A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Evde Yolculuk

Kategori Kategori: Korona Günlüğü | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Saba Öymen | 30 Mart 2020 11:14:12

Evlere kapanmak zorunda olduğumuz kesinleştiğinde ilk aklıma gelen şeylerden biri Xavier De Maistre’nin “Odamda Yolculuk” adlı kitabı oldu. Bu kitabı okumak, onunla ilgili konuşmak için bugünlerden daha iyi bir zaman düşünemiyorum. Xavier De Maistre Fransız asker, ressam ve yazar. 1700’lerin sonlarında bir bahar günü düello yapıyor ve tutuklanıyor.

Mart 2020, Sydney

Kırk iki günlük ev hapsi cezası verildiğinde, can sıkıntısını gidermek, içinde bulunduğu duruma güldürü katıp biraz eğlenmek için o yıllarda çok moda olan seyahatnameler türünde bir kitap yazmaya karar veriyor. Ama onun seyahatnamesi bir parodi olacaktır. Kırk iki gün odasından dışarı çıkamayacağını bilse de öfkeli bir hali yok. Neredeyse neşeyle yazmaya koyuluyor. Başına gelenleri kabullenmiş, bu kırk iki günü en iyi biçimde geçirmeye çalışan birinin nükteli dili var onda. Daldan dala atlıyor, önemli bulduğu türlü türlü konuya giriyor çıkıyor, düşüncelerini dile getiriyor. Büyük keşiflerin yer aldığı kitabını herkesin mutlaka okuması gerektiğinden dem vururken, gözlemlerinin insanlık için ne denli önemli olduğuna dair şaka yaparken kendi kendiyle ve her şeyle dalga geçer bir hali var.

Xavier’in abisi Joseph De Maistro, ailenin daha çok tanınan üyesi. Sosyal sınıf düşüncesinin doğruluğunu ve krallığı savunan, Fransız Devrimi’ne karşı çıkan Joseph De Maistre’nin herhangi bir kitabını ya da yazısını okumadıysam da çok da sevimli şeyler olacaklarını sanmıyorum. Burada ilginç bulduğum, abisinin politik düşüncesine katıldığını öğrendiğim Xavier’in Odamda Yolculuk’da yazdıklarının pek de bunu destekler gibi olmaması. Bu arada şunu da söylemeli. Xavier’in yazdıklarını yayımlamak gibi bir niyeti yokmuş. Yayımlanması için ısrar eden ağabey Joseph olmuş.

Xavier De Maistre ve diğerleri

Çok yıllar önce, bir gezinin, bir yolculuğun, sokaktaki bir yürüyüşün aynı zamanda iç yolculuk olabileceğini ilk kez hissettiğim zamanlarda, bu düşünceden hareket eden kitapları bulup okuma çabası içindeyken keşfetmiştim Xavier De Maistre’yi. (Bunu fark eden ilk kişi elbette ben değilim. Düşünce yürüyüşleri Şamanizm zamanlarına dek giden bir uygulama),

O sırada ve sonraları birçok başka yazar, birçok başka kitap yoluma çıktı. İşte şu anda aklıma gelenler:

İtalo Calvino, Görünmez Kentler. Robert Walser, Gezinti. Charles Dickens, Gece Yürüyüşü. Ayşegül Savaş, Walking on the Ceiling. Demir Özlü kitapları. Tezer Özlü kitapları. Şavkar Altınel kitapları. Sergio Chejfec, My Two Worlds. Virginia Wolf, Street Haunting.

