Aşıların geliştirilmesindeki hız, tüm dünyayı şaşkına çevirdi. İngiltere ve ABD, Pfizer/BioNTech aşısının kullanımı için acil onay çıkardı – bunu ABD’nin Moderna aşısını onaylaması takip etti – aşılar hassas kesimlere yapılmaya başlandı. Avustralya’da COVID-19 vakalarının yeniden artmaya başlamasıyla, pek çok kişi Avustralya’da aşı kampanyasının ne zaman başlayacağını merak ediyor.


Avustralya aşıyı hala neden onaylamadı?

Güney Avustralya Üniversitesi Epidemiloji Profesörü Adrian Esterman, yanıtın basit olduğunu söyledi: Aceleye gerek yok.

Esterman, İngiltere ve ABD’de Pfizer/BioNTech aşısına sadece "acil onay" verildiğini hatırlattı. Yani, aşıların üçüncü aşama deneyleri daha tamamlanmadı, çünkü talep bu aşamanın tamamlanması için bekleyemeyecek kadar büyük.  

Esterman, “onayın acil olarak verilmesi olağan bir şey değil, ancak İngiltere ve ABD’deki kötü COVID-19 durumu nedeniyle yeterince bekleyemediler... ve bu da anlaşılabilir bir durum” dedi.

Avustralya’da aşılama ne zaman başlayacak?

Profesör Adrian Esterman, Sydney’de görülmeye başlanan vakalardan önce yaptığı açıklamada “Bizdeki yetkili kurum [the Therapeutic Goods Administration], denemenin tam sonuçlarını beklemeyi ve sonuçları tam olarak incelemeyi tercih etti. Sonuçlar tam olarak görüldükten ve aşı onaylandıktan sonra aşılamaya başlanacak,” dedi.

Esterman, Pfizer/BioNTech aşılamasının 2021 yılı Mart ayı cıvarında başlamasını bekliyor.

Aşılama öncelik kimlere verilecek?

Avustralya Kamu Sağlığı İdaresi Başkan Vekili Paul Kelly, aşılamaya öncelikli gruplardan başlanacağını doğruladı. Yaşlılar ve sağlığı zaten iyi olmayanlar, bu öncelikli grupları oluşturuyor.  

Kelly, virüs kapma ihtimali yüksek olan sağlık çalışanları ve yaşlı bakım merkezi çalışanlarının öncelikliler listesinde ikinci sırada yer alacağını, bunları acil hizmetlerde çalışanlarla temel hizmetlerde çalışanların izleyeceğini kaydetti.  

Avustralya hangi aşı adaylarını alacak?

Queensland Üniversitesi’nin aşı çalışmasını durdurmasıyla, Avustralya hükümetinin önünde üç seçenek bulunuyor. Seçeneklerin hepsi aşının kişiye iki kez yapılmasını öngörüyor ve 25 milyondan fazla kişi için yeterli olması gerekiyor.

Hükümet bu ay aldığı kararla Oxford Üniversitesi’ne verdiği 33.8 milyon doz AstraZeneca aşısının miktarını 53.8 milyon doza çıkardı. Bu aşı henüz onaylanmadı ancak deneme sonuçları yüzde 90 etkili olduğuna işaret ediyor. Profesör Adrian Esterman, “Bu aşıda bize hiç bir zararı olmayan şempanze virüsü bulunuyor,” dedi. Avustralya biyoteknoloji şirketi CSL, AstraZeneca aşısını Melbourne’da üreteceğini açıkladı. Şirket, üretime hazır olduklarını, sadece AstraZeneca’nın onaylanmasını beklediklerini kaydetti.  

Avustralya için, üçüncü aşama deneme çalışmaları süren ABD şirketi Novavax'ın aşısı da bir başka seçenek. Profesör Esterman, bu aşının “protein aşısı” olarak adlandırıldığını, üçüncü aşama denemelerine Eylül ayında başlandığını ve yılbaşından sonra onaylanmasının beklendiğini söylüyor. Esterman, “Bu aşıyı Mayıs, Haziran’dan önce edinebilmek mümkün olmayacak,” dedi.

