A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Devenin Boynu

Kategori Kategori: Türkiye | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Gündoğdu Gencer | 04 Ağustos 2017 13:12:59

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı bir tüvit atmış: “İşten atılanlar, itirafçı olup, bizim gibi Fetocuların pisliklerini ortaya koysalar ve açıktan mücadele etseler sorun kalmaz” diyor. Aynen böyle demiş. Buna bazılarınız “Freudian slip” yâni bir yanlış söylemle bilinçaltının ortaya çıkması dese de, ben bunun Türkçemizin yanlış kullanılmasından kaynaklandığı görüşündeyim. Başkentin belediye başkanından resmî dilimizi doğru kullanmasını beklemek hakkımızdır diyorum.

Aslında Gökçek bence şunu demek istemiş: “İşten atılanlar, itirafçı olup, Fetocuların pisliklerini bizim gibi ortaya koysalar ve açıktan mücadele etseler sorun kalmaz”. Ha, bunun içeriğine katılıp katılmamak, ya da ne denli samimi olduğunu sorgulamak size kalmış. Ben son yıllarda giderek yozlaşan / yozlaştırılan Türkçe kullanımına bir örnek diye bundan söz etmek istedim. Buna benzer örnekler her gün, her saat televizyonlarda, gazetelerde boy gösteriyor ve çoğu kişi de bunu sorgulamayıp normalleşmesine yol açıyor. Ne yazık ki bu herhangi bir parti ya da görüşle sınırlı da değil. “Kimsenin bilmediği Atatürk’ün eşsiz eserleri”. Buyurun, buradan yakın.  Atatürk’ü kimse bilmiyor muymuş? “Atatürk’ün kimsenin bilmediği eşsiz eserleri” demek isteniyor besbelli. “Dönemine damga vurmuş Namık Kemal’in büyük eseri Vatan yahut Silistre”. Dönemine damga vuran Namık Kemal mi, onun bu eseri mi, belli değil. Sayın Feyza Hepçilingirler’in Türkçe Off kitabında bu ve buna benzer yanlış kullanımlar konusunda birçok örnek var. Okumanızı öneririm. Onun da üzerinde durduğu ve ne yazık ki çok yaygın olan bir başka yanlış ta “maliye eski Bakanı”, “YÖK eski başkanı” ya da “Galatasaray eski kalecisi” gibi söylemler. Neymiş efendim, eğer “eski Maliye Bakanı” denirse eski olan bakan değil, Maliye olurmuş. Hayır. Maliye’nin eski olduğunu ifade etmek isterseniz “eski Maliye’nin bakanı” dersiniz.

Deveye boynun neden eğri demişler. O da nerem doğru ki diye yanıtlamış. Bırakın, ben devenin boynuyla uğraşayım.

İlkokulda alfabe öğretilirken “h” harfinin “he”, k harfinin “ke” olarak okunduğu öğretilir. Ve Türkçede w, x ve q harfleri yoktur. Bu günlerde “KHK” nedense “kaheka”, “PKK” “pekaka” diye, “CHP” birçoklarınca “cehape” diye seslendiriliyor. Her yerde w, x ve q harfleri var. Avrupa dillerinin, çoğu kez de İngilizcenin kültürel baskısının sonucu olan ifadeler de çok yaygın. Aynen “düğme” dururken “buton”, “torba” dururken “poşet” denmesi gibi. Bazı pis pis çeviri kokan ifadeler de var bol bol. “Olimpiyat Oyunları” “Olympic Games”den çeviri. Türkçede Olimpiyat Oyunları yoktur, Olimpiyatlar vardır. Bir de, Allah muhafaza, “tüm zamanların” saçmalığı var. Türkçemizde “gelmiş geçmiş” gibi güzel bir ifade varken neden “of all times”dan özentili bir çeviriyi kullanıyoruz ki? İngilizcede “I think” dediğiniz zaman bu yerine göre “düşünüyorum” ya da “sanıyorum” anlamına gelir. Şimdilerde nedense kimse sanıyorum / zannediyorum / zannedersem demiyor, herkes “düşünüyor”!