Kent sokaklarını, parktaki çakıllı yolları, ormandaki, “bush”daki patikaları adımlarken, düşüncelerimiz de bedenimizle birlikte yol alıyor sanki. Beyin, hareket eden kollara, bacaklara uyum sağlıyor, düşüncelerin önündeki kapalı kapılar açılıyor, bazen sıralı, bazen karmakarışık bir yürüyüşe başlıyor düşünceler. Yürüyüş, insan isterse meditasyon olabiliyor. Tek noktada oturarak yapılandan farklı bir meditasyon. Yolumuz üzerindekileri fark etmek, gökyüzüne, ağaçlara, bitkilere, bahçelere, sokaklara, insanlara, yapılara, biçimlere, renklere, tüm varlıklara görerek bakmak; kokuları, sesleri algılamak. Gözlemlemek. Bu farkındalık herkes için özgün bir deneyim elbette. Herkes için yalnızca kendi yaşadıkları, kendi hissettikleri, kendi düşündükleri ile gelen biricik bir akış.

Bu düşünce yürüyüşünü parkta, sokakta değil de evde yapmak olası mı?

Neden olmasın, işte Xavier De Maistre…

“Odamda kırk iki günlük bir yolculuğa kalkıştım ve bunu gerçekleştirdim. İlginç gözlemlerim ve yol boyunca aldığım keyif bu yolculuğu herkese anlatma arzusu duyurdu bende.” diyerek söze başlıyor.

“Odam 48 derece enlemde yer alıyor, doğudan batıya doğru uzanıyor. Çevresini otuz altı adımda dolaşabiliyorum, fakat benim yolculuğum bundan çok daha uzun olacak. Zikzaklar çizeceğim, hiçbir şey planlamadan, hiçbir kural göz etmeden sağa sola, yukarıya aşağıya yürüyeceğim. Her adımını planlayan, her düşüncesini bilerek atan insanlardan hoşlanmam.  Benim ruhum her türlü düşünceye, duyguya, lezzete açık; önüne ne çıkarsa onu kucaklamaya hazır.”

Uyanış

“Kuzeye doğru yürüdüğümde koltuğun hemen yanında yatağımla karşılaşıyorum. Yatağım odamın en son bölümüne yerleştirilmiş ve yeri harika. Günün ilk ışıklarının perdemde oynaştığını görebiliyorum. Burası çiçeklerle süslü bir beşik. Burası sevginin taht kurduğu yer.” diyor De Maistre.

Evet, pırıltılı bir sabaha uyanmak ne güzel. Yakındaki ağaçtan gelen kuş cıvıltısı bir an sevinç hissi veriyor, hemen ardından anımsıyorum. Dünyamızda corona virüs hüküm sürüyor.
Olan biteni şaşkınlık içinde izlediğimiz günlerdeyiz. Dünyanın sonu kehanetlerine gülüp geçerdik. Din adamları, astrologlar, tarikat ve kült önderleri, sahte peygamberler, sıradan insanlar binlerce yıldır kehanetlerde bulunuyorlar.

Tarih boyunca neredeyse her bir yılın kıyamet günü olacağını öngören birileri çıkmış. 2018’de, 2019’da her şeyi durdurup kehanetin gerçekleşmesini bekleyen topluluklar vardı. Listede 2020 de vardı. Astrolog ve medyum Jeanne Dixon, 1962’de dünyanın sonunun geleceği kehanetini ortaya atmış, bu gerçekleşmeyince, nasılsa kendisinin ortalıkta olmayacağını düşünerek mi bilmem bu kez de 2020 yılının iyilik ve kötülük ordularının kıyamet günü öncesindeki savaşının yılı olacağını bildirmiş. Bunlara inanan, bekleyen on binlerce insan var fakat daha akla yakın olmasına karşın bir virüsün dünyayı egemenliği altına alma olasılığına inanan ve bunu bekleyen çok da fazla kişi yoktu sanırım. Komplo teorileri onun için ortalıkta dolaşıyor olmalı. 

Oturma odasında kuzey doğuya doğru yürüdüğümde masamla karşılaşıyorum. Mart güneşinin serin aydınlığında beni bekleyen kitaplarımla buluşuyorum.

