AKP’nin tek başına iktidar olarak geçirdiği 13 yılın belki de en fazla sorulan sorusu “CHP nerde yanlış yaptı?” Hemen herkesin CHP üzerine bir düşüncesi olsa da bugüne kadar “CHP Ne Yapmalı?” sorusuna cevap arayan çok fazla aydın çıkmadı. Biz de bu konuya bir giriş olması bağlamında CHP’li siyaset bilimi ve iletişim uzmanı Sayın Tayfun Şahin’e sorduk. İşte o sorular ve Sayın Şahin’in gündem yaratacak cevapları.

Sayın Şahin, AKP 13 yıldır tek başına iktidarda. Yakın hedef olarak 2023’ü uzak hedef olarak da 2071’i dillendiriyorlar. Muhalefetinse böyle bir vizyonu görünmüyor. CHP nerde yanlış yapıyor?

Herkes kendi bulunduğu yerden bakarak onlarca, yüzlerce gerekçe ortaya koyabilir. Ancak bana göre CHP’nin sürekli AKP’nin gerisinde kalmasının ana sebeplerinden biri: Erdoğan korkusu. CHP, başlangıçta bu korkunun avantajını da kullandı elbette. ANAP, DYP gibi merkez sağın bir kısım seçmenini CHP’ye çekerken bu korkudan faydalandı. Benzer şekilde geniş CHP tabanını çok fazla efor sarf etmeden elinde tutarken de Erdoğan korkusu işe yarıyordu. Ancak gelinen noktada, özellikle son 5 yıldır Erdoğan korkusunun CHP’yi yerle bir ettiğini ve yoğun bir çürümeye sebep olduğunu görüyoruz.

Erdoğan korkusu nasıl çürütüyor CHP’yi?

Erdoğan tek başına korkunun temeli değil. Yani bireysel olarak CHP’nin ya da CHP’lilerin Recep Tayyip Erdoğan’dan korktuğunu söylemiyorum. Erdoğan bu noktada bir sembol… Bahsettiğimiz şey Erdoğan’ın kişiliğinde temsil edilen AKP zihniyeti. CHP tabanı, AKP’nin dinci, faşizan, hukuk tanımaz, vahşi tarafından o kadar fazla korkuyor ki, bu korku sağlıklı düşünmenin önüne geçiyor. CHP, Erdoğan’dan ve temsil ettiği zihniyetten korktukça en kısa zamanda ve en kestirmeden bu korkudan kurtulmak istiyor. Böylece tek hedefi Erdoğan’dan bir an önce kurtulmak olan bir yapı çıkıyor karşımıza. Fakat dediğim gibi bu durum sağlıklı düşünmenin de önüne geçiyor. Seçim kazanmak için her şeyin yapılması gerektiği fikri ortaya çıkıyor. Her seçim öncesi ortaya atılan “Tatava yapma bas geç!”, “AKP’nin ekmeğine yağ sürmeyin!”, “AKP’ye karşı birleşelim!” gibi cümleler de ifade edilen şey, faydacılığın esiri olmak. Yani çürümeye imkân veren bir yöntemi benimsemek. Öyle bir noktaya geliyor ki CHP tabanı, en küçük bir eleştiride dahi onlarca yerden aynı ses yükseliyor: “AKP yalakası!, CHP’ye zarar veriyorsunuz!, Oyları bölmeyin!, Şimdi bunların zamanı mı?”. Bu ve benzeri cümleleri çoğaltmak mümkün. Ama tüm bu tepkiler iki sonuç doğuyor. Birincisi düşünmeye, karar almaya, analiz yapmaya vakit bırakmıyor. Yani ne yaparsanız yapın hep yüzeysel olarak yapılıyor. Çünkü kitlelerin acelesi var! Kitleler anında sonuç bekliyorlar.  Bir an önce Erdoğan’dan kurtulmak istiyorlar. Ortaya çıkan ikinci sonuç ise ilkelerden uzaklaşma. Korkularından kurtulmak isteyenler ilkeleri unutuyorlar.  Aslında CHP tabanı, Süleyman Demirel’in yıllar önce söylediği “Bize plan değil pilav lazım!” cümlesine hapsoluyor. Plan yapmak yerine, geleceği inşa etmek, ilke koymak yerine pilavın derdine düşüyorlar. Böylece her seçim döneminde aynı hatalar yapılıyor ve aynı sonuçlar elde ediliyor. Kısacası CHP, Erdoğan korkusunun yarattığı ilkesizlik sebebiyle çürümeye başlıyor.

Sayın Şahin, peki Erdoğan korkusu nasıl oluyor da milyonlarca insanı etkiliyor? Edirne’den Kars’a kadar farklı şehirlerde yaşayan insanların aynı korkunun esiri olması mümkün mü?

