21 Şubat 2022’de krizin barışçıl bir biçimde çözülmesi bir adım attı: Geriye doğru. Çatışmalara, savaşa doğru... Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin ne biçim bir satranç oyuncusu olduğunu bir kez daha gösterdi. 7 Şubatta Macron ile 14’ünde Sholtz ile Moskova’da, Kremlin’in epey gösterişli, geniş, mermer masaları enaz dört metre boyundaki (koronavirüs belasına karşı tedbir niyetine) salonlarından birinde uzun uzun görüştükten, “meselenin diplomatik yoldan çözümü için” ümit verdikten sonra. Taşlarını iyi sakladı.


Dün olanlar oldu.

Putin Donetsk ve Louhansk Halkçı Cumhuriyetleri’nin Rus yurttaşları tarafından havai fişeklerle kutlandı. 600 bini Rusya Federasyonu pasaportu sahibi...


Gaz deyince aklıma geldi: Ukranya ve birkaç güvenilmez devlet topraklarının ötesinden, deniz altından Rusya’dan doğrudan doğruya Almanya’ya doğal gaz taşıyacak olan Nord Stream 2’nin yapımı Eylül 2021’de bitti ve Ruslar boruyu doğal gazla doldurmaya da başladılar. Ama son tatsız gelişmeler üzerine hiçbir ülke kara toprağına ilişmeden geçen Nord Stream 2’ye gaz doldurma faaliyeti durduruldu. 2022’de açılması ve devreye sokulması öngörülmüş, rus devi Gazprom ve birkaç devletin önemli enerji şirketince ORTAKLAŞA gerçekleştirilen boru hattının açılışı ertelendi. Bugün, 22 Şubat 2022’de Almanya Başbakanı, ZATEN ASKIDA OLAN, boru hatttının askıya alınmasını emretti. İyi.

Tarihin garip bir cilvesi olmalı: Aynı gün Doha’da doğal gaz üreticisi devletler toplantıda. Doğal gaz üretiminde daha birkaç ay öncesine kadar birinci olan Katar toplantıya ev sahipliği yapıyor ama bütün üretici devletler de katılıyor. En başta Rusya ve... sıkı durun... son aylarda GAZ ÜRETİMİNDE VE BİLHASSA İHRACATINDA BİRİNCİ DEVLET KONUMUNA ULAŞMIŞ OLAN ABD... Evet evet Amerika Birleşik Devletleri.

Geçen yılın son aylarından itibaren ABD, krizi bahane ederek, Rusya’ya yaptırım olarak Nord Steam 2’nin kapatılması emri verilmesini savundu. Aralıksız savundu. Sağ omuzumdaki Şeytan, ABD bu yolla ihracatını DAHA DA artırmak niyetinde diyordu. Önceki iki makalemde ABD neden savaş istiyor? Sorusunu bunun için soruyordum. Yanıtını Şeytan’ım pardon resmi rakamlar verdi:

Teksas ve çevresindeki federe devletlerde keşfedilen çok pek çok zengin ve bol pek bol şist gazı sayesinde ABD aniden birinci doğal gaz üreticisi ve ihracatcısı olmuş. Rusya’nın son aylarda kendisine yaptırım uygulayan devletlere karşı yaptırım olarak ikili anlaşmalarda belirtilmiş gazdan fazlasını göndermemek kararını alınca, ARAYA ABD girmiş. ABD’ye gün doğmuş: O kadar ki Asya’ya ve başka coğrafyalara doğru yol alan doğal gaz taşıyıcısı gemiler çevrilip Avrupa’ya yollanmış. Gemilerin isimleri, yolları hangi devletlere gittiklerinin listesi medyalara yansıdı. Biliniyor. Sonuç:

2022’nin ilk ayında ABD’nin Avrupa devletlerine doğal gaz ihracatı dört kat artmış. Ocak ayında 5 milyon ton doğal gaz satılmış. Bundan iyisi can sağlığı. O da herhalde pek yakında.

Saf bir fransız gazeteci “ABD’nin işleri yokuşa sürmesinde doğal gaz meselesi rol oynadı mı?” sorusuna merkezi ABD’de bulunan ama Paris’te de temsilci sahibi bir tihnk tank (tik-tak, emret komutanım!) danışmanı bir yanıt verdi ki harika: “Yok canım, ABD Avrupa devletlerinin sadece rus doğal gazına bağlı olmasını istemiyor. Doğal gazda da türlü çeşitli kaynaklardan alım yapması için ABD Avrupa devletlerine yardımcı olmaya çalışıyor.”

Kardeşim Naci sen söyle: Doğru söze ne denir?

Peki böyle bir “yardım” için savaşa bile gidilir mi?

