A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Sivas Olaylarının Düşündürdükleri

Kategori Kategori: Kul / Özerk Benlik | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Prof. Dr. M. Orhan Öztürk | 30 Haziran 2009 09:39:56

1993 Yılının 2 Temmuz'unda Sivas'ta Cumhuriyet tarihimizin an acı, en utanç, en dehşet verici olaylarından biri yaşandı. Ülkemizin özgür düşünceyi, hoşgörüyü, uygarlığı savunan birçok değerli düşünürü, ozanı, yazarı, sanatçısı Pir Sultan Aptal Kültür Etkinlikleri için Sivas'a gitmişlerdi.

Bu ülkede yetişen nadir yeteneklerden biri, büyük düşünür ve yazar Aziz Nesin de onların arasındaydı. Aziz Nesin oradaki konuşmasında, yüzlerce yıldır hiç değişmeyen, toplumun geri kalmasına neden olan kimi geleneklere değinerek, değişmenin, ilerlemenin, yenileşmenin erdemlerini vurgulamıştı.
 
O gün kimi kişilerin, kimi gazetelerin, yazarların "Aziz Nesin kutsal değerlerimize saldırıyor" yayınlarıyla, ülkede son zamanlarda sayısı giderek artan, kul benlikli şeriat çığırtkanları, Aziz Nesin ve birçok arkadaşının kaldığı Madımak Oteline yürüdüler, oteli ateşe verdiler.  Otelde, aralarında değerli ozanların, düşünürlerin, sanatçıların bulunduğu otuz yedi kişi diri diri yanarak öldüler.  Aziz Nesin ve birkaç arkadaşı zorlukla kurtuldular.   Bu olay sırasında toplantı halinde olan Büyük Millet Meclisi'nde zamanın Başbakanı, Başbakan yardımcısı, İçişleri Bakanı  ve  kimi hükümet yetkililerinin duyarsız konuşmaları oldu.  Daha sonraki günlerde birçok yazarın, TV sunucusunun, politikacının, birçok vatandaşın Aziz Nesin ve arkadaşlarına karşı, “kutsal değerlere saldırı”, “kışkırtılan toplum” türünden suçlamalarını okuduk, dinledik. Bütün bunlar, ayrıntılarıyla Edebiyatçılar Derneğince yayınlanan “Sivas Kitabı, Bir Toplu Öldürümün Öyküsü”adlı yapıtta belgelenerek tarihe geçirilmiştir.   
 
Bu olayın, kuşaklar boyunca hiç unutulmamasını diliyorum.
 
Sivas olaylarının en acı yanı, aralarında değerli yazarların, ozanların da bulunduğu, otuz yedi kişinin diri diri yakılarak öldürülmesi olsa bile, en utanılacak yanı bu değildir. Bu olayların en utanılacak yanı bu ülkedeki yöneticilerin ve aydın diye bilinen çok sayıda kişinin olayı yorumlama biçimi, buna dayanan tepkisidir.  Çünkü bu yorumlama, bu tepki biçimi ülkemizin genel aydınlanış ve hoşgörü düzeyini yansıtmaktadır.  Parlamentodaki konuşmaları televizyonda izledik, gazeteleri okuduk, televizyon yorumlarını dinledik.  Konuşmalarda, haberlerde, yorumlarda olay kınanırken, bir yandan da halkın kutsal duygularının incitildiği, bu yüzden kışkırtılmış olduğu söylendi, yazıldı.  Sürümü yüksek gazeteler Aziz Nesin'in uzun konuşmasından yalnızca bir iki cümleyi verdiler ve bir kamuoyu oluşturdular.  O günlerde konuştuğum birçok okumuş, aydın kişi "Ama Aziz Nesin de bunları söylememeliydi" diyerek olaya bir özür bulma eğilimi gösterdi.
 
Aslında konuşmasını tümüyle okuyunca görüyoruz ki, Aziz Nesin, çağın koşullarına uymayan, toplumu geri bırakan düşünce, inanç ve uygulamaları eleştiriyordu. Şimdi sorarım:  Eğer bizim İslamiyet'e inancımız sarsılmayacak kadar güçlü ise, eğer İslamiyet her yönü ile tam doğruyu gösteren sarsılmaz, yüce bir din ise, bir yazarın eleştirmesi, inanmıyorum demesi neden bizi bu denli kızdırıyor? Neden insan öldürmeye varacak kadar kışkırtılabiliyoruz ve bu kışkırtılmaya az ya da çok bir hak tanıyabiliyoruz?  Neden eleştiriye açık olamıyoruz?  İslamiyet'te aklın ve bilimin de yeri olduğu söylenir.  Yoksa doğru değil mi?  Eğer İslam inancı kutsal ise, İslamiyet'e inanmayan milyarlarca insanın değişik inançları ya da inançsızlıkları neden İslamiyet'e inancın kutsallığını zedeliyor?
 
