A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Sinemalı günler

Kategori Kategori: Günün içinden notlar | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Saba Öymen | 29 Haziran 2019 11:20:42

66. yılına giren Sydney Film Festivalinde bu yıl iki Türk filmi vardı. Emin Alper’in Kız kardeşler’i ile Çağla Zencirci ve Guillaume Giovanetti’nin birlikte yönettiği Sibel. Beş altı yıl öncesine dek herhangi bir Türk filminin festivalde yer aldığını anımsamıyorum. Sanırım Nuri Bilge Ceylan’ın Kış Uykusu ilkti ve Sydney’de yaşayan Türklere çok keyifli bir sürpriz olmuştu.

Sonraki yıllarda Mustang’ı, Kelebekler’i, Masumiyet Müzesi belgeselini, geçen yıl da Ahlat Ağacı’nı izledik.

Bu yılın iki filmini de Türk seyirciden çok daha fazla yabancı (!) seyirci görmeye gelmişti (geçmiş yıllarda da olduğu gibi).

Burası Avustralya ve elbette izleyicilerin çoğunluğunu Türklerin oluşturması beklenemez.  Yine de, burada yaşayan Türklerin yılda bir iki kez görme şansına sahip oldukları Türkçe filmleri izlemekte gösterdikleri isteksizlik beni şaşırtıyor. Kim bilir belki de kimi filmler internette bulunabildiği içindir. Ama yurt dışı festivallere katılmış, bazısı ödül almış bu filmleri internette bulma olanağı pek de yok. (Neyse ki Netflix ve benzeri platformlar, yalnızca pembe dizileri değil, 7 Yüz ve Şahsiyet gibi iyi yapımları da yayınlıyor, fakat Nuri Bilge Ceylan ya da Emin Alper ararsanız boşuna beklersiniz.)



Sydney’in sinema salonlarında, koltukların çoğunu dolduran yabancı seyirciyle birlikte bir Türk filmini izlerken, onların gözüyle de bakarım ben. Bir yabancı gibi…  Zorlama bir davranış değil, kendiliğinden oluşan bir deneyim bu elbette. Salonu dolduran tüm bu Avustralyalıların (farklı ülkelerde doğmuş olsalar da şu anda burada yaşayan halkı kastediyorum) yerine kendimi koyabilmekten ve onların filmdeki konuşmaları anlayamadıklarını bilmekten gelen bir şey. Bir yandan ekranda olup bitenleri izlerken bir yandan akıp giden alt yazıları okumaya çalışırım hep. Alt yazılar filmin söylemek istediğini yabancı seyirciye aktarabiliyor mu?

Bu yılın iki Türk filmi de Türkiye’nin kasabalarındaki, köylerindeki bize özgü yaşamları, bize özgü davranışları anlatıyor. Başka ülkelerde benzerleri olabilecek ama tam aynısı olmayacak bir kültürü… Geçtiğimiz yıllarda uluslararası film festivallerine katılan bazı filmler yerellik, evrensellik tartışmasını getirmişti beraberinde. Yerel olmadan evrensel olunamaz diyor pek çok kişi. Bence de doğru. Bilmeyen birine (dünya seyircisine) bir şeyi anlatabilmek için önce onu iyi biliyor olmak gerek.



Makedonya filmi de olsa, Romanya, Hong Kong, İngiliz ya da İspanyol filmi de olsa, o ülkenin kültürünün içinde dolaşırız, farklı bir şeyler buluruz, fakat küreselleşmeyle her şeyden bir ölçüde haberi olan sinema seyircisini artık çok az şey şaşırtıyor bana kalırsa. Kimi ülkeler hakkında çok daha fazla bilgi sahibiyiz elbette, bir Belçika, Fransız ya da İtalyan filmi, hatta Çin ya da Japon filmi iyi bildiğimiz yaşamları anlatabiliyor.

Anneleri öldükten sonra kasabadaki ailelere besleme olarak verilen üç kız kardeşin türlü nedenlerle baba evine geri dönüşüyle yaşananları anlatan Kız kardeşler, hikâyesiyle, çekimleriyle çok başarılı ve etkileyici bir film, yine de yabancı seyircinin ‘besleme’liğin ne olduğunu hiçbir zaman bizim kadar anlayamayacağını düşündüm film bittiğinde.