Evet ama bizzat katılmadan ve Ukranya’nın fena halde “Amerikancı” Boys’un arkasından, ateş cemberinin biraz uzağından. Ateşe dikkat et Naci!

Dahası Ukranya Rusya ile kapışınca, Almanya ve Fransa ve rus gazıyla ısınan Avrupa devletleri mutlaka yaptırım uygulayacak, Rusya da buna yanıt olarak doğal gaz vanaların kapatacak. İşte harika senaryo:

ABD o zaman Avrupalı “müttefiklerine” daha çok gaz satacak. Çünkü yukarıda yazmayı unuttum Teksas’ta ve oralardaki şist öyle az maz değil çok uzun sürecek kadar bolmuş. ABD’nin maksadı son derece masum: “Avrupalıları rus tekelinden kurtarmak.” Bunu unutmayalım lütfen. Avrupa devletleri tekel altında değil: Birçok başka üreticiden de doğal gaz alıyor...

Nitekim iyi dost, PSG futbol kulübünün, han, hamam ve birçok şato sahibi, Katar’dan da doğal gaz getirilebilir, zaten getiriliyor da, ama rus gazı daha ucuz, getirilmesi daha az sorunlu, Nord Stream 2 ile daha güvenli yoldan getirilebilecek. UCUZ, DAHA AZ SORUN, GÜVENLİK. Daha ne olsun?

Neyse bugün made in USA senaryonun bir bölümü daha gerçekleşti gibi: Putin’in iki halkçı cumhuriyeti tanımasına karşı yaptırım olsun diye Almanya Başbakanı, boru hattının asıkya alındığını açıkladı. Yukarıda yazdığım gibi askıya alınan yeniden askıya alınacak. Olur! Ama bu askıya alma işi uzun boylu olmayabilir. Çünkü Almanya’nın doğal gaz tüketiminin yüzde 50’si, kimi kaynaklara göre yüzde 65’i Rusya’dan geliyor. Avusturya’nın gaz tüketiminin yüzde yüzü... Ve Avrupa Birliği üyesi devletlerin tümünün doğal  gaz türekitminin yüzde 40’ı...  

Böylesi bir durumda Avrupa devletleri Gazprom gibi yönetim kurulunda Avrupa devletlerinin en güçlülerinin ünlü ve cömrt başbakanlarını ve bakanlarını üye veya başkan olarak  istihdam eden/çalıştıran doğal gazda dünya devine sırtını çevirebilir mi?  (Bu konuda birinci makaleme bakılabilir.)

Elbette çeviremez.

Belki dikkatinizi çekmiştir: Ne Putin ne diğer yöneticiler kamuoyuna yönelik konuşma ve nutuklarında GAZDAN BİR KEZ BİLE SÖZ ETMEDİLER. NEDEN?

Şirin, kara gözlü esmer güzeli kedimiz Moumouse’a (Mumuz okunur) sordum: Neden olacak dedi ve pisliğini kadınlarımızın mübarek elleriyle yarattığı güzelim kilimin altına sürmeye kalktı. Hop lan dedim ve elindeki minik küreği aldım, kulağını çekmedim. Ama biraz sert bir bakış fırlattım. Fırlattığım bakışı aldı balkona çıktı. Hop komşuların balkonuna zıpladı: Haberi geceleri iletişimi artırdığı komşu kediye ulaştırdı. İyi haber tez ulaşır.

Yine bir rastantı olmalı. Bugün, 22 Şubat 2022’de Fransa’da ve televizyon haberlerine göre birçok başka ülkede, petrol, benzin ve gaz fiyatı yine artmış. Bu işte bir gariplik var. Ukranya ile Rusya, iki komşu devlet, kimi zaman aynı kaderi paylaşmış halklar barışsa artık. Bir yıldan bu yana gaz fiyatı artışı perişan etti/ediyor. Hele toplu taşıma olanaklarının sıfır veya sıfıra yakın olduğu kırsal kesimlerde. Fransa’da yoldaşlar yeniden sarı yelekleri giyecekler gibime geliyor. Sarı yeleklerle birlikte bu kez yeşil ve kızıl çeketler bile çıkarılabilir. 10 Nisan 2022’de burada cumhurbaşkanlığı seçimi birinci turu yapılacak. Putin’in Lenin’den söz etmesi sadece bir teşekkkür için olmamalı. Benden söylemesi. Yazması. “Ne yapmalı?”yı bir kez daha okumalı.

Don Bölgesi halklarını biraz yakından tanıyabilmek içinse vaktiniz olursa Şolohov’u ihmal etmeyin: ... Ve Durgun Akardı Don dört cilt ama epik mi epik. Akışı mükemmel. Harika okunuyor. Sanki Yaşar Kemal. Don kıyılarından Çukurova’ya bir kuş uçuşu, bir göz kırpma, bir gönül birliği.