Kurallar ve töreler

“Meraklı okuyucularım odamda yolculuğun neden kırk iki gün sürdüğünü öğrenmek isteyeceklerdir ama yanıtını bilmediğim bir şeyi onlara nasıl söyleyebilirim? Siz de aynı yolculuğu yapmaya kalkıştıysanız ve kırk iki günlük süre çok uzun göründüyse, diyebileceğim tek şey bunun sorumlusu ben olmadığımdır. Sorumlu, bana bu cezayı uygun görenlerdir. Ayrıca şunu da eklemeliyim. Düello yaptığınızda yasalar sizi suçlu buluyor, yapmadığınızda ise töreler onurunuzu yerle bir ediyorsa hangisini seçeceksiniz?”

İnsanın ne yaparsa yapsın birileri tarafından mutlaka eleştirileceğini, düello örneğinden hareketle ne güzel anlatmış Xavier De Maistro.

“Odamdan çıkmak benim elimde değil fakat odamı bu yolculuğu keyifle yapacağım rahat bir hale getirmek benim elimde.” diyor. Bizim içinse Covid-19 günlerinde evden çıkmak elimizde (belki çok yakında o da olmayacak), fakat çıkarsak olabileceklerin sorumlusu da biziz.

İnsan tuhaf bir yaratık. Bilim ölümsüzlük için ya da en azından uzun yaşam için çalışıyor. Felsefe, edebiyat bir başka boyutta uğraşarak ölümün gizini çözmeye çalışıyor. En yaşam dolu zamanlarımızda bile, ölümlü olduğumuz düşüncesi derinlerde bir yerde gömülü. Yaşamımız boyunca yaptığımız her şeyi ölümlü oluşumuz belirlerken, ölmekten (ya da bilinmeyenden) böylesine korkarken, hayatta her şeyin başı sağlık derken, bir yandan da kendimizin ölümlü olduğuna inanamıyoruz sanki. Plajları, kafeleri, alışveriş merkezlerini dolduran, konserleri, sinemaları, camileri, kiliseleri zorlukla bırakan, yan yana gelmeden edemeyen kalabalıklar şöyle der gibiler: “Bana bir şey olmaz. Herkes ölebilir ama ben ölmem. Evet evet, başkalarını bilmem ama ben öleceğimi sanmıyorum. Ötekiler de beni çok ilgilendirmiyor aslında.”

Evi içinde en rahat olacağımız hale getirmek, süresi kırk iki gün değil, belirsiz olan bu yolculuk için gereken dingin ruh halini yitirmemeye çalışmak. İşte ilk kural.

Resim ve Müzik

Xavier De Maistre daldan dala atlıyor dedim ya, resimle müziği karşılaştıran ilginç düşüncesini yazmadan geçemeyeceğim.

“Ressam ardında yapıtlar bırakır, müzisyen de öyle. Yapıtlarının ömrü, ressamın ya da müzisyenin ömründen daha uzundur. Buraya dek tamam. İkisi eşit. Fakat müzikte beğeni modayla belirlenir. Atalarımızı derinden etkilemiş kimi müzik parçaları bugünün müzisyenlerine gülünç geliyor. Oysa Raphael’in bir tablosu torunlarımızı da, atalarımızı büyülediği ölçüde büyülemeye devam edecek.

Piyanoyu gerçek bir usta gibi çalan çocuklar görmüşüzdür, fakat on iki yaşında muhteşem resimler yapan bir çocuk gördünüz mü hiç? Resim, yetenek, üslup ve duygunun yanı sıra düşünceye de gereksinim duyar, müzikse onsuz olabilir. Fakat şunu eklemeliyim. Bestelemekle icra etmek arasındaki farktan söz ederseniz, evet o zaman ben de duraklayıp bir kez daha düşünürüm. Yine de…”

Xavier kendisi ressam olduğu için böyle düşünüyor olmalı.

Felsefe

“Tek başına yolculuğu başarabilmiş bir ruhun ödülü mutluluktur. Tek başına kalabilme gücünün verdiği haz, yalnızlığın getirebileceği her türlü rahatsızlığı dengeler. İnsanoğlu orduları yönetir, uygar toplumları kurar, bir yandan da doğanın huzur vericiliğini özler, bir çobanın yaşamına imrenir. Hiçbir yerde mutluluğu bulamaz. İşte benimle odanda yapacağın yolculuk sana esenlik yolunu gösterecek.”

