A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

karikatür üzerine bir sohbet

Kategori Kategori: Kültür/Sanat | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Aykut Yazgan | 25 Şubat 2012 11:03:42

amerika'daki bir öğretim üyesi olan prof. ergun akleman'ın internette kendisine ayrılan "ışın problematiğini" irdelediği sayfalarda bir de karikatür'e el atmış. karikatür hakkında bir sürü şey yazmış. aşağıda; belki de uzun sayılabilecek bir yazışmayı bulacaksınız. karikatür için "çizmeden önce yazılabilecek bir şeylerin olduğuna" inandığım için.

aykut yazgan’dan ergun akleman’a….
22 ocak 1998

cumhuriyet gazetesi bilim teknik ekinde tanıştım yazılarınızla. amatör bir bilgisayarcı olarak yazdıklarınız bana cok ilginç geldi. ilk önce ray tracing hakkında bir şeyler okuyacaktım. sonra, internet hastalığı galiba, karikatür site’ınıza kaydım.
 
ışın ve davranışları hakkında hiç uzman değilim fakat karikatür hakkında bir şeyler söyleyebilirim sanırım.
 
                “İnsanların çoğu bu yeteneğe sahip olmadığından,  çok yetenekli az sayıda  bir kaç kişinin sahip olduğu büyülü bir marifet olarak görüldü hep. (Since this ability does not exist in most people, it has always been considered some sort of magical talent of a gifted few... )”
 
diyorsunuz. ve bunu, sanırım karikatüristlerin (gerçek olanların) yapıtlarını küçümseyerek insanların zihninde onlara gerçekten özgü olan (büyüsel değil) "ilahi bir yeteneğe" gerek olmadığını..
 
“karşılıklı etkileşimli bir morfing aracı (morfing: canlandırılmış filmlerde bir imgeden diğerine sorunsuz geçmek için kullanılan bir etki) kullanırken, bir karikatüristin özel yeteneğine gerek olmadığını gördüm. (I have noticed that when using an interactive morphing tool, there is no need to have the special talent of a caricaturist...)”
 
diye devam ederek, şu anda yaşadığınız kıt’ada düz, yanlızca bir tek boyutta düşünmeye alışmış bir insan topluluğuna bu belirgin saplantılarını sanki büsbütün onaylamak ister gibi başlamışsınız yazınıza.
 
ansiklopedik anlam ve sokaktaki adamın olaya bakış açısı bakımından bunda pek te haksız sayılmazsınız. fakat karikatürün namı hesabına bu bakış açınız, mosini’nin 1640’larda ortaya koyduğu anlamdan pek fazla ileri gidememiş. yani:
 
yüzün veya bedenin (daha ilerde eşyanın) oranlarını yergi ve alay ve küçümseme amacı ile abartarak, ya da biçimini bozarak desen, resim ve benzeri yollarla gülünç ve acayip bir biçimde betimlemek (ans. bilgi) tanımına size sadece ve sadece asrımızın harikasi (!..) bir bilgisayar tekniğinin olanaklarından faydanalanarak:
 
“profesyonel karikatür deneyimime dayanarak, fotoğrafdan karikatür yapma aracı geliştirdim. (Based on my experience as a professional caricaturist,  I have developed a procedure to make caricatures from photographs by using morphing tools...)”
 
kısmını ilave edebilmişsiniz.
 
sanırım karikatür için bu yeterli değil. geçerli de değil.
 
karikatür iptidada yukarda tarif edilen tarihsel bir süreç içersinde başlayıp ve yine yukarda tarif edilen amaçlar doğrultusunda işlevini sürdürdü...
 
insan egosunun kaçınılmaz ruhsal tepkileri olarak tezahür eden, alay etme, küçük düşürme, iğneleme gibi basitliklerden hareket ederek bir süre bu anlamda bütün dünyaya yayıldı..ancak insanların yüz ve beden orantılarından veya oransızlıklarından yola çıkarak onlarla alay etmek, onları herkesin önünde gülünç duruma düşürmek insani erdemlerden sayılmayacak kadar basittir bence.
 
onun için:
 
bu basitliğin arkasındaki neden, karikatürün gerekli bir kuralından gelir. bozma, abart! (The reason behind this simplicity comes from the essential rule of caricature; don't distort, exaggerate! (Lenn Redman,How To Draw Caricatures))...
 
açıklamanızı bu anlamda algılıyorum.
 
fakat kısa bir süre sonra "caricare", her sanat dalında oldugu gibi bu basitliklerden arınarak işlevsel ve hakettiği sanatsal düzeye ulaşmıştır.
 