Bu yılın diğer filmi Sibel, başına buyrukluğu nedeniyle köyün kadınları tarafından dışlanan dilsiz bir genç kızın ve ıslıkla haberleşebilen bir köy halkının öyküsü. Yabancı seyirci Karadeniz’in bir köşesinde gerçekten ıslıkla anlaşan böyle bir toplum olduğunu bilmiyorsa, bunu düşsel bir öğe olarak değerlendirmiş olabilir mi?

Ortak insanlık hallerini de konu edinse, çok uzak hayatlardan, törelerden, davranış biçimlerinden de söz etse, iyi sinema aynı derecede etkileyici.

Bunları yazarken, önceki yıllarda izleyip etkilendiğim iki filmi anımsadım.

Biri, Vahid Jalilvand’ın yönettiği İran filmi filmi Çarşamba, Mayıs 9 (Chaharshanbeh, 19 Ordibehesht).

Eline geçen yüklüce parayla gereksinimi olan birine yardım etmek isteyen iyilik sever bir adam, yardıma gerçekten gereksinimi olan kişiyi bulabilmek amacıyla gazeteye ilan verir ve başvuran yüzlerce kişi arasından seçim yapmaya çalışır. Bu seçimi yapabilmenin güçlüğü, neredeyse olanaksızlığı, her bir kişinin başvuran bir başkası kadar yardıma gereksinim duyduğu, herkesin herkes kadar haklı olduğu mükemmel olarak anlatılmıştı filmde.  

İkincisi, Pema Tseden’in yönettiği Tharlo.

Tibet’in ıssız bir köşesinde çobanlık yapan Tharlo’nun yaşamı, bir gün en yakın kasabaya gittiğinde polisin kimlik kartını sormasıyla değişir. Tharlo’nun kimlik kartı yoktur, polis mutlaka fotoğraflı bir kimlik kartı çıkartması gerektiğini söyler. Şaşırır Tharlo, sorar: “Ben kim olduğumu biliyorum, yetmez mi?” Ardından bir de kasabadaki bir genç kızdan hoşlanmaya başlayınca, çobanın basit ve huzurlu yaşamı bürokrasi ve aşk tarafından alt üst edilir.

Bir yerlerde karşınıza çıkarsa bu iki filmi kaçırmayın derim.



Yazının başında ‘yabancılaşma’dan söz etmiştim. Benim seyirci olarak hissettiğim yabancılaşmanın bir nedeni kendi kültürümün öğelerine, yabancı bir kültürün içinden bakıyor olmak. Fakat film yönetmeni ‘yabancılaşma’yı özellikle hedefleyip, kullandığı yöntemlerle bilerek sağlıyor da olabilir.

İlk kez Brecht’in ortaya attığı yabancılaşma etkisi ilkesi, örneğin Nuri Bilge Ceylan filmlerinde çok görülüyor. Fransız sinemasında Jean-Luc Godard, Alman sinemasında Fassbinder gibi yönetmenler izleyicinin kurgusal evrenin içine çekilmesine, ekrandaki kişilerle özdeşleşmesine engel olmayı hedefleyen filmler üretmişler. Seyircinin filme kapılıp gidip, olayları yaşıyormuş gibi hissetmesi yerine, bilinçle izlemesini amaçlıyorlar. Duygularla değil düşünerek kabullenmesini ya da karşı çıkmasını.  

Stanislavski’nin dünyaya yaydığı sahne ilkeleri ise Brecht’inkinin tam tersi. Robert De Niro, Marlon Brando, Daniel Day Lewis gibi sanatçılar onun yolundan gidenler arasında.

İyi ki farklı yöntemlerde ısrarcı sinema ustaları var; insanın doğasını anlamaya çalışırken hepsi de gerekli bence.