Gün, yalnız kalabilen, kendi kendisiyle yetinebilen hatta bundan keyif alanların günüdür, bu kesin. Ama belki zaman içinde onlar kalabalıkları özlerken, çevrelerinde hep birilerine gereksinim duyanlar da yalnızlığın hazzını fark edecekler, iki grup ortalarda bir yerde buluşacak.

Özgürlük

“Beyler, sormama izin verin. Balolardan, oyunlardan hâlâ eskisi kadar keyif alıyor musunuz? Geçmişte keyifle katıldığım kalabalık toplantılar uzun süredir bana dehşet veriyor.” diyor De Maistre ve ekliyor:

“Bazen şöyle bir düş görüyorum: İyi niyetli, nazik insanların bulunduğu bir topluluktayım. Dans etmeyi, şarkı söylemeyi seven, dünyadaki kötülüklere üzülen, sıcak, candan insanlar. Birden içeri beyaz bir ayı ya da bir kaplan ya da bir filozof giriyor, orkestraya doğru yürüyor. “Sizi acınası yaratıklar, sizi sefiller.” diyor. “Söyleyeceklerime kulak verin. Zorbaların, zalimlerin, diktatörlerin kölesisiniz hepiniz. Sıkışıp kalmışsınız. Uyanın. Bu uyuşukluğunuzdan sıyrılın. Çıkın. Gerçekte özgür olduğunuzu, her şeyin sizin elinizde olduğunu bilin. Kralınızı tahtından, Tanrınızı mabedinden indirin.””

Bu cümleler devrim karşıtı bir kralcının sözleri gibi geliyor mu size? Xavier’in ruhunda gözler önüne sermediği başka bir şeyler olduğuna eminim.

***
Ev hapsi cezası bittiğinde Xavier De Maistre zamanın böylesine çabuk geçmesinden dolayı hayal kırıklığına uğramış. Odasının, dünyanın tüm servetinin saklı olduğu büyülü bir ülke olduğunu, orada bulduğu zenginliği ve dinginliği dışardaki dünyada bulma olanağının olmadığını söylüyor.

Corona virüssüz günler geldiğinde biz neler düşüneceğiz? Umarım evde yaptığımız yolculuk bir şeyler öğretecek, yeryüzüne, evrene farklı bir gözle bakmamızı sağlayacak.


Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

Seküler Yahudiler rahatsız: "İsrail, İran olacak"
Avusturya seçimleri: Aşırı sağ sandıktan birinci çıktı.
Avustralya binlerce vatandaşına Lübnan'ı terk etmelerini tavsiye etti.
New York Belediye Başkanı Türkiye'den rüşvet mi aldı?
Arnavutluk'ta Bektaşilere Vatikan benzeri oluşum hazırlığı: Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti.

AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı
Tayland esrarı yeniden yasaklıyor.
İstanbul kirada Avrupa’nın lideri

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL

Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI

Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.
Türkiye ve Yunanistan'daki kültürel miras alanlarının en az üçte biri yükselen deniz seviyesinin tehdidi altında.

Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar

İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.
Stephen Hawking'in ünlü paradoksu çözülmüş olabilir: Kara delikler aslında yok mu?

2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek
Dünya nüfusunun ruh sağlığı giderek bozuluyor

“…SEYDİMEN”
BABÜR KUZUCUOĞLU
KIRK YIL OLDU: YILMAZ!
YILMAZ GÜNEY'İ ANMAK
SEYİRCİSİYLE YILMAZ GÜNEY

Uykularım Kaçmakta
AHMAK BİLİMİ
Sen Ne İşe Yararsın?
Ali Hoca’nın Ezanı
Anadolu Yangın Yeri

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git