Bencil olmakla çıkarını korumak farklı içerik taşırlar: Birincisi "ötekine" rağmen kendini egemen kılma isteğidir, ikincisi ise yaşamın akışı içinde kendi sınırını ve hakkını belirleyip ona bağlı kalarak davranmaktır. Her iki durumda da yaşamın maddi boyutunda deviniriz. Bu alanın kuralları bellidir, bu kurallar hukuk tarafından belirlenir ve devlet güçleri (polis, mahkeme, ...) tarafından güvence altına alınır. Tarih boyunca savaşlar, açlıklar, salgın hastalıklar, gelecek güvencesizliği insanları kırıp geçiriyordu. Doğal olarak bu sorunların çözümü, yani maddi refahın, gelecek güvencesinin ve bireyin düşünme özgürlüğünün sağlanması mutluluk için gerekli ve yeterli koşul olarak kabul edildi. Gerekli olduğu kesin; ancak yeterli olmadığı açıkça ortada. Çünkü bu olanakların sağlanması deyim yerindeyse insan olmanın alt yapısıdır. Doymak eşittir mutluluk değil, sağlıklı olmak eşittir coşkulu olmak değil, güvence altında olmak eşittir içsel huzur değil. Yetilerimiz bizim için olanak (donanım) , dış koşullar ise malzeme, fakat önemli olan bu malzeme ve donanımla nasıl bir yazılım yapacağımızdır. İşte insanlaşma burada başlıyor, başka bir söylemle insan kendi kendini yaratmaya başlıyor. Özgürleşme ereğimiz, yalnızlaşma ise korkumuz. Özgürlük yalnızlıkla birlikte gerçeklik alanına girer. "Ben" dediğimizde özgürlüğümüzü haykırırız ama yalnızlığımızı da davet ederiz. Erich Fromm "Özgürlük Korkusu" adlı eserinde bunları ayrıntılı biçimde ele alır. Sevgili Erdem Koç çok önemli bir soru soruyor: "Acaba dünyayı saran bu "ben, ben, ben" sendromu bizi daha nerelere götürecek?" Ve bir belirleme "Avustralya'da uyuşturucu kullananların sayısı her geçen yıl korkunç derecede artmakta." Uyuşturucu kullanımı yavaşlatılmış intihardır. İnsanlık aidiyetten bireyselliğe geçişi yaşıyor; "ben sendromu" daha da yaygınlaşıp direnleşecek. Bedelini ödeyeceğiz, insanlık olarak. Bu süreç tüm enerjisini tüketerek aşılabilir. Bedelini hafifletmek mümkün, insanın özüne uygun ilişki biçimleri sunarak, insanın manevi yetkinleşmesine yol açacak ürünler vererek ve bu yolda karınca kadarınca emek harcayarak. İnsanın özü güzeldir; Hz. Mevlana "ne olursan ol gel" derken işte bu öze sesleniyordu.