Gazze Şeridi, 15 yıldan uzun süredir nüfusunu derinden etkileyen kapsamlı bir ablukaya tabi tutuluyor. Başlangıçta bir güvenlik önlemi olarak haklı gösterilen abluka, gıda, temiz su, tıbbi malzeme ve eğitim gibi temel kaynaklara erişimi sistematik olarak kısıtlayan bir toplu cezalandırma biçimine dönüştü. Uluslararası insan hakları örgütlerine göre, bu kısıtlamalar sivillere karşı toplu cezalandırmayı yasaklayan 1949 Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri kapsamında belirlenen ilkeleri ihlal ediyor (Uluslararası Kızılhaç Komitesi, 2020). Abluka, ekonomik istikrarsızlığı daha da kötüleştirerek, sağlık hizmetlerine erişimi sınırlayarak ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme kapsamında tanınan temel insan haklarını zayıflatarak ciddi insani sonuçlara yol açtı (Uluslararası Af Örgütü, 2023).


Daha fazla kanıt, ablukanın yalnızca savunma amaçlı bir önlem olmadığını, aynı zamanda sivilleri temel ihtiyaçlarından mahrum bırakarak siyasi baskı uygulamak için sistematik bir politika olduğunu gösteriyor. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nden (OCHA) gelen raporlar, tıbbi malzemeler de dahil olmak üzere temel malların genellikle geciktirildiğini veya tamamen girişlerinin engellendiğini, bunun da Gazze'nin zaten kırılgan olan sağlık sistemini daha da kötüleştirdiğini vurguluyor (OCHA, 2022). Yaşamı sürdüren kaynakların bu şekilde kasıtlı olarak engellenmesi, ablukanın yasadışı bir toplu cezalandırma biçimi olarak nitelendirilmesini güçlendiriyor.

Ablukanın ekonomik sonuçları, cezalandırıcı niteliğini daha da belirginleştiriyor. Gazze'nin ekonomisi, ticaret kısıtlamaları ve temel altyapının tahribi nedeniyle ciddi şekilde zayıfladı. Human Rights Watch'a (2023) göre, Gazze'deki işsizlik oranı dünyadaki en yüksek oranlardan biri olmaya devam ediyor ve çalışma çağındaki nüfusun yarısından fazlası istikrarlı bir iş bulamıyor. Ekonomik faaliyeti felç ederek ve dış yardıma uzun vadeli bağımlılığı garantileyerek, abluka etkisini askeri kaygıların çok ötesine taşıyor ve güvenlikten ziyade bir zorlama aracı olarak işlev gördüğü argümanını güçlendiriyor.

İkinci olarak, temel ihtiyaçlara getirilen ağır kısıtlamalar, sağlık, eğitim ve yeterli yaşam standartları hakkı da dahil olmak üzere temel insan haklarını doğrudan ihlal ediyor. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme bu temel hakları açıkça korurken, abluka bunları aktif olarak baltalıyor (Uluslararası Af Örgütü, 2023). Gazze'deki hastaneler sıklıkla anestezi, antibiyotik ve hayat kurtarıcı ekipman da dahil olmak üzere temel tıbbi malzeme sıkıntısıyla karşı karşıya kalıyor. Sonuç olarak, özel tedaviye ihtiyaç duyan hastalar genellikle Gazze dışında tıbbi bakım almaya zorlanıyor, ancak seyahat kısıtlamaları bu tür tedavileri çoğu kişi için neredeyse imkansız hale getiriyor (UNRWA, 2023).

Eğitim de ablukadan ciddi şekilde etkilendi. Gazze'deki birçok okul aşırı kalabalık nedeniyle çift veya üçlü vardiyalarla çalışıyor ve inşaat malzemelerinin eksikliği gerekli onarımları ve genişletmeleri engelledi. Birleşmiş Milletler Yardım ve Çalışma Ajansı'nın (UNRWA) raporları, binlerce öğrencinin yeterli eğitim olanaklarına erişiminin olmadığını ve bu durumun gelecekteki istihdam ve ekonomik hareketlilik olasılıklarını sınırladığını gösteriyor (UNRWA, 2023). Eğitime erişimin sistematik olarak reddedilmesi, yoksulluk döngülerini sürdürüyor ve Gazze'deki sosyal ve ekonomik eşitsizlikleri daha da derinleştiriyor.

Ayrıca, temiz suya ve sanitasyona erişim abluka nedeniyle ciddi şekilde tehlikeye atıldı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Gazze'nin su arzının %90'ından fazlasının kirlenme ve uygun filtreleme sistemlerinin olmaması nedeniyle insan tüketimine uygun olmadığını bildirdi (WHO, 2022). Abluka, su arıtımı ve sanitasyon altyapısı için gerekli malzemelerin ithalatını ciddi şekilde kısıtlayarak halk sağlığı krizlerini daha da kötüleştiriyor ve su kaynaklı hastalıkların yaygınlığını artırıyor.

Son olarak, abluka Gazze'nin insani krizini yoğunlaştırdı ve yoksulluk, işsizlik ve temel hizmetlere sınırlı erişim döngülerini sürdürdü. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), ablukanın Gazze'nin işgücü piyasasını harap ettiğini, ticaret ve üretim yapamama nedeniyle milyarlarca dolara ulaşan ekonomik kayıplara yol açtığını bildiriyor (ILO, 2022). Bu ekonomik boğulma birçok aileyi aşırı yoksulluğa sürükledi ve nüfusun önemli bir kısmı hayatta kalmak için insani yardıma bağımlı hale geldi.

Abluka aynı zamanda gıda güvensizliğine de endişe verici bir ölçekte katkıda bulunmuştur. Dünya Gıda Programı'na (WFP) göre, Gazze nüfusunun %60'tan fazlası gıda güvensizliğinden muzdariptir ve birçok aile temel gıda maddelerini karşılayamamaktadır (WFP, 2023). Balıkçılık bölgeleri ve tarımsal ihracat üzerindeki kısıtlamalar yerel gıda üretimini daha da sınırlayarak yetersiz beslenmeyi daha da kötüleştirmekte ve nüfusun kendi kendine yeterli olma yeteneğini zayıflatmaktadır. Dahası, psikolojik sıkıntı ve travma abluka nedeniyle daha da kötüleşmiştir. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) çalışmaları, kronik çatışma, yoksunluk ve güvensizliğin Gazze'deki çocuklar üzerindeki uzun vadeli psikolojik etkilerini vurgulamaktadır (UNICEF, 2023). Temel hizmetlere erişim eksikliği, tekrarlanan şiddet döngüleriyle birleşince, önemli ruh sağlığı sorunlarıyla boğuşan bir nesil yaratmıştır.

Yukarıdaki üç argüman -toplu cezalandırma, insan hakları ihlalleri ve insani kriz- Gazze ablukasının ciddiyetini ve uzun vadeli etkilerini göstermektedir. Abluka yalnızca uluslararası hukukun ihlali değil, aynı zamanda sivillere orantısız acı çektiren kasıtlı bir stratejidir. Sunulan kanıtlar, ablukayı kaldırmak ve Gazze halkının temel insan haklarını geri kazandırmak için uluslararası müdahaleye acil ihtiyaç olduğunu vurgulamaktadır. Bu yasadışı kısıtlamanın sona erdirilmesi, devam eden insani krizin ele alınması ve bölgedeki yaşam koşullarının daha da kötüleşmesinin önlenmesi için zorunludur.


Kaynak : moderndiplomacy.eu