A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Esrarengiz döviz girişleri...

Kategori Kategori: Türkiye | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Prof.Dr. Korkut Boratav | 01 Temmuz 2012 06:17:35

Kral Abdullah'a ait Sevda Tepesi'ne imar izni çıkarılması, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar tarafından savunuldu. İktidara yakın Star gazetesinden (23 Haziran) aynen nakledelim: "Adam 20 küsur yıl önce satın almış, yazıktır. İmarı da çok verilmedi. Arazisi 57 dönüm, imar 3400 metrekareye verildi. Kral Ailesi Türkiye'ye yardımcı oluyor. 10 milyar dolar tutarında bir yardımı oldu. Dünya piyasaları krizde ve nakit darlığı var. Şimdi Suudi devleti yeni bir yardım yapabilecek."

Bakan’ın ortaya attığı gerekçelerden birisi, Kral Ailesi’nin Türkiye’ye yaptığı “10 milyar dolarlık yardım” ilgi çekmelidir. Bu dolarlar ne zaman geldi? Nereye, kime gitti? Hangi hesaba kaydedildi?

Güngör Uras arkadaşımız bu soruları bir maliyeci gibi sormuş; karşılıklarını bütçe hesaplarında aramış; bulamamış.

Ben bu parayı ödemeler dengesi hesapları içinde aramayı yeğliyorum. Bakan 10 milyar dolarlık bir “yardım”dan söz ettiğine göre, bu döviz girişini Türkiye’ye açılan kredilerde; Kral’ın İMKB’den hisse senedi veya tahvil alımlarında veya gayri menkullere dönük doğrudan yatırım kalemlerinde aramak abestir. “Yardım” tanımına en uygun döviz girişleri, ödemeler dengesi tablolarının, cari transferler başlığı altında yer alır. Ne var ki, Suudi Kralı’nın 10 milyar dolarını bu kalemlerde bulamıyoruz. Çeşitli uluslararası kurumlardan, devletlerden, devlet-dışı kuruluşlardan T.C. hükümetine veya özel şirketlere, derneklere, bireylere yapılan transferlerin (ödemeler dengesi tablolarının D.1 ve D.2.2 kalemlerinde yer alan) toplamı, AKP’li yıllar boyunca 6 milyar doları biraz aşmıştır.

Bakan’ın “yardım” sözcüğünü biraz esnek kullandığını kabul edelim ve Suudi Kralı’nın, “Türkiye bankalarında 10 milyar dolarlık bir mevduat hesabı açayım; dostlarıma ve Türkiye’nin döviz bilançosuna destek olayım” dediğini varsayalım. Bu işlem, ödemeler dengesi tablolarının, 3.2.3.2.2. kaleminde ve “yurt dışı kişilerin bankalardaki mevduatı” adı altında kayda geçmiş olurdu. Ne var ki, 2033-2011 arasında tüm yabancı kişilerin bu tür döviz girişlerinin toplamı 7.8 milyar doların altında kalmıştır. 10 milyar dolarlık “yardım” burada da yoktur.

Bu durumda, Kralın 10 milyar dolarlık “yardımını” kayıt dışı sermaye hareketlerinde; yani, ödemeler dengesinin net hata ve noksan kalemi içinde aramak gerekiyor. Türkiyeli bireyler ve kuruluşlar ürküntüye, paniğe kapılarak bankalardaki döviz hesaplarını çekip kasalarına aktarsalar veya bavullara koyarak yurt dışına kaçırsalar, bu işlemler ödemeler dengesinin net hata ve noksan kalemine eksi değerler olarak yansır; “kayıt dışı sermaye çıkışı” olarak yorumlanır. Tamamen aksi de gerçekleşebilir: Sıkıntılı bir ortamda bazı vatandaşlar, “hükümete, devlete destek olalım; dövizlerimizi piyasaya kazandıralım” diyerek kasalarından boşalttıkları ve dışarıdan bavullarla Türkiye’ye getirdikleri dolarları banka hesaplarına aktarsalar; veya bazı yabancılar bilemeyeceğimiz nedenlerle dışarıdan gizlice banknot soksalar; Türkiye’deki ortaklarına, bankalarına verdikleri direktiflerle Türkiyeli kişi ve kurumlar adına döviz hesabı açsalar, bu işlemler net hata ve noksan kalemine artı değerler olarak yansır; “kayıt dışı sermaye girişi” olarak yorumlanır. Dikkat ediniz: Banka havalesiyle veya banknot getirerek bir yabancının kendi adına açtığı bir hesap, kayıtlı sermaye girişi olarak yer alır; net hata/noksan kaleminde değil...