Bu arada dile kazandırılan güzel sözcükler vara ama onların da doğru kullanıldığını söylemek olası değil. Örneğin “izleme”, “takip etme”nin bire bir karşılığı olan güzel bir sözcük. Ama izlemek “seyretmek” karşılığı değil. Televizyon izlenmez, seyredilir. Televizyondaki bir dizi izlenebilir. “Süreç” sözcüğü de bir başka örnek ve İngilizce “process” sözcüğünün tam karşılığı. Ama bu da “süre” yerine kullanılır oldu. Süre bir zaman aralığıdır, süreç bambaşka bir şeydir. Ama süreç deyince çok bilmiş göründüğünü sanan bazıları süre yerine süreç demekten çekinmiyorlar. 90’lı yıllardan söz edilebilir ama 95’li yıllar denmez. 95 sadece bir yıldır. “Etkin” sözcüğü “aktif”, “faal” karşılığı bir başka güzel sözcüktür ama ne yazık ki “effective” anlamına gelen “etkili” yerine kullanılmaktadır. Yabancı dillerden, özellikle İngilizceden Türkçeye girmiş sözcükleri İngilizcedeki gibi okuma hastalığı var bir de. “Meeting” İngilizcede “mîting” gibi okunur, Türkçede “i” uzun okunmaz. “Kabine” sözcüğündeki “i” harfi de kısadır, “kabîne” denmez.

Bir de özellikle politikacıların, ya da söylediklerinin daha vurgulu olacağını düşünerek aynı anlama gelen iki sözcüğü ardı ardına kullanmalar var. “Öğe ve unsurlar”, “değer ve kıymet”, “politikacı ve siyasetçiler”, “menfaat ve çıkarlar”, “doğal ve tabii”, “muhteva ve içerik”, “ilkeler ve prensipler” gibi. Bunun lâf kalabalığından başka bir şey olduğunu söylemek olası değil.

Ben her ne kadar Türkçeye dilin kuralları çerçevesinde yeni sözcükler kazandırılmasından yana isem de eski sözcükleri atmaya çalışmanın dili yoksullaştırdığı görüşündeyim. Ama o eski sözcüklerin hakkını vererek. At yarışları vs. için bahse girilen yerin adı Türkiye’de “İddaa”. Böyle bir sözcük yok, “iddia” var. “Tsunami” sözcüğü salt başında “ts” olduğu için “s” olarak okunması için yabancı dillerde böyle yazılıyor, ama okunuşu “sunami” olmalı.

Ortalama ancak birkaç yüz sözcükle konuşan ve ne yazık ki düşünme kapasitesi de bu sınırlı sözcükler içine hapsedilmiş olan ortalama yurttaşımız özene bezene bilmediği sözcükleri kullanınca ortaya gülünç şeyler çıkıyor. “Muhatap” yerine “muhattap” mı ararsınız, “yanlış” yerine “yalnış” mı, “lanet” yerine “nalet” mi, “herkes” yerine “herkez”, “asgari” yerine “askeri” mi, “nâçizane” yerine “âcizane” mi ararsınız? Bilgiçlik taslayıp “vaka” demeye çalışanlar, doğru olan “vak’a” yerine “vakaa”, “meş’ale” yerine “meşâle”, “fıkra” yerine “fıkraa”, “tarikat” yerine “târikat” diyorlar. Ve işin acı tarafı, sokaktaki yurttaşın dili üzerinde etkili olan medya çalışanları bu hataları tekrarlaya tekrarlaya yanlışların yerleşmesinde suç ortağı oluyorlar.

Türkiye’deyim. Devenin gövdesi çok daha uzun ve ayrıntılı yazılar gerektiriyor. Şimdilik bu kadar. Düzeltmeye boynundan başlayayım dedim.

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 5 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı ve utkulu olacaktır
YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı

Hollanda'da aşırı sağcı Wilders'in seçim zaferi
Avustralya ulusal dijital kimlik sistemine geçiyor
İsrail - Hamas çatışmasında savaş suçu işleniyor mu?
Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

İçinden hiç tren geçmeyen Dalaman tren garı…
İngiltere'de yeni bir domuz gribi varyantının insandaki ilk vakası tespit edildi.
Gerçek insan değil ama ayda binlerce dolar kazanıyor
ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

Senede bir gün
SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA

Türkiye, Avrupa’nın atık deposu mu?
Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

Şempanzeler rakiplerine karşı savaş stratejileri kullanıyor.
Kazakistan'da 3.400 yıllık erken dönem Türk piramidi bulundu
Avustralya’da Dingolar “Neredeyse İnsan” statüsündeydi.
'Kayıp sekizinci kıta' Zelandiya ilk kez nasıl haritalandırıldı, sonuçları ne olabilir?
İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'

Dünya cinsiyet eşitliği konusunda ne durumda?
Türkiye Avrupa’da lider, dünyada 14. Sırada
Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?

ABİDİN DİNO PULU
Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan

HAŞHAŞİLER
Hangisi Yener
VİCDANIN VAR MI?
QUO VADİS
Irkçılığın eli barut ve benzin kokuyor, yüzü ölüm

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git