9 Kasım 1818 – Babalar ve Oğullar yazarı İvan Sergeyeviç Turgenyev doğdu. Turgenyev ile Dostoyevski’nin çalkantılı ilişkisi, Rus edebiyatının renkli gerçeği. İki büyük yazar birbirleriyle bol bol atışmışlar. Dostoyevski Almanya gezisi sırasında, o sıralar orada yaşıyor olan arkadaşını ziyarete gitmiş. Baden-Baden’de öğle yemeği yerlerken, Turgenyev’in Almanları sürekli olarak övüp, Rusları kötülemesine çok sinirlenince “Bir teleskop edinsen iyi olacak,” demiş öfkeyle.

Rus klasikleriyle Tolstoy’u ve Dostoyevski’yi okuyarak tanıştım. Savaş ve Barış, Suç ve Ceza evimizdeki kitaplıkta çoktan yer edinmişti. Kitapçı raflarında da gözüm klasikler arasında bu iki yazarın romanlarına giderdi hemen. Turgenyev’i il kez ne zaman okuduğumu anımsamıyorum. O da Rus edebiyatının büyük yazarlarından olmasına karşın, Dostoyevski ve Tolstoy’un gölgesinde kalmış sanki. Robert Dessaix, Turgenyev’in, nazik ve terbiyeli biri olmasına da bağlıyor bunu, Dostoyevski’nin öfkeli, abartılı, süslü yazı dilinin yanında Turgenyev’in zarif ve alçak gönüllü dilinin dikkatleri yeterince toplayamadığını yazıyor. Biri sağanak, diğeri hafif yağmur.

(…) Ben dışardayım. Dışarısı soğuk ve karanlık. (…) Oysa onlar buradalar. Yemek odasındalar. Yemek odası sıcaktır, aydınlıktır. Yemek odasında duvarlar yağlı boyadır. (…) Babam gözlüklerinin üzerinden bakacak. Annemin gözlerine bir sevinç gizlenecektir.”

Rodin’le ilişkisinin, Camille Claudel’i hem yarattığı hem de yok ettiği söyleniyor.

Yıllar önce İstanbul’da üniversite öğrencisiyken bir türlü gelmeyen otobüslerin duraklarında uzun, upuzun kuyruklar oluşurdu. Öfkelenmek yerine, ah, bu kuyruklar otobüsümüzün varlığının işareti deyip sevinmeliymişiz demek ki. Bir saat gecikmeyle bile olsa sonunda geliyorlardı ya!

Meditasyonda, bir “aydınlanma” haline varmak için zihnimizi susturmak istediğimizde, “düşünmek” eylemini daha yüce bir “oluş”a varmaya engel bir hal olarak görmüş oluyoruz. Belki de öyle! Hannah Arendt’e göre herhangi bir anda zihnimizde uçuşan bütün bu düşünceler, belli bir şeye tepki. Tasa, sıkıntı, düş kırıklığı halleri. Zihnin kendi kendine yaptığı gevezelik. Bunların gerçek bir düşünce süreciyle ilgisi yok, diyor Hannah Arendt, çok değil, az düşünüyoruz. Onun düşünmek ile kastettiği, beyni, tüm güçlerini toplayarak, bir şeyi anlamak, kavramak, çözümlemek için harekete geçirmek.

2007’de, gözler önüne çıktığı çok seyrek zamanlardan biri olan bir ödül töreninde, konuşma yapmasını isteyenleri, “Sessiz kalmak saçmalamaktan iyidir.” diye yanıtladı.

Kaykılmış koltuğunda bir kız/ Çiğner çiklet/ Bir oğlan dalgada/ Geldiğine pişman uyuklar/ Bir başkası arkada/ Hiç bulabilir mi beyaz evi çok uzak Uçurduğunuz kuş?/ (…) Okudunuz/ Bittiğine memnun/ Anlamamış/ Bozuk paralar gibi düşer önümüze/ Alkış/ Gördünüz işte yerde/ Çürük domatesler gibi ezik/ Avuçlarda mıncıklanmış kalbiniz/ Büyürken leke ince ipekte/ Yeniden eğildiniz!

Bu sözleriyle hangi marifetli yazarlarla dalgasını geçiyor Meşe?