidarının sıkıntılı ayları” böylece başladı. Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilerini iki taksitte genişletmesi bu etkiyi kısmen frenledi; hatta Mayıs/Haziran’da yabancı sermaye girişleri tekrar artmaya başladı. Sıkıntılar hafifledi; ama ortadan kalkmadı. Zira, yerli yatırımcılar ile rantiyeler ülke dışına kaynak aktarmaya; kayıt dışı sermaye girişleri ise aşınmaya başlamıştı.

Aşağıdaki tablo, bu süreçlerin altı aylık (Ocak-Haziran 2012) bilançosunu veriyor ve bir önceki yılla karşılaştırıyor.



“Dış kaynak hareketleri”ni belirleyip ölçmeye kalktığımızda en anlamlı tanım, yabancı, yerli ve kayıt dışı sermaye hareketlerini birleştiren toplam sermaye olmalıdır (Tabloda satır 6). Ocak-Haziran 2012’de bu kalem yüzde 31.3 oranında gerilemiştir. Bu toplama, Türkiye ile dış dünya arasındaki net kâr, faiz vb. transferlerini ekleyerek net dış kaynak hareketlerine de ulaşabilirsiniz (satır 7). Bu öğenin de aynı dönemde yüzde 32.4 oranında aşındığını belirleyeceksiniz.

***

Özetle, son iki ayda yabancı sermaye girişlerinin canlanmasına rağmen, Türkiye’ye toplam/net dış kaynak akımı hâlâ gerilemektedir... Daima vurguladığımız gibi, bu gerileme iç talebe yansımakta; büyüme hızı da aşağıya çekilmektedir.

Tablomuzun kapsadığı altı aylık dönemdeki bulgular milli gelire hangi ölçüde yansıyacaktır? Geçen yılın, yani 2011’in ilk altı ayında yüksek tempolu dış kaynak girişleri, milli gelirin yüzde 10.4 oranında genişlemesine katkı yapmıştı. Ocak-Haziran 2012’de ise, büyüme ile doğrudan bağlantılı tek istatistik altı aylık sanayi üretim endeksleridir: Bu sektörün büyüme hızı yüzde 3.2 olarak belirleniyor. Sanayi ve milli gelir hareketleri kabaca paralel seyreder ve ekonominin de altı ay içinde bu tempoda büyümüş olması beklenebilir. Kısacası, dış kaynak hareketlerindeki daralma, 2012’de Türkiye ekonomisini durgunlaştırmaktadır. Resmî çevreler bu olguyu “yumuşak iniş” diye geçiştiriyorlar.

Bu vesileyle, bir süredir tartışılmakta olan “İran’a hayalî altın ihracatı” öğesinin ödemeler dengesi tablolarında ortaya çıkan boyutuna ve bu olgunun milli gelir tahminlerine yansıma derecesine de değinelim. Ocak-Haziran 2012’de, altın ihracatı, altın ithalatını 1692 milyon dolar aşmaktadır. Bu, ülkedeki altın stoklarının İran’dan yapılan ithalatın finansmanında kullanılması anlamına gelir; “hayalî” ihracattır ve milli gelir hesaplarında dikkate alınmaması gerekir. Bir önceki yılın altın ihracat/ithalat rakamlarını “normal” kabul edersek, TÜİK’in bu yıla ait milli gelir hesaplarını belki de dörtte bir oranında “traşlamamız” gerekecektir.

***

2012’nin ortalarındaki durumu gözden geçirdik. Peki, gelecek için neler söyleyebiliriz? Her şey, önceki dönemlerde olduğu gibi, Batılı hükümetlerle uluslararası finans kapital arasındaki ilişkilere, pazarlıklara bağlıdır. Finans kapitalin doyum bilmeyen iştahı nasıl karşılanacak; batık bankalar nasıl kurtarılacaktır?

