A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Büyüklük Tutkusu, Özseverlik ve Savaş

Kategori Kategori: Kul / Özerk Benlik | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Prof. Dr. M. Orhan Öztürk | 28 Ekim 2009 02:07:55

1990 Körfez Savaşının ve 2003'te ABD'nin Saddam Hüseyin'i devirmek bahanesiyle Irak'a yeniden saldırışının düşündürücü, irdelenebilecek birçok yanları vardır. Aslında savaşlara neden olan bütün ülke yöneticilerinin ruhsal açıdan incelenmelerinde, ruhsal çözümlemelerinin yapılmasında büyük yarar olduğunu düşünüyorum.

Bu yazının yazıldığı tarihten 13 yıl sonra Saddam Hüseyin’in başına neler gelebileceğini bilmiyorduk.   Ama tarih, gözü kara diktatörler hakkında çok bilgi sunmaktadır önümüze.  Son Irak savaşı ile ülkesini felakete sürükleyen bir diktatörün sonlanışına ve bir başka lider yüzünden bir büyük devletin alçalışına tanık olduk.
 
Körfez savaşı ile birlikte savaş sanayisinin korkunç etkilerini gördük; dünyadaki ekonomik, politik dengeleri daha iyi tanıdık. Liderlerin davranışlarının, tutumlarının, ülkelerin yönetim biçimlerinin yaşamsal önemini kavradık. Bunun yanı sıra insan değerlerinin yozlaştırılmasına, gerçeklerin değişik biçimlerde, değişik amaçlarla saptırılabilmesine tanık olduk. Kaçınılmaz bir kitle iletişim ağının içinde dünyaca etkilendik. Büyük küçük herkesin gözü önünde, insanın, doğanın, kentlerin nasıl yıkılabildiği, yok edilebildiği bütün korkunçluğuyla sergilendi.  İkinci Körfez savaşı ile de bir toplumun nasıl param parça edilebildiğini gördük.
 
Körfez savaşları, bir de, liderlerin ruh sağlığı konusunu gündeme getirdi.   Ülkesini felakete sürükleyen Irak liderinin ve   demokrasi havariliği görevini üstlenen, toplumları paramparça ederek bunu başarabileceğini sanan bir başka liderin ruhsal bozuklukları üzerinde yorumlar yapıldı. Bunların çoğu, psikiyatri ve ruh sağlığı ile ilgisi olmayan kişiler ve politikacılar tarafından Irak liderini ya da demokrasi havariliğine soyunan  Bush’u aşağılamak, kötülemek için yapıldı. Sanki kişileri kötülemek için başka terimler, sözcükler yokmuş gibi. Küçük bir kesimi de, kimi psikolog ya da ruh hekiminin dünya olaylarına dayanarak yaptıkları çözümlemeler. Aslında, yalnızca TV'deki görüntülerine ve konuşmalarına bakarak liderlerin ruhsal durumları ve sorunları üzerinde yorumlar yapılabilir. Ancak, bu yorumları gerçek bir hastalık tanısı olarak sunmak ve yaymak hem tıp ahlakına ters düşer, hem de bilimsel yanı1malara neden olabilir.
 
Kuşkusuz, eski çağlardan beri krallar, su1tanlar, liderler arasında ruh hastası olarak tanınanlar vardır. Bunların kimileri gerçekten ruh hastası idi. Kimileri de ileri görüşlülükleri, ataklıkları ya da acımasızlıkları nedeniyle "deli" olarak bilinmişti. Bugün de yalnız benim diyen ve ülkesini felakete götüren acımasız bir kişi olması nedeniyle Saddam Hüseyin’in ruh hastası, saldırgan Bush’un da geri zekalı olduğu ileri sürülebiliyor.  Oysa, ruh hastaları genellikle zeki, duyarlı, acı çeken, kendilerine özgü düşünceleri, davranışları nedeniyle toplum tarafından dışlanan kişilerdir. Herhangi bir toplumdaki cinayetlerin, suçların pek azı ruh hastaları tarafından işlenir. Tarihte dehası ile tanınmış büyük liderlerin ve siyaset adamlarının insanlık dışı, gaddarca davranışlarda bulunabildikleri görülmüştür ve bunların çoğu ruh hastası olarak bilinmez.  Politikacı, tutkuları ve iktidar hırsı ile toplumu ve ülkesi için başarılı olursa, üstün bir lider sayılır.  Fakat hırsına ve büyüklük tutkusuna yenik düşerek yanlış hesaplarla ülkesini, ulusunu felakete de sürükleyebilir.  İnsanların akılsızlıklarının hepsine ruh hastalığı tanısı konamaz. Ruh hasta1ığının da kendine göre bir saygınlığı vardır.
 
Irak liderine yakıştırılan tanılardan biri paranoyadır. Bu rahatsızlıkta, aşırı büyüklük tutkusu (megalomani) ve kuşkuculuk, iki temel belirtidir. Kendini olduğundan büyük gören ve göstermek isteyen insanların hepsine psikiyatrik açıdan paranoyak tanısı konamaz. Çevresine "şu dağları ben yarattım" dercesine tepeden bakan, hava atan insanların hepsine paranoyak tanısı konsaydı, her gün karşılaştığımız birçok kişinin bu tanıdan kurtulması güç olurdu.  Üstelik sahte büyüklük gösterisi ile çevresini aldatabilen, çıkarlar sağlayabilen kişiler toplumun değişik kesimlerinde istemediğiniz kadar çoktur. Bunlara, ruh hekimliğinde olsa olsa kişilik ya da karakter bozukluğu tanısı konabilir.
 
