A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Sinemalı günler

Kategori Kategori: Günün içinden notlar | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Saba Öymen | 29 Haziran 2019 11:20:42

66. yılına giren Sydney Film Festivalinde bu yıl iki Türk filmi vardı. Emin Alper’in Kız kardeşler’i ile Çağla Zencirci ve Guillaume Giovanetti’nin birlikte yönettiği Sibel. Beş altı yıl öncesine dek herhangi bir Türk filminin festivalde yer aldığını anımsamıyorum. Sanırım Nuri Bilge Ceylan’ın Kış Uykusu ilkti ve Sydney’de yaşayan Türklere çok keyifli bir sürpriz olmuştu.

Sonraki yıllarda Mustang’ı, Kelebekler’i, Masumiyet Müzesi belgeselini, geçen yıl da Ahlat Ağacı’nı izledik.

Bu yılın iki filmini de Türk seyirciden çok daha fazla yabancı (!) seyirci görmeye gelmişti (geçmiş yıllarda da olduğu gibi).

Burası Avustralya ve elbette izleyicilerin çoğunluğunu Türklerin oluşturması beklenemez.  Yine de, burada yaşayan Türklerin yılda bir iki kez görme şansına sahip oldukları Türkçe filmleri izlemekte gösterdikleri isteksizlik beni şaşırtıyor. Kim bilir belki de kimi filmler internette bulunabildiği içindir. Ama yurt dışı festivallere katılmış, bazısı ödül almış bu filmleri internette bulma olanağı pek de yok. (Neyse ki Netflix ve benzeri platformlar, yalnızca pembe dizileri değil, 7 Yüz ve Şahsiyet gibi iyi yapımları da yayınlıyor, fakat Nuri Bilge Ceylan ya da Emin Alper ararsanız boşuna beklersiniz.)



Sydney’in sinema salonlarında, koltukların çoğunu dolduran yabancı seyirciyle birlikte bir Türk filmini izlerken, onların gözüyle de bakarım ben. Bir yabancı gibi…  Zorlama bir davranış değil, kendiliğinden oluşan bir deneyim bu elbette. Salonu dolduran tüm bu Avustralyalıların (farklı ülkelerde doğmuş olsalar da şu anda burada yaşayan halkı kastediyorum) yerine kendimi koyabilmekten ve onların filmdeki konuşmaları anlayamadıklarını bilmekten gelen bir şey. Bir yandan ekranda olup bitenleri izlerken bir yandan akıp giden alt yazıları okumaya çalışırım hep. Alt yazılar filmin söylemek istediğini yabancı seyirciye aktarabiliyor mu?

Bu yılın iki Türk filmi de Türkiye’nin kasabalarındaki, köylerindeki bize özgü yaşamları, bize özgü davranışları anlatıyor. Başka ülkelerde benzerleri olabilecek ama tam aynısı olmayacak bir kültürü… Geçtiğimiz yıllarda uluslararası film festivallerine katılan bazı filmler yerellik, evrensellik tartışmasını getirmişti beraberinde. Yerel olmadan evrensel olunamaz diyor pek çok kişi. Bence de doğru. Bilmeyen birine (dünya seyircisine) bir şeyi anlatabilmek için önce onu iyi biliyor olmak gerek.



Makedonya filmi de olsa, Romanya, Hong Kong, İngiliz ya da İspanyol filmi de olsa, o ülkenin kültürünün içinde dolaşırız, farklı bir şeyler buluruz, fakat küreselleşmeyle her şeyden bir ölçüde haberi olan sinema seyircisini artık çok az şey şaşırtıyor bana kalırsa. Kimi ülkeler hakkında çok daha fazla bilgi sahibiyiz elbette, bir Belçika, Fransız ya da İtalyan filmi, hatta Çin ya da Japon filmi iyi bildiğimiz yaşamları anlatabiliyor.

Anneleri öldükten sonra kasabadaki ailelere besleme olarak verilen üç kız kardeşin türlü nedenlerle baba evine geri dönüşüyle yaşananları anlatan Kız kardeşler, hikâyesiyle, çekimleriyle çok başarılı ve etkileyici bir film, yine de yabancı seyircinin ‘besleme’liğin ne olduğunu hiçbir zaman bizim kadar anlayamayacağını düşündüm film bittiğinde.



Bu yılın diğer filmi Sibel, başına buyrukluğu nedeniyle köyün kadınları tarafından dışlanan dilsiz bir genç kızın ve ıslıkla haberleşebilen bir köy halkının öyküsü. Yabancı seyirci Karadeniz’in bir köşesinde gerçekten ıslıkla anlaşan böyle bir toplum olduğunu bilmiyorsa, bunu düşsel bir öğe olarak değerlendirmiş olabilir mi?

