Aşık Paşa, türbesinin ön penceresiyle saçakları arasına oturtulmuş kitabesinden  anlaşıldığına göre 1271 tarihinde dünyaya gelmiş, 3 Kasım 1333'te Hakka yürümüş.

 

 

Aşık Paşa' nın eşinin Hacı Hatun olduğu, Elvan, Selman (Süleyman), Hasan can, Kızılca adında oğulları, Melek Hatun adında kızı bulunduğu eldeki belgelerden ve mezar taşlarından anlaşılmış.  

 

 

 

Aşık Paşanın babası Muhlis Paşa, dedesi ise Mogol istilasıyla Türkistan'dan Anadolu'ya göç eden Horasan erenlerinden Baba İlyas.

 

Baba İlyas, Danişmentliler zamanında bir müddet Kayseri'de kadılık yapmış; Selçukluoğulları bu bölgeye hakim olduktan sonra 1227 yılında Amasya'da Hanıkahı şeyhi olmuş, binlerce Türkmen ve Anadoluluyu büyük bir aşkla kendisine bağlamış bir eren. 

 

Kaynaklar, Baba İlyas’ın Şemseddin Mahmud Muiziddin Ali, Ziyaeddin Musa, Muslihiddin Musa (Muhlis Paşa) adında evlatları olduğunu, bunların her birisinin Selçuklular devrinde önemli devlet işlerinde yer aldıklarını belirtiyor.

 

Yine tarihi kaynaklara göre, ta Orta Asya’dan beri sürüp gelen yaşam biçimlerini, inançlarını horlayarak, Türkmenler üzerlerinde baskı uygulayan, canlarından bezdiren, Farsçayı resmi devlet dili olarak kullanan Selçuklulara karşı Karamanoğullarının "Bundan böyle divanda, dergahda, mescidde, meydanda Türkçeden başka dil kullanılmaz" emrinde Muhlis Paşanın büyük payı olmuş.

 

 

Üç dil bilen Aşık Paşa, devrin bilgin ve şairleri Farsça, Arapça yazarken, 12,000 beyitlik yapıtını öz Türkçe ile yazmış. Yapıtının adını, Anadolunun horlanan, ezilen Türkmenlerinden dolayı Garipname koymuş. 

 

 

 

Garipname yalnız din bilgilerinin anlatıldığı, felsefenin, öğütlerin yer aldığı bir kitap değil, Türklerin eski kahramanlık ve Alplik devirlerini de arı Türk dili ile anlatan, yaşatan bir hazine olarak görülmekte.

 

İnternet üzerinde bulduğum fakat hazırlayanın belli olmadığı bir makalede Garipname ile ilgili ilginç bilgiler veriliyor. Garipname, içeriğinin anlatıldığı bir önsözle başlıyor, evrenin yaradılışının anlatıldığı bir bölümden sonra İslamın peygamberi ve diğer büyükleri için kasidelere geçiyormuş. Asıl kitap ise bu kasidelerden sonra başlıyor, 10 ar destandan oluşan 10 kısım olarak yazılmış:

 

 

söz ediliyormuş.

 

Bu yapıtın, özgün hali ile birlikte yaşayan Türkçe çevrisinin hazırlanması, kültür yaşamımıza büyük bir katkı sağlayacaktır. Dilerim Kültür Bakanlığının ya da üniversitelerin böyle bir hizmeti olur.

 

 

Aşık Paşanın torunlarından Ahmet Aşık, Aşık Paşazade Tarihi adıyla anılan kitabında Osmanlı Beyliğinin henüz kurulmadığı sıralarda Muhlis Paşa'nın Eskişehir'e geldiğini, Ertuğrul Bey'den saygı ve iltifat gördüğünü, Osman Bey'in yanında bulunduğunu haber veriyor. Osman Bey'in müşaviri ve kayınatası Edebali ise, Kırşehir Ahilerinin ulularından. Aşık Paşa'nın Orhan Gazi devrinin büyükleri arasında yer aldığını da Ahmet Aşıki'den öğreniyoruz.

 

Döneminde Genç Osmanlı Beyliğinin kurucularından daha tanınmış olan Aşık Paşa, Süleyman Türkmani gibi devrinin önemli bir Mevlevi büyüğünden de ders almış. Hem Batıni öğretinin yüreğinde yetişmiş, hem İslam dinini iyi öğrenmiş, bir yandan devlet işlerinde görevler üstlenmiş. Pek çok öğrenci yetiştirdiği, bir süre Mısır'da elçi olarak da bulunduğu yazılı Aşık Paşa’nın. Yine de, ne kendisi ne de babası Muhlis Paşa’nın yaşamları, kişilikleri hakkında ayrıntılı bilgi yok.

 

Aşık Paşa’yı doğru tanımak için dizelerine bakmamız gerekiyor. Şu dizeler, Aşık Paşa’nın nefsinden geçtiğinin, adının hakkını vererek, aşk ile yandığının ne güzel bir örneği:

 

 

 

 

Aşık Paşa’nın, deyişlerindeki içtenliği, dolaysız, sakınmasız yazışı insanı hemen yakalıyor. 

 

 

 

3 Kasım 1333 tarihinde Kırşehir'de Hakka yürüyen Aşık Paşa'nın türbesi de Kırşehir'de.

Dilim bülbül oldu öter