Ben Sivas olaylarından daha çok, toplumumuzda yaygın olan bu bakış, bu anlayış biçiminden utanıyorum.  Sanıyorum, Sivas olaylarından artık Sivas halkı da büyük utanç duymaktadır.  Fakat yukarıda belirttiğim gibi toplumun kışkırtılmış olduğunu söyleyen, yazan, bilerek ya da bilmeyerek kamuoyu yaratan kişilerin kendi düşüncelerinde, eylemlerinde utanılacak bir yan gördüklerini sanmıyorum. 
 
Kutsal değerler nedir?  Bir ulus için kutsal değer örneğin dildir, bayraktır, egemenlik marşıdır, ulusal kimlik duygusudur.  Bunlar eleştirilemez mi?   Bir dine inanan insanlar için o dinin Tanrısı, peygamberi, inancı kutsaldır; ama yaşam biçimi ve dünya görüşü ile ilgili kurallarının, uygulamalarının hepsi kutsaldır diyebilir miyiz?  Şimdi, özerk benlikli, özgür düşünceli bir yazar çıkıp, bu uygulamaların bir kesiminin yüzlerce, binlerce yıl önce ortaya konmuş, ilerlemeyi, gelişmeyi engelleyen eskimiş kurallar olduğunu söyleyince neden kutsal değerlere hakaret etmiş oluyor?  Eğer kutsal diye bildiğimiz değerlerimizin sonsuza dek dokunulmazlığı varsa, sonsuza dek bunları eleştiremeyeceksek, bunlardaki aksayan yönleri nasıl inceleyebileceğiz?  Unutmayalım ki bütün dinlerin kurucuları kendilerinden önceki inanç ve değerler dizgesine başkaldırmış insanlardır. Onlar, o zamana dek kutsal diye bilinen inançları eleştirmişler, değiştirmek için savaşmışlar, ortaya yeni  inanç, yeni değerler dizgesi koymuşlardır.  İnsanın özgür düşünme yetisine önem vermeyen, köhnemiş, kul benlikli, yetkeci topluluklara, egemen inanç dizgelerine  başkaldırı olmasaydı insanoğlu belki binlerce yıldan beri hiç mi hiç ilerleyemeyecekti. 
 
Dünyadaki bütün İslam topluluklarının,  ülkelerinin Batı toplumlarına göre çok geri kalmış olduklarını görüyoruz. Bunların arasında özerk demokratik devlet olma ve kültürel gelişme bakımından en ileri sayılabilecek Türkiye de birçok yönlerden oldukça geri kalmış bir ülkedir.  Bu geri kalmışlığı incelemek istersek, konuyu tarihsel, politik, toplumsal, psikolojik  bütün yönleri ile ele almak gerekir. O zaman inançlarımız, gelenek ve göreneklerimiz de inceleme alanına girecektir.  Eğer inançlarımızda ilerlemeyi engelleyen öğeler varsa, fakat bunlara kuşkucu, eleştiren bir gözle bakamıyorsak, bakmak isteyenleri öldürmekle tehdit ediyorsak, uygun ortam bulunca da diri diri yakıyorsak, diri diri yakanları da kutsal duyguları kışkırtılmış kitleler olarak görüyor, gizliden onları onaylıyorsak, bizi geri bıraktıran çağdışı bağnazlığı nasıl inceleyebileceğiz, nasıl giderebileceğiz?  Birkaç yıl önce, turistik amaçla girdiğim bir Londra kilisesinde, İsa'yı eleştirenlerin görüşlerini ortaya koyarak tartışan bir rahibi dinlemiştim.  Şimdi biz ülkemizde, bırakın camileri, üniversite ortamında bile, böyle bir tartışma açabiliyor muyuz?  Bu ülkenin tarihinde ilk olarak Atatürk böyle bir tartışmanın yapılabileceği bir kültürel ortam yaratmaya çalıştı.  Bunun için de laik devlet yönetimini zorunlu gördü.  Türkiye`de inançlı kişilerin okudukları ayetleri, duaları tümüyle anlamalarını, inançlarında bilinçli, bilgili olmalarını; kul benlikten kurtulup, özerk benliğe kavuşmalarını istiyordu. Bunu tam anlamı ile gerçekleştiremeden yaşamı sonlandı.  Zamanla devlet yönetimi birçok alanda laiklik ilkesinden saptı.  Sonunda insanları düşünceleri yüzünden yakan, yakanları da neredeyse onaylayan bir toplum oluştu.  Şimdi, görüşlerini korkmadan söyleyen bir değerli yazarımızı  yöneticilerimizle, gazete yazarlarımızla, televizyonumuzla mahkum ettik.  Utanmak gerek.
 