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







'Büyük Osmanlı Soygunu': 10 maddede Eric Adams davası…
İSTİHAB HADDİ
Türbülans vakaları iklim değişikliği etkisi mi?
Dünyanın gözü kulağı Ortadoğuda: İran-İsrail gerilimi tırmanıyor.
İsrail, Gazze'de yardım konvoyunu hedef aldı: Biri Avustralyalı 7 kişi öldürüldü

Hollanda'da kadın düşmanlığına dikkat çekmek için öldürülen ‘cadılar’ anısına anıt dikilecek.
'Dezenformasyon Yasası' bilançosu
Merkel anılarını kaleme aldı…
Avustralya'da 16 yaşından küçüklere sosyal medya yasağı
TRUMPİST BİR DÜNYADA ERTESİ GÜN

Türkiye işçiler için bir cehennem
İkinci Trump dönemi: Küresel ekonomi nasıl etkilenecek?
AB, çoğunluk sağlanamamasına rağmen Çinli elektrikli araçlara ek gümrük vergisini onayladı.
Türkiye'de ekonomi politikaları konkordato ve iflasları patlattı.
Türkiye'de açlık sınırı 20 bin TL'ye dayandı

Türkiye'de Covid-19 salgını yaşam süresini azalttı.
Uzmanlar uyardı: "Uzun yaşayanlardan tavsiye almayın"
Fahri Kiamil
İki annenin başlattığı akıllı telefon karşıtı hareket çığ gibi büyüdü
Afganistan'da onlarca arkeolojik alan buldozerle yıkılarak yağmaya açıldı.

Oxford Sözlüğü yılın kelimesini seçti: Beyin çürümesi
"İNEK BAYRAMI" ekitap
Dünya tarihini şekillendiren 6 içecek türü
Taş Kağıt Makas Oyunu (Jan Ken Pon)
"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap

Tokyo’dan Hasanlar’a, Kudüs’te bir mahkemeden bizim buralara…
“KADERİMİZ DIŞARDAN YAZILAMAZ - DIŞARI KADERİ BELİRLEYEMEZ…”
Niyetime İlham
KİBİRLİ GÜÇ ZEHİR - ERDEMLİ BİLİM PANZEHİR
KARARLILIK - KİŞİSEL ALTYAPI

Yarasaların azalmasıyla bebek ölümlerinin ilişkili olduğu ortaya çıktı.
AB İklim İzleme Servisi: 2024 yazı kaydedilen en sıcak yaz oldu.
Akdeniz'deki yaşam yok oluşun eşiğine gelmiş.
Su üzerindeki iklim değişikliği baskısı Türkiye'yi su fakiri olmaya sürüklüyor.
Türkiye ve Yunanistan'daki kültürel miras alanlarının en az üçte biri yükselen deniz seviyesinin tehdidi altında.

Türkiye, kişisel verileri en çok sızdırılan 19.ülke
Apple otomobili ABD'de üretime bir adım daha yaklaştı.
Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar

İncil'de sözü edilen mistik ağaç 1000 yıllık tohumla yeniden yetiştirildi.
Karıncaların 66 milyon yıldır tarım yaptığı ortaya çıktı.
Antik Mısır'daki popüler masa oyununun şaşırtıcı kökenleri ortaya çıktı.
At binmenin kökenine dair ezber bozuldu.
Stephen Hawking'in ünlü paradoksu çözülmüş olabilir: Kara delikler aslında yok mu?

2023 yılında Türkye’de çocukların cinsel istismarı hakkında 40.000'den fazla dosya açıldı.
Çalışanların geliri son 20 yılda azaldı.
Türkiye’den göç eden Türklerin sayısında 5 yılda %243 artış
BM: Dünya nüfusu 2084'ten itibaren gerileyecek
Dünya nüfusunun ruh sağlığı giderek bozuluyor

Madeleine Riffaud est partie
GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER
JOYCE BLAU, 18 Mart 1932-24 Ekim 2024
HIZLANAN TARİH
DERTLİ-MİR-DÖNE

Nereden Geldi Nereye Gidiyor
Atamın Sözleri
Cumhuriyet 101 Yaşında
Kadın ve Erkek
MAZRUF

Mimar Sinan: Bir Dehanın Yükselişi ve Osmanlı Mimarisinin Zirvesi
İskandinav Göçleri ve Vikinglerin Avrupa Üzerindeki Etkisi
Hümanizm Nedir?
Osmanlı’da kahve kültürü, Osmanlı’da kahve isimleri..
Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git