Kuvvet tektir, kuvvetin işleri çoktur dedik, bakın hen-polla’yı bulduk. Bir ve çok’u bulduk, bir ve çok’u karşı karşıya koymadık bir metod olarak düşünürler ve kullanırlar ve adına da biliyorsunuz literatürde, adını dedim tanımını yapmışlardır, ne derler, “ağyarını mani,” yani dışındakileri men edeceğiz, dışlayacağız, değilleyeceğiz. Bu kısım ne? La ilahe, ağyarını mani, la ilahe. İllallah ne, “efradını camî”, efrat ne, fertler, fertleri toplayacağız, fertlerin dışındakilerini yadsıyacağız. İsimler bir niteliği gösteriyor, bir sıfatı gösteriyor, o sıfat bir fiili gösteriyor ve o fiil olmazsa, Allah’lık denen şey, Tanrı’lık denen olgu olmaz demek istiyoruz.

İmge olarak, imge üzerinden hayal ediyor, muhayyilesini kullanıyor,  bu meon (karmaşa) içinde, bu karmaşa içinde hayalini kullanıyor ve kanatlı at düşünüyor. Pegasus oluyor, nedir aslında söylediği şey? ya ben bu ata binip koşturuyorum, ama bu at bir de uçsaydı, harika olmaz mıydı? Evet, imge bunu istedi, yani imgede, mythos’ta bunu birleştirdik. Yaşamın içinde, kolayca aldık kanatları, taktık atımıza, ama uçmuyor. Çünkü hakiki değil, yani ne, kanatları yapıştırsak onun üzerine uçmaz, kendisinden kanat çıkması lazımdı, atın kendisinden kanat çıkması lazımdı. Dışarıdan monte edilen, atı uçurmayacaktı. İşte bu psykheyi anlamanız için bir örnek, giderek psykheye geçeceğim çünkü. O zaman doğa yasası organik olarak bir kuşun kanat çıkartması, ona uçmayı, ata kendi eidosunun dışa vurup, o form değil, o biçim morf değil, o işlevi yapabilir olan, niteliğinin dışa vurması, onun eidosu ve o at işte o, bildiğimiz taşıma gücünü, koşma gücünü yapan bir varlık, bu organik. Şimdi o zaman insan, physis’in, doğanın hakikatlerini talep edip ve ona ulaştığında, bunun aslında bir epistemesinin olduğunu, bir bilgisinin olduğunu anlıyor

Orada uçan ne? Uçan logos. Temaşa ettiğimiz ortamda bu yasaları bulamasaydık, o uçağı uçuramayacaktık, logos olmadığı dönemde uçak yapmak olanaksız demektir, mümkün değil.

Gördüğümüz şeyleri işte böyle bir araya getirebilmek için imgeleri bizde var. İşte bu mythos, bunun garantisi yok, epistemesi garanti olandır. Ben onun yasasını buldum mu, o kuvveti buldum, o kuvveti kullanmaya başladım mı, epistemeyle hareket ediyorum,   artık buna bütün çevredeki diğer materia o kuvvete boyun eğer. Yerçekimi gücünü kullanarak, tersini yapıp hava kaldırma kuvvetiyle yer çekimi gücünü dengeliyorum, uçağımı uçuruyorum, o aradaki motor ve kanat sistematiği içinde, onun geometrisi olmasa yapamam, mathemathos’u olmazsa yapamam, malzeme bilgisi, materia bilgisi, yani tekhne, ustalık bilgisi olmazsa yapamam.