flaubert ve hugo‘nun cilter dolusu yazılarında tasvir etmeye çalıştıkları zamanlarının ve mekanlarının insan manzaralarını, bosc,  dubois, chaval ve daha niceleri iki çizgi ile karikatür sanatına katmışlardır.
 
steinbeck’in salinas’ını, poe’nun garabetlerini ve jack london`un üç kalem pirzolasını, alay etmeden ve hafife almadan hiç kimse soul steinberg kadar şu anda yaşadığınız kıt’ada çizgilere döküp inanılmaz bir basitlikle anlatamamıştır.
 
türkiye’dekilerini saymaya gerek yok. çünkü onlar dünyaca ünlü.
 
karikatür katiyen deforme etmek değildir. hele hele egzajere etmek te değil, ve fransızların "situation comique"lerindeki insan zaaflarının büsbütün altını çizerek insanı küçültmek hiç değildir.
 
karikatür grafik bir sanattır. çizgilerin sadeliği, yalınlığı ve her türlü komplikasyondan giderek arınıp çarpıcılığa varan bir sadeliktir..
 
karikatür bir anlatım, iletişim aracıdır. insanlara sayfalar dolusu mesajları, imgeleri, olayları, düşünce ve duyguları bir tek çizgi ile anlatır.
 
çoğu zamanda altına ve üstüne bir tek kelime bile yazmadan...
 
karikatür özdür ve basittir.
 
karikatür bir sanattır.
 
ve onu yapanlar için:
 
“İnsanların çoğu bu yeteneğe sahip olmadığından,  çok yetenekli az sayıda  bir kaç kişinin sahip olduğu büyülü bir marifet olarak görüldü hep.(it has always been considered some sort  of magical talent of a gifted few... since this ability does only exist in some people.)
 
demek daha doğru olur sanırım.
 
sevgilerimle
aykut yazgan
 
 
 
 
ergun akleman’dan aykut yazgan’a yanıt
 
                                        22 ocak 1998
 
 
Selam Yankı Yazgan'ın akrabası mısın?
 
Benim filozofik bir şeyler söyleme amacım yok. Elimden geldiğince de düz düşünmeye çalışıyorum. Amacım bu tür şeyleri öğretilir hale getirmek.
 
Tabii ki yetenek önemli. Ama yetenek sadece karikatürde değil matematik, fizik gibi alanlarda da önemli. Yine de fiziği matematiği öğretiyoruz. Fizik bölümlerini bitiren her insan Feyman olmuyor diye fizik yeteneği sadece bir kaç kişide vardır demiyoruz. Kurallar bulup o kuralları daha çok insana öğretmeye çalışıyoruz. Niye? Çünkü sadece geldiği için onda da aynen fizikçilerde olduğu gibi değişik yeteneklerdeki insanlara Feyman'a Einstein'a değil, her bilgi ve yetenek düzeyindeki fizikçiye toplumların ihtiyaci var.
 
Bugün sanatda yavaş yavaş bir endüstri haline ihtiyaç var. Kuralların bulunması ve bu kuralların öğretilmesi gerekiyor. Ne kadar kural bulunursa o kadar iyi. Benim o yazıda yazdığım bir kural seti. Başka bir kural setleri de bulunabilir. 
 
Her kural seti başka bir tür karikatur yapmayı sağlar.
 
Ben Cumhuriyet Bilim ve Teknik'e bu konuyu yazayım. Hadi görüşmek üzere.
 
Ergun
 
 
aykut yazgan’ın eergun akleman’a yanıtı…
 
                                                23 ocak 1998
 
 
selam
 
bu kadar çabuk yanıt alacağımı hiç beklemedim doğrusu. teşekkürler.
 
yankı ile hiç bir akrabalığım yok. fakat bir zamanlar (cumhuriyet`te yazarken) büyük bir zevkle okuyordum.
 
yazının birinci ve ikinci paragraflarına bütün kalbimle katılıyorum. bu arada filozofik yazıp yazmama gibi benim de bir iddiam yok. bilimin her gün yeniden keşfedilip yeniden revizyonlara tabi tutularak yeniden gözden geçirilmesi ve yeniden öğrenilmesi ve dediğin gibi öğretilmesi çok gerekli. bilimi öğrenmek ve öğretmek için öne sürebileceğin bütün kuralları ve metodolojiyi de  peşinen kabul ediyorum.
 
burada anlaşamadığımız konu yazının son paragrafında san’at hakkında yaptığın açıklama. eğer san’atı bir endüstri gibi veya yavaş yavaş bir endüstrinin bir kolu olma gibi bir tezi savunuyorsan o zaman benim söyliyebileceğim hiç bir şey kalmıyor.
 
bu durumda insanları ve nesneleri daha metodlu çizme, ve metodlar için, senin deyiminle,  yeni kural setleri hazırlamakta yerden göğe kadar haklısın.
 
