Erdoğan'ı anlama 'noktasında' yardımcı olacak mini sözlük! Korkusuz yazarı Can Ataklı, Erdoğan’ın siyasi literatüre kazandırdığı kavramları yazdı. Can Ataklı, 140 Journos tarafından derlenen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın siyaset literatürüne kazandırdığı ve kendisi ile özdeşleşen kavramlardan bir mini sözlüğü köşesine taşıdı.

İşte Can Ataklı'nın "Yeni başlayanlar için Erdoğan'ı anlama kılavuzu" olarak da okunabilecek yazısı.


Erdoğan’ın siyasi literatüre kazandırdığı kavramlar

Cumhurbaşkanı Erdoğan 1994 yılında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığını kazandığı günden bu yana gündemden hiç düşmedi. Özellikle 2002 seçimlerinden sonra “mecburi” olarak hayatımızın bir parçası haline geldi. Çünkü güçlendikçe medyayı daha etkin biçimde kullanmaya başlayan, giderek bunu bir dayatmaya çevirerek öksürse bile televizyonların canlı yayına geçmelerini sağladı. Böylece günün herhangi bir saatinde herhangi bir ekrana baktığımızda Erdoğan'ı görmek ve onun haykıran sesini kulaklarımızda hissetmek zorunda kaldık. Bu süreçte farkında olmadan Erdoğan'ın kullandığı bazı kavram ve kelimeler zihnimize adeta kazındı. 140 Journos adlı bir gazeteci grubu Erdoğan'ın 25 yılda yaptığı konuşmalarda çok sık kullandığı bazı kelime ve kavramları tek tek saptamış ve bunların aslında ne anlama geldiğini anlatan bir sözlük hazırlamış.

Hep birlikte bir göz atalım;

A

Algı operasyonu; Toplumun tamamında ya da bir kesiminde seçilmiş hükümete ve cumhurbaşkanına dair olumsuz ve yanlış kanaat oluşturmak, kışkırtmak ve buna yönelik gerçekleştirilen bilinçli manipülasyonları işaret etmek için kullanılan ifade. Belirtisiz isim tamlaması. Adam gibi/madam gibi; Siyasi sınırlar dahilindeki mücadelede takınılabilecek iki farklı tavrı belirttiği, erkeğe ‘güvenilir', kadına 'güvenilmez' sıfatını addedip erkek gibi olmayı olumlayan kıyas.

B

Biz; Akparti seçmenleri, Akparti teşkilatı, ideolojisi ve iktidarına destek olan kişi, kurum ve kuruluşları işaret etmek için kullanılan ifade. Zamir. Bunlar; Akparti seçmenleri, Akparti teşkilatı, ideolojisi ve iktidarının dışında kalan kişi, kurum ve kuruluşları işaret etmek için kullanılan ifade. Zamir. Büyük oyun; Türkiye Cumhuriyeti devleti ve hükümetinin bekasına ve Türkiye'nin milli çıkarlarına tehdit oluşturduğu ifade edilen dış güçler tarafından kurgulanan kapsamlı ve uzun erimli plan. Bu plan ile devlet yönetiminin anti‐ demokratik yollarla değiştirilerek devletin güçsüzleştirilmesinin hedeflendiği varsayılmaktadır. Sıfat tamlaması.

Ç

Çapulcu; Düzene aykırı davranışlarda bulunan kişi ya da gruplara yönelik kullanılan küçümseyici bir ifade. İsim.

D

Daniskası olmak; Farklı siyasi aktörler tarafından üstlenilen gündem başlıklarıyla ilgili kendi konumunu ifade etmek için kullanılan, ‘en önde gideni', ‘âlâsı' anlamına gelen sözcük. Fiil.

Dava; İçselleştirilen siyasi başlangıç noktasını, istikametini ve ülküsünü belirtirken kullanılan ifade. İsim.

E

En kalbî; Mitingler ve kamuya açık konuşmalardaki hitabet esnasında samimiyet vurgusunu artırmak amacıyla kullanılan sıfat. Eyy!; Mitingler ve kamuya açık konuşmalarda rakiplere ve siyasi muhaliflere yönelik en sık kullanılan seslenme biçimi. Nida.