Denebilir ki, Aziz Nesin aptal olduğumuzu söyleyerek bizlere daha önce de hakaret etmişti.  Fakat neden bunu böylesine ciddiye aldık ve alındık?  Türk  ulusu kuşkusuz zekidir.  Ama zeki olmak aptallıklar yapmayı her zaman önlemiyor.  İnsanlar, toplumlar hem zeki, hem aptal olabilirler.  Çok zeki, uygar, kültürlü toplumların da aldatılabildiğini, büyük aptallıklar yapabildiklerini yakın geçmişte çokça görmedik mi?  Çevremize, hatta kendimize şöyle bir bakınca ne çok aptallıklar yapıldığını, yaptığımızı görebilecek kadar zekamız olduğunu sanıyorum. Sivas olayları üzerindeki, konuşmaları, haber, yorum ve tepkileri çok zekice bir iş olarak görebilir miyiz? 
 
Bir zamanlar bilime, gelişmeye, ilerlemeye açık olan İslam toplumları bilimsel, teknolojik, kültürel değişimlere, gelişmelere kendilerini yüzlerce yıl kapatarak geri kalmışlardır.  Bu geri kalmışlığın nedenleri arasında, bu toplumlardaki yöneticilerin ve eğitimi etkileyen kesimlerin dar görüşlülüğü, tutuculuğu, politik çıkarcılığı ve inanç sömürüsüne dayanan iktidar tutkusu yatmaktadır.  Bu iktidar tutkusunu besleyen inanç sömürüsü yüzünden çocuklarımızın eğitimi yıllardır yetersiz, geri bırakıldı ve “kul benlikli” kişilerin yaygın olduğu bir toplum olmaktan kurtulamadık.  Bu inanç sömürüsünün başta eğitim olmak üzere çok değişik toplumsal-kültürel alanlardaki yansımaları yüzünden toplumda özerk benlikli, özgür düşünebilen insanlarımıza karşı hoşgörüsüzlük, bağnazlık yaygınlaştı. Bunların izleri Sivas olaylarının kendisinde olduğu kadar bu olaylara bakış ve yorumlama biçimlerinde açıkça görülmektedir.
 

Bu yazı 6 Eylül 1993 tarihinde Cumhuriyet gazetesinde yayınlanmıştır.


Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

Seküler Yahudiler rahatsız: "İsrail, İran olacak"
Avusturya seçimleri: Aşırı sağ sandıktan birinci çıktı.
Avustralya binlerce vatandaşına Lübnan'ı terk etmelerini tavsiye etti.
New York Belediye Başkanı Türkiye'den rüşvet mi aldı?
Arnavutluk'ta Bektaşilere Vatikan benzeri oluşum hazırlığı: Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti.

AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı
Tayland esrarı yeniden yasaklıyor.
İstanbul kirada Avrupa’nın lideri

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL

Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI

Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.
Türkiye ve Yunanistan'daki kültürel miras alanlarının en az üçte biri yükselen deniz seviyesinin tehdidi altında.

Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar

İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.
Stephen Hawking'in ünlü paradoksu çözülmüş olabilir: Kara delikler aslında yok mu?

2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek
Dünya nüfusunun ruh sağlığı giderek bozuluyor

“…SEYDİMEN”
BABÜR KUZUCUOĞLU
KIRK YIL OLDU: YILMAZ!
YILMAZ GÜNEY'İ ANMAK
SEYİRCİSİYLE YILMAZ GÜNEY

Uykularım Kaçmakta
AHMAK BİLİMİ
Sen Ne İşe Yararsın?
Ali Hoca’nın Ezanı
Anadolu Yangın Yeri

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git