ama sanırım büyük suyun bu tarafında uzun süredir kalmış olan bizler analitik ve daha çokta pragmatik ve ütilitarist aklın ve mantığın duygularımıza ve sezgilerimize dizgin vurmasına tahammül edemiyoruz. ve ayrıca izin de vermiyoruz. hele hele söz konusu san’at olursa. aslına bakarsan yeni dünya ile eski dünya arasında bu konuda pek bir fark ta kalmadı. ben yine de nereden geldiği belli olmayan bir ıhlamur kokusunu, mavinin üzerinde biriken bir zümrüt yeşilini ve bir nihavent makamını halen bir metodolojiye uydurmaya kıyamayan fosiller namına, daha çokta kendi hesabıma konuşuyorum. akdenizlilik ve şarklılık. ne yaparsın...  
 
düşün.
 
van gogh, vermeer veya rubens veya brueggel 1998 senesinde yaşamış olsalardı onlara boyalarını karıştırmada, gölge ve ışık prensiplerinde, bin yıldır var olan altın oran konusunda veya resimle ilgili herhangi başka bir alanda kural setleri bulup, bunları onlara önerebilecek miydin ? önerdin diyelim. korkunç bir akarsu gibi bu dahilerin, mantık ve uslarından değil ruhlarından tuallere fışkıran renk ve armonilere senin bilimsel kural setlerin ne kadar etkili olabilirdi ve en önemlisi onlar bu setleri ne kadar kabul ederlerdi ?
 
bence ayni sey müzik  ve heykel içinde geçerli.
 
lütfen yaşadığın yerde çok kolay bulunabilecek ‘soul steinberg’ isimli bir karikatüristin herhangi bir albümünü al. önyargısız ve tarafsız olarak bir süre bak karikatürlere. bakalım bu ustaya, onun faydalanabileceğini sandığın hangi kuralları önerebileceksin.
 
tesadüfen bir web sayfasında tanıştık.
 
bilim adamlığına, bilgine, düşücelerine ve onları savunmaktaki özgürlüğüne sonsuz saygı duyuyorum. ama ne olur san’atı mekanikleştirip bir metodun cenderesine sokmaya çalışma.
 
hele hele onu bir meta yapıp insanlara satmayı....
 
sevgiler
aykut


Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri
Turkey’s Looming Dictatorship | Türkiye diktatörlüğün eşiğinde

Twitter'da bot hesaplar arttı: Seçim manipüle mi ediliyor?
Yeni Zelanda, ayrılık acısı yaşayan gençlere destek programı başlattı
'Genç, öfkeli ve işgal karşıtı' yeni Filistinli milis gücü : Aslanlar Yuvası
Kılıçdaroğlu dünya basınında
Avustralya'nın yıllık tüketiminin yarısı olan 2,4 ton kokain ele geçirdi

AKP ekonomideki enkazı kaldırabilir mi?
Depremlerin Türkiye'ye maliyeti 100 milyar doları geçecek
Türkiye'nin en büyük zincir marketlerinin sermaye yapısı nasıl?
Gıda enflasyonunda OECD ülkeleri arasında Türkiye zirvede
“ Eat. Play. Cash back”

Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı
Ötenazi makinesi “Sarco” İsviçre’de yasal oldu

Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”
"Goblin Modu", “Metaverse”, “I Stand With”
YENİDEN E-KİTAPLARIMIZLA
Peter Gerasimon’un Avustralya Güzelliklerini Gösteren 21 Tablosu

Çocuklar
HAYRETTE OLABİLMEK
O kadar da şey etmeyin yani
Sandık Lekesi
Seni Kaldır Beni Kaldır…

'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı
Doğayı korumak için 'tarihi' anlaşma
Avustralya tehlike altındaki türleri korumak için kolları sıvadı
Akdeniz’e Türkiye’den günde 144 ton plastik atılıyor
Avustralya’nın doğası hiç olmadığı kadar tehlike altında

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi
Orta Çağ'da Bir Mühendislik Dehası Cezeri

Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine
Birçok ülkede IQ oranları giderek düşüyor
Millet İttifakı’nın adayı açıklandıktan sonra ilk anket sonuçları geldi
Dünyada tutuklu gazeteci sayısında rekor

56 YIL ÖNCE YAZILDI
FAHRİ PETEK SERGİLERİ VESİLESİYLE : “Fotoğrafcılık Bende Çok Eski Bir Tutkudur”
Yepyeni
AFTER MATCH (MAÇTAN SONRA)
KÂBUS

KAYITLI ANLAR
KIZILAY
Biri Hesabı Ödeyecek
ARAP...
ZELZELE

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git