Ortak insanlık hallerini de konu edinse, çok uzak hayatlardan, törelerden, davranış biçimlerinden de söz etse, iyi sinema aynı derecede etkileyici.

Bunları yazarken, önceki yıllarda izleyip etkilendiğim iki filmi anımsadım.

Biri, Vahid Jalilvand’ın yönettiği İran filmi filmi Çarşamba, Mayıs 9 (Chaharshanbeh, 19 Ordibehesht).

Eline geçen yüklüce parayla gereksinimi olan birine yardım etmek isteyen iyilik sever bir adam, yardıma gerçekten gereksinimi olan kişiyi bulabilmek amacıyla gazeteye ilan verir ve başvuran yüzlerce kişi arasından seçim yapmaya çalışır. Bu seçimi yapabilmenin güçlüğü, neredeyse olanaksızlığı, her bir kişinin başvuran bir başkası kadar yardıma gereksinim duyduğu, herkesin herkes kadar haklı olduğu mükemmel olarak anlatılmıştı filmde.  

İkincisi, Pema Tseden’in yönettiği Tharlo.

Tibet’in ıssız bir köşesinde çobanlık yapan Tharlo’nun yaşamı, bir gün en yakın kasabaya gittiğinde polisin kimlik kartını sormasıyla değişir. Tharlo’nun kimlik kartı yoktur, polis mutlaka fotoğraflı bir kimlik kartı çıkartması gerektiğini söyler. Şaşırır Tharlo, sorar: “Ben kim olduğumu biliyorum, yetmez mi?” Ardından bir de kasabadaki bir genç kızdan hoşlanmaya başlayınca, çobanın basit ve huzurlu yaşamı bürokrasi ve aşk tarafından alt üst edilir.

Bir yerlerde karşınıza çıkarsa bu iki filmi kaçırmayın derim.



Yazının başında ‘yabancılaşma’dan söz etmiştim. Benim seyirci olarak hissettiğim yabancılaşmanın bir nedeni kendi kültürümün öğelerine, yabancı bir kültürün içinden bakıyor olmak. Fakat film yönetmeni ‘yabancılaşma’yı özellikle hedefleyip, kullandığı yöntemlerle bilerek sağlıyor da olabilir.

İlk kez Brecht’in ortaya attığı yabancılaşma etkisi ilkesi, örneğin Nuri Bilge Ceylan filmlerinde çok görülüyor. Fransız sinemasında Jean-Luc Godard, Alman sinemasında Fassbinder gibi yönetmenler izleyicinin kurgusal evrenin içine çekilmesine, ekrandaki kişilerle özdeşleşmesine engel olmayı hedefleyen filmler üretmişler. Seyircinin filme kapılıp gidip, olayları yaşıyormuş gibi hissetmesi yerine, bilinçle izlemesini amaçlıyorlar. Duygularla değil düşünerek kabullenmesini ya da karşı çıkmasını.  

Stanislavski’nin dünyaya yaydığı sahne ilkeleri ise Brecht’inkinin tam tersi. Robert De Niro, Marlon Brando, Daniel Day Lewis gibi sanatçılar onun yolundan gidenler arasında.

İyi ki farklı yöntemlerde ısrarcı sinema ustaları var; insanın doğasını anlamaya çalışırken hepsi de gerekli bence.

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı
Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgileri bir internet sitesinde!

Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR
YA HABİBİ... BURASI FRANSA: NANTER’DE BİR POLİS BİR ÇOCUĞU ÖLDÜRDÜ... NAHEL M. 17 YAŞINDAYDI...
Kahovka barajının yıkılmasının vahim sonuçları
Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış
İnsan vücudu ne kadar sıcağa dayanabilir?
Para, Bir İnsanı Elit Yapar mı?
2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE

Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu
2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

'Kayıp sekizinci kıta' Zelandiya ilk kez nasıl haritalandırıldı, sonuçları ne olabilir?
İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'
Buz adam Ötzi Anadolulu çıktı
Güneş fırtınaları bizim için ne anlama geliyor?
Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?

Dünya cinsiyet eşitliği konusunda ne durumda?
Türkiye Avrupa’da lider, dünyada 14. Sırada
Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?

Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan
Türkiye’de farkında olmak ya da olabilmek...

BOTAN ÇAYI
7 Harika
Bir Yabancı Gibi
SOKRATES
EFLATUN

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git