F

Faiz lobisi; Yüklü döviz alım‐satımı yaparak Türkiye ekonomisi üzerinden faiz geliri elde etmek için Türkiye'yi istikrarsızlaştırması hedeflenen sokak eylemlerinin arkasında bulunan kişi, kurum ya da kuruluşlar. Belirtisiz isim tamlaması.

Fıtrat; Bir davanın, yolun, sürecin ya da mesleğin içinde barındırdığı, kaçınılmaz olan, olumlu ve olumsuz tüm sonuçları anlatan ifade. İsim.

G

Gazi Mustafa Kemal; Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve 1. Cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Atatürk'ten bahsederken kullanılan ifade. İsim.

H

Hamdolsun; Mitingler ve kamuya açık konuşmalarda gururla edilen şükür ifadesi. Hizmetkar; Akparti'nin milletle kurduğu ilişki türü. Bu ifade, dini referanslar içerir ve tebaayla kurulan ilişkide alçak gönüllülüğü gösterir. İsim.

İ

İhanet şebekesi; 17–25 aralık 2013 ve sonrasındaki dönemde Gülen cemaati ile Akparti'nin ilişkilerinin bozulmasından sonra Amerika Birleşik Devletleri'nin Pensilvanya eyaletinde ikamet eden Fethullah Gülen'i ve Gülen cemaati ile ilişkili kimseleri işaret etmek için kullanılan ad aktarması. Belirtisiz isim tamlaması.

İleri demokrasi; Akparti iktidarı altında Türkiye demokrasisinin önündeki engellerin aşılarak getirildiği nokta. Demokrasinin, hukukun, adaletin, hak ve özgürlüklerin çıtasının yükseltilmesi. Sıfat tamlaması.

İstikrar; Akparti'nin tek başına iktidarı ile özdeşleştirilen, oluşturulan siyasi ve ekonomik düzenin kararlı şekilde devam etmesi durumu.

K

Kardeşlerim; Mitingler ve kamuya açık konuşmalarda kullanılan selamlama hitabı. Belirli bir etnik ya da dini grup arasında özellikle işaret edilen kesim. Kimse kusura bakmasın; Siyasi bir tartışma içerisinde bulunulan kişi, kurum ya da kuruluşa yapılacak eleştirilerin öncesinde kullanılan söz.

Külliyen; Büsbütün, tamamı ile. Sıfat.

M

Manidar; Güncel siyasete yansıyan olay ve açıklamaların gizli ve ince bir anlam taşıdığını belirtmek için kullanılan ifade. Sıfat.

Maşa; Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve hükümetinin bekasına tehdit oluşturan iç ya da dış güçlerle işbirliği içine giren ve bu güçlerin hedeflerine ulaşmalarına aracılık eden kişi, kurum ya da kuruluşlar. İsim.

Mes'ele; ‘Mesele' kelimesinin hitabetteki vurgusunu artırmak amacıyla başvurduğu telaffuz biçimi ile ifade edilmiş hali. İsim.

Millî; Türkiye Cumhuriyeti Devletine, devletin ideolojisine, Türkiye toplumunun gelenek‐göreneklerine ve coğrafyasına uygun özellikleri taşıyan. Sıfat.

Milli İrade; Demokratik Cumhuriyeti oluşturan temel yapı taşı. Siyasi anlamda gücün kutsal ve meşru yegane kaynağı. Sıfat tamlaması.

Monşer; Türkiye Cumhuriyeti milletini siyaseten tanıyamayan, batılı ve elitist yaşam tarzları nedeniyle halktan kopuk olan figürlere yönelik kullanılan ifade. İsim.

Muhabbetle; Mitingler ve kamuya açık konuşmalarda veda edilen topluluk için dilenen neşe ve selam ifadesi.

N

Noktasında; Hitabet ve demeç verilirken ‘hakkında', ‘konusunda' anlamında kullanılan, uzun cümlelerde duraksama yapmaksızın konuşmaya devam edebilmeyi sağlayan çok işlevli kelime.

O

Okyanus ötesi; Gülen cemaati ile Akparti arasında iyi ilişkilerin sürdüğü dönemde 2010 referandumunun kazanılmasından sonra Fethullah Gülen'in ikamet ettiği Amerika Birleşik Devletleri'nin Pensilvanya eyaletini işaret etmek için kullanılan ad aktarması. Belirtisiz isim tamlaması.