 Kendini büyük görme ve özsevi ya da özsevicilik (narsisizm) temelde her bireyde değişik derecelerde görülür. "Kendini beğenmeyen çat1armış" halk deyimi bunun güzel bir anlatımıdır. Normal gelişimde, çocukluktan başlayarak kendini üstün görme ve özsevinin yanı sıra, zamanla, kendini gerçekçi değerlendirme ve başkalarını sevebilme yetisi de gelişir. Kimilerinde kendini sevme ve üstün görme eğilimi büyüyerek bir tutkuya dönüşebilir. Böyle tutkuları olan kişiler çevrelerinde hayran toplamak, güçlü olmak için çırpınırlar, yeteneklerine göre başarılı da olabilirler. Fakat bireyin doymak bilmez özsevisi, ağır kıskançlık ve kin gibi duygularla da beslenince, kişide tümgüçlü (omnipotent), üstün olma tutkuları yerleşebilir. Devlet yönetiminde söz sahibi olan kişiler böyle aşırı tutkulara kapılıp kendilerini en üstün, en değerli, en bilgili gördükçe gerçekleri söyleyenleri yanlarından uzaklaştırırlar. Çevrelerindeki küçük bir sahte hayranlar, yani dalkavuk1ar kümesine tutunurlar. Dalkavuklar, bugünkü daha yaygın deyimiyle yağcılar, yöneticinin özsevisini ve üstünlük gereksinimini besleyen kişiler olur.  Artık gerçek üstünlük ve başarı anlamını yitirir. Üstün, başarılı görünme amaç olur. 
 
Demokratik bilinen toplumlarda da üstün, başarılı olmaktan çok, öyleymiş gibi görünme ağır basınca ve oy toplamada bu görünüm etkili olunca, politikada başı çekenler bu görünümü beslemeye çalışırlar; bu yüzden de sürekli övünmeye, büyüklenmeye kendilerini kaptırırlar.  Ancak bu yol, sonunda politikacının, ışığın çevresinde dolanan  pervane gibi yanarak yok olmasının da kaçınılmaz nedenidir. 
 
Eski çağlarda krallar, padişahlar kendilerini eleştiren, yanlışlarını gösteren kişileri yanlarında bulundururlardı.  Bunlardan kralın soytarısı gerçekleri delilik oyunu içinde güldürü ile anlatırdı. Gerçekler ve akıl yolu, öylesine bir maskara1ık, delilik rolü içinde söylenirdi ki kimin akıllı, kimin deli olduğu birbirine karışırdı. Kendini en üstün gören, en acımasız kralların bile dolaylı yoldan yapılan eleştirilere, yol göstermelere hoşgörü ile bakmaları, kulak vermeleri beklenirdi. Shakespear’in ünlü Kral Lear’inden esinlenen büyük Japon yönetmeni Kurosawa'nın “Ran" adlı başyapıt filminde, kralların, tutkuların, aklın ve deliliğin öyküsü olağanüstü bir çekimle anlatılıyor.
 
Çağımızda da liderlerin kişilik yapıları, ruhsal dengeleri ile ilgili tartışmalar sürüp gidiyor. Liderlerin yanlarında dalkavuklar bol, ama eleştirici soytarıların çağı artık geçmiş. Uzaktan "manyak, paranoyak" olarak nitelenen Saddam'ın büyük yanılgısı belki de gerçekleri söyleyebilen kişileri yanından uzaklaştırmasıydı.  Gördük ki, demokrasisi, refahı ve gücü ile tanınan bir büyük devletin başına geçmiş olan ve Saddam’ı ortadan kaldırmakla övünen Bush’un da tarih önündeki yeri, Saddam’ınkinden daha onurlu olmayacak.  Körfez savaşı ile bir kez daha gördük ki, çağdaş yönetimlerde, kimi liderlerin normal ya da anormal tutku ve eylemlerine karşı en büyük güvence, ancak ve ancak özgür düşünmeye, eleştiriye açık demokratik bir toplum ve yönetim yapısı içinde bulunabilir.
 
Cumhuriyet Gazetesinde yayınlandı. 20. 3. 1991
(Değiştirilmiştir)
 

 

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı
Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgileri bir internet sitesinde!

Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR
YA HABİBİ... BURASI FRANSA: NANTER’DE BİR POLİS BİR ÇOCUĞU ÖLDÜRDÜ... NAHEL M. 17 YAŞINDAYDI...
Kahovka barajının yıkılmasının vahim sonuçları
Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış
İnsan vücudu ne kadar sıcağa dayanabilir?
Para, Bir İnsanı Elit Yapar mı?
2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE

Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu
2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'
Buz adam Ötzi Anadolulu çıktı
Güneş fırtınaları bizim için ne anlama geliyor?
Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?
Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle

Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?
Gençlerin yüzde 63'ü Türkiye'den gitmek istiyor.
Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede

Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan
Türkiye’de farkında olmak ya da olabilmek...

BOTAN ÇAYI
7 Harika
Bir Yabancı Gibi
SOKRATES
EFLATUN

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git