1) Doksada olanlar, doksanın dışında başka bir çıkış olduğunu -ışık yok çünkü -bilemezler. Bilemedikleri için, onlar mazurdur. Yani bilgi onlarda yok, onlarda episteme olmaz, hiçbir zaman olmayacak gibi, cehalete mahkum anlamında.                                                                                   
Platon diyor ki, tüm dünyamız, algı dünyamızda tanık olduğumuz, tüm nesneler alemi de mağaranın içidir. Yani biz sadece psykhemizde bir bedenden kurtulma; doğadan kurtulma, doğayı kullanabilmek demek, doğadan kaçmak değil onun söylediği.
O psykhe’nin artık kendisini ve onun iş gördüğü bedeni ve fizik dünyayı kullanabiliyor olması demektir. Yasasını bilmediğimiz bir şeyi kullanamayız, tekhne yani iş, zanaat, sanat hepsi içinde biliyorsunuz, bilim, felsefe yapamayız ancak yasasını bilirsek yapabiliriz. Bu yasa nedir? Bir kuvvetin bilgisidir. Dynamis’in bilgisi olarak epistemedir.
Yani psykhe’yi anlamamız lazım bütün mesele zaten topos, psykhe’nin kendisi. Niye psykhe de, faal akıl değil örneğin?

Düşüncede bir ürün,  -onu da- bir ergon üretiyor, ergon üretiyorsa oda bu bütünlüğün, nasıl ki içgüdüsü ve düşüncesi varsa, içgüdüye indirgenemiyorsa, düşünceye neden indirgenebilsin ki? Çünkü ikisi de faaliyet, düşünme faaliyeti. içgüdü faaliyeti, bir de duygu faaliyeti var. Duygu, işte diyor ki Platon bu üç kuvvet dynamis, tek bir bütünün açılımlarıdır polla’dır bunlar. Bu üçünün On olarak, tekil olarak bir topos’u vardır. Dolayısıyla psykhe buna diyor, buna psykhe diyor ama bu psykhe dediğim şey, ne bedendir, ne içgüdüdür, ne düşüncedir, ne de duygu. Hepsi birdendir ama onların birleştirilmiş biçimi değildir. Dışardan bunlar mekanik olarak birleştirilerek elde edilemezler. Bakın Hen – Polla meselesine -hiç unutmadan o formülü paradigmamız o- Hen – Polla – Kuvvet ve onun Dynamis’lerinin nasıl ayrılamaz bir bütünlük içinde olduğunu.

Platon’un mimesis dediği hareketin kendisi. Bakın mimesis bu. Mimesis, poesis üretiyor

1- Physis’de doğada ortaya çıkanı gözlüyoruz, temaşa ediyoruz.
2- Onu takliden tesis ediyoruz.
3- Epistemeye onun doğadaki bir yasa, bir kuvvetin kontrolünü yani ele geçirerek bir tekhne faaliyeti, bir teknoloji olarak yapılmasına geldik mi, akla gelmiş oluyoruz.
Ziraatte yapmaya kalksan o da elinin altında, o da kalıcı değil neden? Fırtınalar var işte, seller var, şunlar var o da geçici. Kalıcı olacak, ousia olacak ve her zaman senin o kalıcılık üzerinden değişenlerin içinde hayatını idame ettirebileceğin bir şey lazım. Tekhne faaliyeti dediği bu. Logos kuvveti buldu mu, artık topos episteme, bizzat kendi psykhen olur. Artık kalıcı olan sensin. O episteme bilgisi kalıcı olan, nereye gidersen git, ziraatını yaparsın, nereye gidersen git, kutuplarda bile ziraat yapabilirsin, çölde yapabilirsin çünkü tekhne faaliyetini biliyorsun. Peki nerede yerleştin şimdi sen? Epistemede yerleştin, hakikatte yerleştin. Ondan önce nerede yerleşmiştin? Mimesiste, taklitte, hayvanı taklit ettin, şunu taklit ettin, bunu taklit ettin bak olmadı.

Descartes’ta özne’nin özne olmaktan öte, yani nesnenin kullanıcısı olan bilinç olmaktan öteye bir varlığı yok. Bakın bilinemezcilik çıktı ortaya.

Bu, dikotomi’den oldu. Özne – Nesne deyip, Özne’yi Nesne’yi bilmeye şartlandırdığı için böyle oldu. Çünkü dış dünyada nesnelerin bilinmesi demek, kuvvetlerin karşılıklı etkileşiminden başka bir şey değildir.

