Evlere kapanmak zorunda olduğumuz kesinleştiğinde ilk aklıma gelen şeylerden biri Xavier De Maistre’nin “Odamda Yolculuk” adlı kitabı oldu. Bu kitabı okumak, onunla ilgili konuşmak için bugünlerden daha iyi bir zaman düşünemiyorum. Xavier De Maistre Fransız asker, ressam ve yazar. 1700’lerin sonlarında bir bahar günü düello yapıyor ve tutuklanıyor.


Kırk iki günlük ev hapsi cezası verildiğinde, can sıkıntısını gidermek, içinde bulunduğu duruma güldürü katıp biraz eğlenmek için o yıllarda çok moda olan seyahatnameler türünde bir kitap yazmaya karar veriyor. Ama onun seyahatnamesi bir parodi olacaktır. Kırk iki gün odasından dışarı çıkamayacağını bilse de öfkeli bir hali yok. Neredeyse neşeyle yazmaya koyuluyor. Başına gelenleri kabullenmiş, bu kırk iki günü en iyi biçimde geçirmeye çalışan birinin nükteli dili var onda. Daldan dala atlıyor, önemli bulduğu türlü türlü konuya giriyor çıkıyor, düşüncelerini dile getiriyor. Büyük keşiflerin yer aldığı kitabını herkesin mutlaka okuması gerektiğinden dem vururken, gözlemlerinin insanlık için ne denli önemli olduğuna dair şaka yaparken kendi kendiyle ve her şeyle dalga geçer bir hali var.

Xavier’in abisi Joseph De Maistro, ailenin daha çok tanınan üyesi. Sosyal sınıf düşüncesinin doğruluğunu ve krallığı savunan, Fransız Devrimi’ne karşı çıkan Joseph De Maistre’nin herhangi bir kitabını ya da yazısını okumadıysam da çok da sevimli şeyler olacaklarını sanmıyorum. Burada ilginç bulduğum, abisinin politik düşüncesine katıldığını öğrendiğim Xavier’in Odamda Yolculuk’da yazdıklarının pek de bunu destekler gibi olmaması. Bu arada şunu da söylemeli. Xavier’in yazdıklarını yayımlamak gibi bir niyeti yokmuş. Yayımlanması için ısrar eden ağabey Joseph olmuş.

Kent sokaklarını, parktaki çakıllı yolları, ormandaki, “bush”daki patikaları adımlarken, düşüncelerimiz de bedenimizle birlikte yol alıyor sanki. Beyin, hareket eden kollara, bacaklara uyum sağlıyor, düşüncelerin önündeki kapalı kapılar açılıyor, bazen sıralı, bazen karmakarışık bir yürüyüşe başlıyor düşünceler. Yürüyüş, insan isterse meditasyon olabiliyor. Tek noktada oturarak yapılandan farklı bir meditasyon. Yolumuz üzerindekileri fark etmek, gökyüzüne, ağaçlara, bitkilere, bahçelere, sokaklara, insanlara, yapılara, biçimlere, renklere, tüm varlıklara görerek bakmak; kokuları, sesleri algılamak. Gözlemlemek. Bu farkındalık herkes için özgün bir deneyim elbette. Herkes için yalnızca kendi yaşadıkları, kendi hissettikleri, kendi düşündükleri ile gelen biricik bir akış.

“Odam 48 derece enlemde yer alıyor, doğudan batıya doğru uzanıyor. Çevresini otuz altı adımda dolaşabiliyorum, fakat benim yolculuğum bundan çok daha uzun olacak. Zikzaklar çizeceğim, hiçbir şey planlamadan, hiçbir kural göz etmeden sağa sola, yukarıya aşağıya yürüyeceğim. Her adımını planlayan, her düşüncesini bilerek atan insanlardan hoşlanmam.  Benim ruhum her türlü düşünceye, duyguya, lezzete açık; önüne ne çıkarsa onu kucaklamaya hazır.”

Evet, pırıltılı bir sabaha uyanmak ne güzel. Yakındaki ağaçtan gelen kuş cıvıltısı bir an sevinç hissi veriyor, hemen ardından anımsıyorum. Dünyamızda corona virüs hüküm sürüyor.
Oturma odasında kuzey doğuya doğru yürüdüğümde masamla karşılaşıyorum. Mart güneşinin serin aydınlığında beni bekleyen kitaplarımla buluşuyorum.

Evi içinde en rahat olacağımız hale getirmek, süresi kırk iki gün değil, belirsiz olan bu yolculuk için gereken dingin ruh halini yitirmemeye çalışmak. İşte ilk kural.

Xavier kendisi ressam olduğu için böyle düşünüyor olmalı.

Gün, yalnız kalabilen, kendi kendisiyle yetinebilen hatta bundan keyif alanların günüdür, bu kesin. Ama belki zaman içinde onlar kalabalıkları özlerken, çevrelerinde hep birilerine gereksinim duyanlar da yalnızlığın hazzını fark edecekler, iki grup ortalarda bir yerde buluşacak.

Bu cümleler devrim karşıtı bir kralcının sözleri gibi geliyor mu size? Xavier’in ruhunda gözler önüne sermediği başka bir şeyler olduğuna eminim.