A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Devenin Boynu

Kategori Kategori: Türkiye | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Gündoğdu Gencer | 04 Ağustos 2017 13:12:59

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı bir tüvit atmış: “İşten atılanlar, itirafçı olup, bizim gibi Fetocuların pisliklerini ortaya koysalar ve açıktan mücadele etseler sorun kalmaz” diyor. Aynen böyle demiş. Buna bazılarınız “Freudian slip” yâni bir yanlış söylemle bilinçaltının ortaya çıkması dese de, ben bunun Türkçemizin yanlış kullanılmasından kaynaklandığı görüşündeyim. Başkentin belediye başkanından resmî dilimizi doğru kullanmasını beklemek hakkımızdır diyorum.

Aslında Gökçek bence şunu demek istemiş: “İşten atılanlar, itirafçı olup, Fetocuların pisliklerini bizim gibi ortaya koysalar ve açıktan mücadele etseler sorun kalmaz”. Ha, bunun içeriğine katılıp katılmamak, ya da ne denli samimi olduğunu sorgulamak size kalmış. Ben son yıllarda giderek yozlaşan / yozlaştırılan Türkçe kullanımına bir örnek diye bundan söz etmek istedim. Buna benzer örnekler her gün, her saat televizyonlarda, gazetelerde boy gösteriyor ve çoğu kişi de bunu sorgulamayıp normalleşmesine yol açıyor. Ne yazık ki bu herhangi bir parti ya da görüşle sınırlı da değil. “Kimsenin bilmediği Atatürk’ün eşsiz eserleri”. Buyurun, buradan yakın.  Atatürk’ü kimse bilmiyor muymuş? “Atatürk’ün kimsenin bilmediği eşsiz eserleri” demek isteniyor besbelli. “Dönemine damga vurmuş Namık Kemal’in büyük eseri Vatan yahut Silistre”. Dönemine damga vuran Namık Kemal mi, onun bu eseri mi, belli değil. Sayın Feyza Hepçilingirler’in Türkçe Off kitabında bu ve buna benzer yanlış kullanımlar konusunda birçok örnek var. Okumanızı öneririm. Onun da üzerinde durduğu ve ne yazık ki çok yaygın olan bir başka yanlış ta “maliye eski Bakanı”, “YÖK eski başkanı” ya da “Galatasaray eski kalecisi” gibi söylemler. Neymiş efendim, eğer “eski Maliye Bakanı” denirse eski olan bakan değil, Maliye olurmuş. Hayır. Maliye’nin eski olduğunu ifade etmek isterseniz “eski Maliye’nin bakanı” dersiniz.

Deveye boynun neden eğri demişler. O da nerem doğru ki diye yanıtlamış. Bırakın, ben devenin boynuyla uğraşayım.

İlkokulda alfabe öğretilirken “h” harfinin “he”, k harfinin “ke” olarak okunduğu öğretilir. Ve Türkçede w, x ve q harfleri yoktur. Bu günlerde “KHK” nedense “kaheka”, “PKK” “pekaka” diye, “CHP” birçoklarınca “cehape” diye seslendiriliyor. Her yerde w, x ve q harfleri var. Avrupa dillerinin, çoğu kez de İngilizcenin kültürel baskısının sonucu olan ifadeler de çok yaygın. Aynen “düğme” dururken “buton”, “torba” dururken “poşet” denmesi gibi. Bazı pis pis çeviri kokan ifadeler de var bol bol. “Olimpiyat Oyunları” “Olympic Games”den çeviri. Türkçede Olimpiyat Oyunları yoktur, Olimpiyatlar vardır. Bir de, Allah muhafaza, “tüm zamanların” saçmalığı var. Türkçemizde “gelmiş geçmiş” gibi güzel bir ifade varken neden “of all times”dan özentili bir çeviriyi kullanıyoruz ki? İngilizcede “I think” dediğiniz zaman bu yerine göre “düşünüyorum” ya da “sanıyorum” anlamına gelir. Şimdilerde nedense kimse sanıyorum / zannediyorum / zannedersem demiyor, herkes “düşünüyor”!

Bu arada dile kazandırılan güzel sözcükler vara ama onların da doğru kullanıldığını söylemek olası değil. Örneğin “izleme”, “takip etme”nin bire bir karşılığı olan güzel bir sözcük. Ama izlemek “seyretmek” karşılığı değil. Televizyon izlenmez, seyredilir. Televizyondaki bir dizi izlenebilir. “Süreç” sözcüğü de bir başka örnek ve İngilizce “process” sözcüğünün tam karşılığı. Ama bu da “süre” yerine kullanılır oldu. Süre bir zaman aralığıdır, süreç bambaşka bir şeydir. Ama süreç deyince çok bilmiş göründüğünü sanan bazıları süre yerine süreç demekten çekinmiyorlar. 90’lı yıllardan söz edilebilir ama 95’li yıllar denmez. 95 sadece bir yıldır. “Etkin” sözcüğü “aktif”, “faal” karşılığı bir başka güzel sözcüktür ama ne yazık ki “effective” anlamına gelen “etkili” yerine kullanılmaktadır. Yabancı dillerden, özellikle İngilizceden Türkçeye girmiş sözcükleri İngilizcedeki gibi okuma hastalığı var bir de. “Meeting” İngilizcede “mîting” gibi okunur, Türkçede “i” uzun okunmaz. “Kabine” sözcüğündeki “i” harfi de kısadır, “kabîne” denmez.