Psykhe’ler dış dünyada kendi kuvvetleriyle yani düşünce kuvvetiyle, duygu kuvvetiyle, içgüdü kuvvetiyle tezahürlerle ortaya çıkıyor ve bir Me On alanı oluşuyor yani özneler arası bir ilişki meydana geliyor

Platon’un dediği işte bu. Ordo ab chao. Sürekli kaostan kozmos. Peki şimdi kaostan kozmosu anlayabilmemiz için, metaforlar getiriyor analogon olarak yalnız. Analogon ne demek? Aynı mantıkla, aynı logismus’la iki olaya, iki farklı olaya, birbirleriyle aynı disiplin içinde olmayan, farklı disiplinde olan olaylara veya olgulara aynı lojik ile baktık mı, onlar birbirlerine analogon’durlar. Böyle dışsal görünüşleriyle değil. Kavranılış biçimlerinden dolayı ortaktırlar.

Lavoisier sistemler arasında enerjinin değişimler yarattığını ama, total enerjinin korunduğunu söylüyor. Parmenides bunu söylüyor. Total olarak Varlık değişmez. İçindeki değişenler, varlığı değiştirmiyor. Ontos on aynı kalıyor.

İki ayrı varlıktan logosa geçilmiyor, onu anlatmaya çalıştım. Aynı varlığın tezahürleriyle, asıllarının mahiyetler ve fiiller üzerinden logosa taşınması. Demek ki aslında takliden tesis ettiğim şey, logos düşünce ve dildir. Yani varlığı dilde temsil ederek tesis ettim, poesis, inşa ettim, dilde inşa ettiğim zaman logostur ve farkındamısın ki, dilde poesis olarak logosu inşa ederken aslında psykhenin kendisini bilinçlendirdim. Sen var oldun, ondan evvel var değildin. Sen olarak var değildin, bir doğa varlığı, kendine dışsal, kendinin bilincinde olmayan olarak vardın. Logos seni gerçek varlık yaptı ve bu logos sana dışarıdan gelmiyor. Ne Olimpos’un Tanrıları veriyor, ne doğa veriyor, ama doğanın total kozmosunun senin psykhen olarak, tezahür etmesinden çıkıyor bu.

İşte Hegel, tin doğada örtüktür, kendi bilincine vardığında, doğa onun içeriği olur. Tin doğanın içeriği olmaz, tersi mümkün değil. Doğa tinin bilincinde olamaz. Tin, bilinç doğayı içerik alır ve doğayı bilir. Hatta o kadar ileri gidiyor ki Kant’a ve Descartes’a karşı diyor ki; doğa insan bilincinin karşısında -ding an zich diye bir şey yoktur diyor- insan bilincinin karşısında doğa, bilinemeden kalamaz, direnemez. Niye? Çünkü doğanın kendisi kendini aşıyor. Aşılmış şey, aşıldığında içerilir. İçerilende malzemedir ve bilinir.

doğadaki kuvvetleri, başka türlü anlayamam, ancak bu yolla anlayabilirim, şimdi o zaman nous, nous’un edimi geometri, geometrinin gösterimi, ontos olarak varlık düzeyinde kuvvetler yani dynamis ki ne demişti bize Platon; “evet, duyusal dünyada güvenilir hiçbir şey yok, her şey gelip geçici ama görüyorum ki bir dynamis var yani etki var, bir şey bir şeyi etkiliyor ve değiştiriyor.”

O zaman dynamis var, kuvvet var, kuvvetin varlığı, bize bu duyusal dünyanın güvenilmezliğini o dynamis üzerinden güvenilir kılıyor. Güveneceğimiz şey, temel arkhe, (26) aslında dynamis yani kuvvet demektir.

Platon bütün bu duyusal dünyanın değişimleri içinde neye güveneceğimizi, neyi temel alacağımızı ve diğer şeyleri ona göre açıklayacağımızı ararken bize dynamis kavramını veriyor elimize. Diyor ki, tek güvenilir şeyimiz budur. Dynamis’e güvenilecek, peki tamam dynamis duyusal dünyada tanık olduğumuz bir şey mi? Yani duyularımız kuvveti duyumsar mı? Hayır. Peki neyi duyumsar? Kuvvetin belirimlerini duyumsar, fenomenlerini bugünkü tabirle.