A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Sıkıntılı aylar devam ediyor; biraz hafifleyerek...

Kategori Kategori: Türkiye | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Prof.Dr. Korkut Boratav | 19 Ağustos 2012 10:36:52

Geçen yılın sonlarında bu köşede yazmıştık: "Dış kaynak girişleri düşmeye başladı; AKP'nin İkinci Lâle Devri de son buluyor". "İkinci Lâle Devri" ABD krizine karşı FED'in astronomik boyutlarda pompaladığı likiditenin 2010 sonrasında kısmen dışarıya, bu arada Türkiye'ye de taşmasıyla başlamıştı. Bu ivme, 2011'in ilk yarısını da kapsadı.

Türkiye’de büyük ölçüde dış kaynak hareketlerine bağımlı olan iç talep böylece genişledi ve bu iki yılın büyüme hızlarını yüzde 9 civarlarına çekti.

Gelelim günümüze: Avrupa’daki borç krizinin finansal piyasalara yansıması Türkiye’yi Ağustos 2011’de etkilemeye başladı. Nisan 2012’ye kadar yabancı sermaye girişleri (bir yıl öncesine göre) düştü. “AKP iktidarının sıkıntılı ayları” böylece başladı. Avrupa Merkez Bankası’nın kısa vadeli kredilerini iki taksitte genişletmesi bu etkiyi kısmen frenledi; hatta Mayıs/Haziran’da yabancı sermaye girişleri tekrar artmaya başladı. Sıkıntılar hafifledi; ama ortadan kalkmadı. Zira, yerli yatırımcılar ile rantiyeler ülke dışına kaynak aktarmaya; kayıt dışı sermaye girişleri ise aşınmaya başlamıştı.

Aşağıdaki tablo, bu süreçlerin altı aylık (Ocak-Haziran 2012) bilançosunu veriyor ve bir önceki yılla karşılaştırıyor.



“Dış kaynak hareketleri”ni belirleyip ölçmeye kalktığımızda en anlamlı tanım, yabancı, yerli ve kayıt dışı sermaye hareketlerini birleştiren toplam sermaye olmalıdır (Tabloda satır 6). Ocak-Haziran 2012’de bu kalem yüzde 31.3 oranında gerilemiştir. Bu toplama, Türkiye ile dış dünya arasındaki net kâr, faiz vb. transferlerini ekleyerek net dış kaynak hareketlerine de ulaşabilirsiniz (satır 7). Bu öğenin de aynı dönemde yüzde 32.4 oranında aşındığını belirleyeceksiniz.

***

Özetle, son iki ayda yabancı sermaye girişlerinin canlanmasına rağmen, Türkiye’ye toplam/net dış kaynak akımı hâlâ gerilemektedir... Daima vurguladığımız gibi, bu gerileme iç talebe yansımakta; büyüme hızı da aşağıya çekilmektedir.

Tablomuzun kapsadığı altı aylık dönemdeki bulgular milli gelire hangi ölçüde yansıyacaktır? Geçen yılın, yani 2011’in ilk altı ayında yüksek tempolu dış kaynak girişleri, milli gelirin yüzde 10.4 oranında genişlemesine katkı yapmıştı. Ocak-Haziran 2012’de ise, büyüme ile doğrudan bağlantılı tek istatistik altı aylık sanayi üretim endeksleridir: Bu sektörün büyüme hızı yüzde 3.2 olarak belirleniyor. Sanayi ve milli gelir hareketleri kabaca paralel seyreder ve ekonominin de altı ay içinde bu tempoda büyümüş olması beklenebilir. Kısacası, dış kaynak hareketlerindeki daralma, 2012’de Türkiye ekonomisini durgunlaştırmaktadır. Resmî çevreler bu olguyu “yumuşak iniş” diye geçiştiriyorlar.

Bu vesileyle, bir süredir tartışılmakta olan “İran’a hayalî altın ihracatı” öğesinin ödemeler dengesi tablolarında ortaya çıkan boyutuna ve bu olgunun milli gelir tahminlerine yansıma derecesine de değinelim. Ocak-Haziran 2012’de, altın ihracatı, altın ithalatını 1692 milyon dolar aşmaktadır. Bu, ülkedeki altın stoklarının İran’dan yapılan ithalatın finansmanında kullanılması anlamına gelir; “hayalî” ihracattır ve milli gelir hesaplarında dikkate alınmaması gerekir. Bir önceki yılın altın ihracat/ithalat rakamlarını “normal” kabul edersek, TÜİK’in bu yıla ait milli gelir hesaplarını belki de dörtte bir oranında “traşlamamız” gerekecektir.

***

2012’nin ortalarındaki durumu gözden geçirdik. Peki, gelecek için neler söyleyebiliriz? Her şey, önceki dönemlerde olduğu gibi, Batılı hükümetlerle uluslararası finans kapital arasındaki ilişkilere, pazarlıklara bağlıdır. Finans kapitalin doyum bilmeyen iştahı nasıl karşılanacak; batık bankalar nasıl kurtarılacaktır?

Geleneksel söylem, ABD ve AB Merkez Bankaları’nın tavırlarına ve rantiyelerin “risk iştahları”ndaki dalgalanmalara önem veriyor.

Bu çerçevede, dev uluslararası bankaların bir üst kuruluşu olan Institute of International Finance’in (IIF’nin) Haziran 2012 tarihli Yükselen Piyasa Ekonomilerine Sermaye Akımları başlıklı raporu önem taşıyor. Rapor (Türkiye dahil) otuz büyük çevre ekonomisine dönük sermaye hareketlerinin 2012’de istikrarsız seyredeceğini; öncelikle de Avrupa gelişmelerine bağımlı olacağını ileri sürüyor. Ülkelerin tümüne dönük sermaye hareketlerinin 134 milyar dolar (yüzde 12 oranında) düşeceği öngörülüyor. En fazla Türkiye’yi de içeren Doğu/Orta Avrupa bölgesi etkilenecektir. Burada ise yabancı sermaye girişlerinin 52 milyar dolar (yüzde 26 oranında) gerileyeceği düşünülüyor.

IIF Raporu’nun somut olarak Türkiye için söylediklerini aktarmakla yetinelim: “Türkiye’nin dış yükümlülüklerindeki tırmanmayı sürdürebilmesi kuşkuludur... Yüksek cari açığı ve dış borçlanma gereksinimleri ile Türkiye, risk iştahındaki zayıflamaya... ve piyasa duyarlılıklarındaki bozulmalara karşı kırılgan konumdadır.” (s.21, 29, 31)

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı
Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgileri bir internet sitesinde!

Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR
YA HABİBİ... BURASI FRANSA: NANTER’DE BİR POLİS BİR ÇOCUĞU ÖLDÜRDÜ... NAHEL M. 17 YAŞINDAYDI...
Kahovka barajının yıkılmasının vahim sonuçları
Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış
İnsan vücudu ne kadar sıcağa dayanabilir?
Para, Bir İnsanı Elit Yapar mı?
2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE

Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu
2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'
Buz adam Ötzi Anadolulu çıktı
Güneş fırtınaları bizim için ne anlama geliyor?
Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?
Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle

Türkiye Avrupa’da lider, dünyada 14. Sırada
Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?
Gençlerin yüzde 63'ü Türkiye'den gitmek istiyor.

Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan
Türkiye’de farkında olmak ya da olabilmek...

BOTAN ÇAYI
7 Harika
Bir Yabancı Gibi
SOKRATES
EFLATUN

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git