P

Paralel devlet yapılanması; Devletin içerisinde oluşturulan ve kanunlardan bağımsız olarak farklı bir emir‐komuta zinciri, hedef ve önceliklere sahip organizasyon ağı. Fethullah Gülen'in yöneticisi olduğu terör örgütüyle ilgili yargı sürecine ismini veren ifade. Sıfat tamlaması.

Pensilvanya; 17–25 Aralık 2013'ten sonra Gülen cemaati ile Akparti'nin ilişkilerinin bozulmasından sonra Fethullah Gülen'i işaret etmek için kullanılan, Gülen'in ikamet ettiği Amerika Birleşik devletleri eyaleti. İsim.

Pensilvanya'daki zat; 17–25 aralık 2013'ten sonra gülen cemaati ile Akparti'nin ilişkilerinin bozulmasından sonra Amerika Birleşik Devletleri'nin Pensilvanya eyaletinde ikamet eden Fethullah Gülen'i işaret etmek için kullanılan ad aktarması. Sıfat tamlaması.

Provokasyon; Belirli kişiler veya çıkar grupları tarafından yapılan kasıtlı tahrik, kışkırtma, eylem. İsim.

S

Sandık; Demokratik yönetimlerde seçmenin kararının tespit edildiği, siyasi anlamda sahip olunan gücün kaynağını teşkil eden yer, simge. Milli iradenin tecelligahı. İsim.

Sen kimsin ya; Siyasi rakiplere ve muhataplara yönelik kullanılan sitem ve küçümseme ifadesi. Soru cümlesi.

Suretiyle; Yolu ile, biçimi ile. Zarf.

Ş

Şehadet şerbeti; Türkiye Cumhuriyeti Devleti ya da hükümetinin bekasına yönelik saldırılar veya devlet yöneticilerinin siyasi idealleri doğrultusunda alınan kararların doğrudan ya da dolaylı bir neticesi olarak hayatını kaybeden güvenlik görevlisi ya da sivil kimselerin içtiği varsayılan, sonunda şehitlik mertebesinin olduğu ölüm için kullanılan şiirsel ifade. Belirtisiz isim tamlaması.

Şer odakları; Türkiye Cumhuriyeti Devleti, hükümeti ve demokrasisine karşı kötülükler yapmak gayesi ve faaliyeti içinde olan birtakım iç ve dış güçler. Belirtisiz isim tamlaması.

Ü

Üç‐beş; Siyaseten çoğunlukta olmayan kesimler tarafından gündeme getirilen ve kamuoyunun genel görüşünü yansıtmadığını düşündüğü olay ve durumları nicelik üzerinden tarif ederken kullanılan azımsama ifadesi.

Üst akıl; Türkiye Cumhuriyeti devleti ve hükümetine karşı birtakım iç ve dış güçlerin oluşturduğu varsayılan ittifak. bu ittifakın, ‘büyük oyun' aracılığıyla Türkiye'nin milli çıkarlarına zarar verdiği ve stratejik olarak çıkarlarına aykırı olan isimlerin siyaset sahnesinden kaldırılması için faaliyetlerde bulunduğu farz edilir. Sıfat tamlaması.

V

Velev ki; Siyaseten süregelen bir yaklaşıma ve konjonktüre karşı konumunu belirtirken kullanılan, ‘öyle olsa bile' anlamını taşıyan ve öncesinde kullanılan örneği geçersizlikle itham eden bağlaç.

Y

Yeni Türkiye; Milli iradenin güçlü bir devlet ve mutlak bir iktidar ile vücut bulduğu Türkiye Cumhuriyeti ideali. Bölgesinde ve dünyada siyaseten güçlü, kendi siyasi geleceğini iç ve dış güçlerin yönlendirmesiyle değil, seçilmiş hükümeti ile tayin eden, eski Türkiye'nin sahip olduğu özelliklerden ve her türlü vesayetten arındırılmış olma. Sıfat tamlaması.

Yerli; Türkiye Cumhuriyeti'ne, Türkiye toplumuna, Türkiye'de geçerli gelenek‐göreneklere ve Türkiye coğrafyasına uygun, Türkiye'ye dair özellikleri taşıyan. Sıfat.

Z

Zihniyet; Düşünce tarzı, yaşayış ve davranış biçimini anlatan ifade. İsim.

Erdoğan'ın kullandığı bazı telaffuz biçimleri;

ypg [vay piğ ci]
CHP [ce ha pe]
MHP [me ha pe]
Esad [esed]