Bir de özellikle politikacıların, ya da söylediklerinin daha vurgulu olacağını düşünerek aynı anlama gelen iki sözcüğü ardı ardına kullanmalar var. “Öğe ve unsurlar”, “değer ve kıymet”, “politikacı ve siyasetçiler”, “menfaat ve çıkarlar”, “doğal ve tabii”, “muhteva ve içerik”, “ilkeler ve prensipler” gibi. Bunun lâf kalabalığından başka bir şey olduğunu söylemek olası değil.

Ben her ne kadar Türkçeye dilin kuralları çerçevesinde yeni sözcükler kazandırılmasından yana isem de eski sözcükleri atmaya çalışmanın dili yoksullaştırdığı görüşündeyim. Ama o eski sözcüklerin hakkını vererek. At yarışları vs. için bahse girilen yerin adı Türkiye’de “İddaa”. Böyle bir sözcük yok, “iddia” var. “Tsunami” sözcüğü salt başında “ts” olduğu için “s” olarak okunması için yabancı dillerde böyle yazılıyor, ama okunuşu “sunami” olmalı.

Ortalama ancak birkaç yüz sözcükle konuşan ve ne yazık ki düşünme kapasitesi de bu sınırlı sözcükler içine hapsedilmiş olan ortalama yurttaşımız özene bezene bilmediği sözcükleri kullanınca ortaya gülünç şeyler çıkıyor. “Muhatap” yerine “muhattap” mı ararsınız, “yanlış” yerine “yalnış” mı, “lanet” yerine “nalet” mi, “herkes” yerine “herkez”, “asgari” yerine “askeri” mi, “nâçizane” yerine “âcizane” mi ararsınız? Bilgiçlik taslayıp “vaka” demeye çalışanlar, doğru olan “vak’a” yerine “vakaa”, “meş’ale” yerine “meşâle”, “fıkra” yerine “fıkraa”, “tarikat” yerine “târikat” diyorlar. Ve işin acı tarafı, sokaktaki yurttaşın dili üzerinde etkili olan medya çalışanları bu hataları tekrarlaya tekrarlaya yanlışların yerleşmesinde suç ortağı oluyorlar.

Türkiye’deyim. Devenin gövdesi çok daha uzun ve ayrıntılı yazılar gerektiriyor. Şimdilik bu kadar. Düzeltmeye boynundan başlayayım dedim.

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 5 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Türkiye ve Arap ülkelerinde
DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri

Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı
73 YIL SONRA BİR 14 MAYIS DAHA
NATO'nun 31'inci üyesi Finlandiya
Avustralya’dan TikTok’a yasak geldi
Almanya: İş gücü göçünü kolaylaştıran yasa kabineden geçti

Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur
AB Meta'yı 1,2 milyar euro para cezasına çarptırdı
55 bin kişiyi işten çıkararak yerine yapay zeka kullanacak
Dünyada gıda fiyatları 12 aydır düşerken; Türkiye'de 31 aydır yükseliyor
Türkiye Irak’a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödeyecek

2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor
Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı

GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ
KİTAPÇI RÜSTEM, PARİS: EMEKÇİDEN YANA ve FAHRİ KONSOLOS
Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”

Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE
MADDE VE DÜŞÜNCE

2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir
Okyanus sıcaklıkları rekor seviyede
BM'den uyarı: Deniz seviyesi rekor hızla yükseliyor
AB'nin enerji tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı 2030'a kadar %42,5'e yükseltilecek
'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?
Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi

Gençlerin yüzde 63'ü Türkiye'den gitmek istiyor.
Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede
Türkiye'de temelsiz yargılamalar devam etti
Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine

Demokrasinin yozlaşıp ayak takımının hakimiyet kurduğu rejim: Oklokrasi
“BİZE BİR SOSYALİST PARTİSİ LAZIM”
Mezopotamya’nın Ağıtları
KARGALAR, ÖRÜMCEKLER, LEYLEKLER VE DİĞERLERİ
1 MAYIS 1945

AT KOŞUMU
MEVSİMLER
HUKUK NEDİR?
GÜVENMEK
Tanrının Arabası

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git