Ödemeler dengesi tablolarında yapılan istatistiki hatalar da net hata ve noksan olarak gösterilir. “Masum” hatalar, (“eksi” ve “artı”lar) zaman içinde birbirini büyük ölçüde telâfi eder. Sermaye hareketlerinin denetim altında olduğu 1984-1989 yılları örnektir: Hata/noksan kalemi, çift yönlü iniş-çıkışlar göstermiş; altı yıllık toplam olarak sadece 494 milyon dolarlık (adeta “sembolik”) bir “artı” değere ulaşmıştır.

Yakın geçmişin finansal krizlerinde veya İslâm dünyasıyla değişik bağlantıların önem taşıdığı son yıllarda, net hata ve noksan kalemi istatistik hataların ötesine geçiyor; artık kayıt dışı sermaye hareketi olarak yorumlanmalıdır. Aşağıdaki tablo, yakın geçmişteki kriz dönemlerinde ve son otuz ay boyunca bu anlamdaki kayıt dışı sermaye hareketlerinin toplamını veriyor. Tablonun son satırında ise, krizlerin etkili olduğu on iki veya on üçer ayın net hata noksan toplamı, krizli yılın milli gelirine oranlanıyor



1994 krizinde, milli gelirin yüzde 1.6’sına ulaşan kayıt dışı döviz girişi belirlenmektedir. Yıl ortasında çok yüksek faizli hazine bonolarının ihraç edilmesi, kasalardaki veya yurt dışındaki döviz varlıklarının sisteme girmesini etkilemiş olabilir. 1998-99’daki “mini-kriz” konjonktüründe ve 2001’de ise, kayıt dışı sermaye kaçışı söz konusudur. Türkiye burjuvazisinin finansal sistemin ve ülkenin dışına döviz çektiği anlaşılmaktadır.

2008 krizinin patlak vermesiyle Türkiye ekonomisi, adeta “gökten zembille inen” bol kepçe kayıt dışı döviz girişleriyle önce “kefeni yırtmış”; sonra da “ihya” olmuştur. Yabancı sermaye çıkışları döviz piyasalarını sarsmaya başlarken, milli gelirin yüzde 1.8’ine ulaşan “esrarengiz” kaynak girişi, 2008-2009 krizinin bir finansal çöküntüye uğramasını önlemiştir. Sonraki otuz ay içinde, kayıt dışı girişler dört nala devam etmiştir.

Ekim 2008-Nisan 2012 dönemi boyunca AKP iktidarına bir anlamda “armağan” edilen 28.8 milyar dolarlık bu “esrarengiz” akım nereden, kimlerden kaynaklanıyor? Yanıtlayamıyoruz; ancak iki saptama yapabiliyoruz.

Birinci olarak, AKP’nin varlık barışı uygulamaları, kayıt-dışı para girişlerine yol açmaz; zira, dış dünyadan getirilen dövizlere tanınan ayrıcalıktan yararlanmak için, kayıt-içi, banka transferleri gerekmektedir.

İkinci olarak, Suudi Kralı’nın 10 milyar dolarlık “yardımı” doğruysa, 28.8 milyar dolarlık kayıt dışı sermaye girişleri içinde (ve muhtemelen yerlilere ait döviz hesaplarına yansımış olarak) yer almaktadır.

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Türkiye ve Arap ülkelerinde
DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri

Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı
73 YIL SONRA BİR 14 MAYIS DAHA
NATO'nun 31'inci üyesi Finlandiya
Avustralya’dan TikTok’a yasak geldi
Almanya: İş gücü göçünü kolaylaştıran yasa kabineden geçti

Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur
AB Meta'yı 1,2 milyar euro para cezasına çarptırdı
55 bin kişiyi işten çıkararak yerine yapay zeka kullanacak
Dünyada gıda fiyatları 12 aydır düşerken; Türkiye'de 31 aydır yükseliyor
Türkiye Irak’a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödeyecek

2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor
Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı

GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ
KİTAPÇI RÜSTEM, PARİS: EMEKÇİDEN YANA ve FAHRİ KONSOLOS
Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”

Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE
MADDE VE DÜŞÜNCE

2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir
Okyanus sıcaklıkları rekor seviyede
BM'den uyarı: Deniz seviyesi rekor hızla yükseliyor
AB'nin enerji tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı 2030'a kadar %42,5'e yükseltilecek
'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?
Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi

Gençlerin yüzde 63'ü Türkiye'den gitmek istiyor.
Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede
Türkiye'de temelsiz yargılamalar devam etti
Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine

Demokrasinin yozlaşıp ayak takımının hakimiyet kurduğu rejim: Oklokrasi
“BİZE BİR SOSYALİST PARTİSİ LAZIM”
Mezopotamya’nın Ağıtları
KARGALAR, ÖRÜMCEKLER, LEYLEKLER VE DİĞERLERİ
1 MAYIS 1945

AT KOŞUMU
MEVSİMLER
HUKUK NEDİR?
GÜVENMEK
Tanrının Arabası

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git