Avustralya’ya ilk gelmesi beklenen aşı, yüzde 95 etkili olduğu belirlenen 10 milyon dozluk Pfizer/BioNTech aşısı. Bu aşının üretiminde kullanılan mRNA teknolojisi, yeni bir teknoloji ve daha önce herhangi bir aşı üretiminde kullanılmış bir teknoloji değil. Bu aşının etkili olduğu kanıtlansa bile, bir kişiye iki doz yapılması gerektiği için ancak 5 milyon Avuıstralyalıya yapılabilecek bir aşı.
Avustralya Tabip Odası Başkan Yardımcısı  Dr Chris Moy, federal hükümetin birden fazla aşı anlaşması yapmasının önemli olduğunu söyledi. May, "bütün yumurtaların aynı sepete konmaması gerekir," dedi. İşçi Partisi ise aşı için yapılan üç anlaşmanın yeterli olmadığına, en iyisinin beş veya altı anlaşma olduğuna inanıyor.

Pfizer aşısını saklamak zor değil mi?

Evet. Bu aşı eksi 70 derece cıvarında tutulmalı. Bu nedenle dağıtımı daha karmaşık.

Profesör Esterman, “Aşırı soğuk ortamı sağlayacak sıvı nitrojen bulunan Özel kutularda depolanmalı,” dedi.

Profesör Esterman, Avustralya’nın bu lojistik sorunun üzerinden gelip gelemeyeceği sorusunu, “Avustralya bunu yapabilir” diye yanıtladı.

Profesör Esterman şunları söyledi: “Pfizer aşıları özel dondurulmuş kutularda gönderecek. Evet bu kutuların soğuk zincir içinde tutulması kolay değil ama Avustralya bunu kolayca idare edebilir.”

Pfizer/BioNTech gibi mRNA aşılar yeni bir tür teknoloji kullanıldığı için Avustralya’da da üretilebilir.

Profesör Esterman, “mRNA aşıları kendimizin üretmesi konusunda bazı görüşmeler sürüyor. Gelecekteki pandemiler açısından bu iyi bir şey,” diye konuştu.

UQ/CSL aşısına ne oldu?

Avustralya’nın aşı elde etme çabası geçen ay, deneklere verilen dozların yanlış bir şekilde HIV pozitif çıkmasıyla,  Queensland Üniversitesi ve CSL’in aşı üretme yarışından çekilmesine neden oldu ve büyük bir yara aldı.

Sydney Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Profesör Robert Moy, HIV pozitif çıkma nedeninin gerçekten virüs olduğundan değil, küçük bir parça proteinden kaynaklandığını kaydetti.

Bilim insanları, aşı tamamıyla güvenli olsa bile, yanlış HIV pozitif test sonuçlarının Avustralya HIV test programını ve kan bağışlarını alt üst etmesinden ve toplumun güvenini kaybetmesinden endişe ettiler ve çalışmayı durdurdular.

Avustralyalılar aşı olma konusunda ne düşünüyor?

Herhangi bir aşı kampanyasının başarılı olması için halkın büyük çoğunluğunun iyi bir şekilde bilgilendirilmesi ve aşı olmaya talip olması gerekir.

Melbournelu aile doktoru Dr Abhishek Verma, yılın büyük bölümünde hastalarının COVID – 19 aşısı konusundaki endişelerini gidermeye harcadıktan sonra, potansiyel aşı konusunda şehir efsanelerini yendiğine inanıyor.  

Verma, "Aşı konusunda ‘aşıya güvenebilir miyiz? Aşı olmak zorunlu mu? Potansiyel bir tehlike var mı?’ gibi pek çok soruyla karşılaştım" dedi.

Aşıyı bulma yarışında kestirmeden gitme ve güvenlikten taviz verme gibi durumlar olabileceği pek çok hastasının aklına takılan bir nokta.  

“Bu endişelere karşı biz de hastalarla açık bir diyalog kurarak endişelerini gidermeye çalıştık. Sağlık Bakanlığı’ndan edindiğimiz deneme verilerini paylaştık. Kanıta dayalı uygulamaları gösterip bu çalışmaların güvenli ve etkili olduğunu anlattık,” diyor Dr Verma.

Avustralya Ulusal Üniversitesi’nin Kasım ayında 3,061 Avustralyalı yetişkin arasında yaptığı ankete katılanların yüzde 58.5’i kesinlikle aşı olacağını, yüzde 6’sı ise kesinlikle aşı olmayacağını söyledi.