Geleneksel söylem, ABD ve AB Merkez Bankaları’nın tavırlarına ve rantiyelerin “risk iştahları”ndaki dalgalanmalara önem veriyor.

Bu çerçevede, dev uluslararası bankaların bir üst kuruluşu olan Institute of International Finance’in (IIF’nin) Haziran 2012 tarihli Yükselen Piyasa Ekonomilerine Sermaye Akımları başlıklı raporu önem taşıyor. Rapor (Türkiye dahil) otuz büyük çevre ekonomisine dönük sermaye hareketlerinin 2012’de istikrarsız seyredeceğini; öncelikle de Avrupa gelişmelerine bağımlı olacağını ileri sürüyor. Ülkelerin tümüne dönük sermaye hareketlerinin 134 milyar dolar (yüzde 12 oranında) düşeceği öngörülüyor. En fazla Türkiye’yi de içeren Doğu/Orta Avrupa bölgesi etkilenecektir. Burada ise yabancı sermaye girişlerinin 52 milyar dolar (yüzde 26 oranında) gerileyeceği düşünülüyor.

IIF Raporu’nun somut olarak Türkiye için söylediklerini aktarmakla yetinelim: “Türkiye’nin dış yükümlülüklerindeki tırmanmayı sürdürebilmesi kuşkuludur... Yüksek cari açığı ve dış borçlanma gereksinimleri ile Türkiye, risk iştahındaki zayıflamaya... ve piyasa duyarlılıklarındaki bozulmalara karşı kırılgan konumdadır.” (s.21, 29, 31)

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri
Turkey’s Looming Dictatorship | Türkiye diktatörlüğün eşiğinde

YALAN
Twitter'da bot hesaplar arttı: Seçim manipüle mi ediliyor?
Yeni Zelanda, ayrılık acısı yaşayan gençlere destek programı başlattı
'Genç, öfkeli ve işgal karşıtı' yeni Filistinli milis gücü : Aslanlar Yuvası
Kılıçdaroğlu dünya basınında

Türkiye’de halk borç batağında! Bankaların alacaklarında dev artış
AKP ekonomideki enkazı kaldırabilir mi?
Depremlerin Türkiye'ye maliyeti 100 milyar doları geçecek
Türkiye'nin en büyük zincir marketlerinin sermaye yapısı nasıl?
Gıda enflasyonunda OECD ülkeleri arasında Türkiye zirvede

Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı
Ötenazi makinesi “Sarco” İsviçre’de yasal oldu

Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”
"Goblin Modu", “Metaverse”, “I Stand With”
YENİDEN E-KİTAPLARIMIZLA
Peter Gerasimon’un Avustralya Güzelliklerini Gösteren 21 Tablosu

Çocuklar
HAYRETTE OLABİLMEK
O kadar da şey etmeyin yani
Sandık Lekesi
Seni Kaldır Beni Kaldır…

'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı
Doğayı korumak için 'tarihi' anlaşma
Avustralya tehlike altındaki türleri korumak için kolları sıvadı
Akdeniz’e Türkiye’den günde 144 ton plastik atılıyor
Avustralya’nın doğası hiç olmadığı kadar tehlike altında

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi
Orta Çağ'da Bir Mühendislik Dehası Cezeri

Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine
Birçok ülkede IQ oranları giderek düşüyor
Millet İttifakı’nın adayı açıklandıktan sonra ilk anket sonuçları geldi
Dünyada tutuklu gazeteci sayısında rekor

ABİDİN DİNO İLE HAYALİ SÖYLEŞİ
56 YIL ÖNCE YAZILDI
FAHRİ PETEK SERGİLERİ VESİLESİYLE : “Fotoğrafcılık Bende Çok Eski Bir Tutkudur”
Yepyeni
AFTER MATCH (MAÇTAN SONRA)

KAYITLI ANLAR
KIZILAY
Biri Hesabı Ödeyecek
ARAP...
ZELZELE

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git