Aşılama başlayınca bütün Avustralya toplumlarıyla temasa geçilecek mi?

Dr Verma’ya göre Avustralya’ya yeni gelen bazı göçmen gruplar, dil bilmeme ve kültürlere uygun sağlık seçeneklerinin yetersizliği nedeniyle tartışmanın dışında kalacak.  

Dr Verma, "geleneksel olarak bu tür toplumlarla temas güçtür. Eğer doğru bilgilere ulaşamazlarsa, yanlış bilgilere karşı savunmasız bu insanlara ulaşmakta zorluk yaşanacak," dedi.

Federal ve eyalet hükümetleri pandemi sırasında farklı diller konuşan toplumlarla temasta yapılan yanlışlıklar nedeniyle şiddetli eleştiriye uğradı. Tercümesi kötü yapılmış bilgilerden, toplum temsilcileriyle yeterince görüşülmemesine kadar bir çok nedenden dolayı insanlar resmi olmayan kaynaklara yöneldi ve virüs konusunda yanlış bilgiler edindi.  

Victoria İslam Konseyi Sözcüsü Adel Salman, sadece azınlıkları değil, tüm toplumu etkileyen aşı hakkında pek çok yanlış bilginin internette dolaştığını söyledi.

Adel Salman, "Doğru bilgilerin etkili bir şekilde ulaştırılması gerekir. İnsanları korkutan pek çok yanlış bilgi, çok sayıda komplo teorisi dolaşıyor. Bunların hepsini durduracak, doğru yöntemler kullanan güvenilir kaynaklara ihtiyaç var,” dedi.

Salman, federal hükümetin aşılama kampanyası başlamadan bir bilgilendirme kampanyası başlatması gerektiğine işaret etti.

SBS News’e konuşan Sağlık Bakanı Greg Hunt’ın sözcüsü, hükümetin çokkültürlü kurumlarla konuyu tartışacağını söyledi.  

Hükümet ayrıca ilk toplantısını bu ay gerçekleştiren Culturally and Linguistically Diverse Communities COVID-19 Health Advisory Group adlı bir danışma gubu da oluşturdu.

Ne gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir?

Queensland Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Profesör Paul Griffin, Avustralya’nın başlatacağı aşı kampanyasının bazı zorluklarla karşılaşabileceğini söyledi.

Paul Griffin, "Sanıyorum lojistik ve aşı olmaktan çekinme iki başlıca sorunu oluşturacak. Bu iki sorunu çözmek için yeterince çaba gösterildiğinden emin değilim. Lojistik çok büyük sorunlarla karşı karşıya kalacak. Daha önce böyle bir şey yapmadık. Başarılı grip aşı kampanyaları yaptık, ama insanları aşı olmaya ikna etmek için çok çeşitli yöntemler kullandık. COVID – 19’da yakalamak istediğimiz aşılama oranına grip aşı kampanyalarında hiç bir zaman ulaşamadık.

“Ayrıca, insanların gerektiğinde göstermesi için aşı olduklarını kanıtlayan belgeleri saklaması da önemli. Aşının tam olması için iki doz yaptırılması gerekiyor. Eğer insanlar ikinci doz için geri gelmezse, aşıdan beklenen  koruma önemli ölçüde azalacak.”

Aşı işe yarayacak mı?

Dr Moy, aşılama kampanyasının kısa ve uzun vadeli hedeflerinin iyi belirlenmesi gerektiğini kaydetti.  

Moy, "Hastalanmanızı önlemek bakımından etkililer ama virüsü kapma ve başkalarına bulaştırmayı önleyip önlemediklerini tam olarak bilmiyoruz. Sadece kişileri korumayı değil, ayrıca toplumda yayılmayı da engellemek istiyoruz. Sonuç olarak aşıların artı ve eksileri var. Mesela, aşının etkili olma süresi gibi bazı şeyleri de henüz bilmiyoruz,” dedi.

Daha fazla bilgi ne zaman açıklanacak?

Profesör Kelly, Avustralya aşı kampanyasına ilişkin yeni bilgilerin Ocak ayında açıklanacağını söyledi.  

Kaynak : SBS | Amelia Dunn, Marcus Megalokonomos