Bu durum mekânsal farklılıkla ilgili değil. Aynı duygu dünyasına sahip olan yani farklı şehirlerde yaşasalar da dünyaya aynı noktadan bakan, birbirine benzer insanlardan bahsediyoruz. Yani Sivas dediğinizde aklına ilk olarak Madımak gelen, Atatürk dediğinizde gözleri ışıldayan insanlar bunlar. Korkuları da birbirine benziyor bu anlamda. Ama daha önemli olmak üzere CHP üst yönetiminin de bilinçli ya da bilinçsiz olarak Erdoğan korkusunu beslediğini görüyoruz. Geriye doğru 4 seçimi ele alalım. Göreceksiniz ki hepsinde söylenenler aynı. “AKP diktatörlüğe gidiyor. Hadi CHP’ye oy verin!” cümlesiyle dört seçim geçirdi CHP yönetimi. Milletvekili adaylarına itiraz edildiğinde “Bugün zamanı değil! AKP’ye karşı birlik olmalıyız; oyları bölmemeliyiz!” dediler. Belediye başkan adayları yanlış, belediye meclis üyeliklerinde hatalar yapılıyor denildiğinde “Sadece CHP’lilerden oy almayacağız. Seçimleri kazanmamız lazım!” dediler. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde “Erdoğan mı gelsin? Oyları bölmeyin!”  dediler. Peki, bu cümlelerin hepsi aynı değil mi? Aslında CHP’ye oy veren o samimi, güzel insanlara hep aynı öcü gösterilerek ilkelerinden taviz vermeleri, benimsememelerine rağmen yanlış adaylara oy vermeleri sağlanmış olmuyor mu? Bir başka deyişle CHP çürümeye mahkûm edilmiyor mu? Fakat bir de hakikat var ortada. CHP üst yönetiminde yer alan ama tabanda karşılığı olmayan pek çok kişi bu korku sayesinde koltuklarını koruyabiliyorlar, milletvekili ya da belediye başkanı olabiliyorlar. Bu anlamda CHP tabanı, Erdoğan korkusuyla abluka altına alınıyor diyebiliriz. Erdoğan korkusu, tüm yanlışların üstünü örten bir şal olarak kullanılıyor. Yapı çürürken, gerçeklikten koparken kitleler hala Erdoğan korkusu pompalanıyor CHP tabanına.

Bu durumda çözüm yok mu? Neden bir şeyler yapılamıyor?

Çözümün birkaç koşulu var ancak öncelikle CHP tabanının “başarı” kriterini değiştirmesi gerekiyor. Tabanı bu kadar kırılgan hale getiren şey başarı kavramına tıpkı AKP gibi bakması... Yani “başarı=sandık” dediğiniz anda “sandık=her yol mubah” sonucuna ulaşıyorsunuz. Oysa CHP tabanının bu oyuna gelmemesi gerekir. Başarı, ilkeli olmaktır. Başarı, doğrudan yana tavır almaktır. Başarı, küçük çıkarlar için yolundan sapmamaktır. Böyle bakarsanız Amerikan askerlerine Türkiye’yi işgal etme yetkisi veren tezkerenin reddedilmesi, 300 milletvekili kazanmaktan çok daha değerli hale gelir. Bunu yaptığınız anda yani başarı kavramının anlamını değiştirdiğiniz anda AKP’yle mücadele etmeye de hazır hale gelirsiniz. Demokrasi=sandık denkleminden de kurtulmuş olursunuz. Aslına bakarsanız hayat da böyledir. Hayat da siyaset de topyekûn yaşanır. Birbirinden ayıramazsınız. Bugün işsiz bırakılan, AKP’ye boyun eğmeyen gazeteciye başarısız, sabahtan akşama kadar Erdoğan’ı ululayan gazeteciye(!) başarılı mı diyeceksiniz? CHP tabanı bu anlamda cüretkâr olmalı. Fazla oy alma güdüsüyle geleceğini yok etmemeli. İktidarın ancak ilkeli davranmakla mümkün olduğunu hatırlamalı.

Peki nasıl olacak bu? Net olarak ortaya koyun lütfen. Erdoğan korkusundan kurtulmanın, siyasette de etkili olmanın yolu ne?

Cevap binlerce yıldır hiç değişmedi. Gerçeğin üstünü örtmeyeceksiniz. Kendinizi kandırmayacaksınız. Yani bir seçim kaybettiğinizde oturup analiz edeceksiniz. Yanlışlarınızdan ders alıp yeni birimler, yapılar, kurullar inşa edeceksiniz. Bunu futbol jargonuyla anlatırsak 3-5-2 yöntemiyle şampiyon olamıyorsanız, taraftarı mutlu edemiyorsanız önce sorunu tespit edip ya oyuncuları değiştireceksiniz, ya 3-5-2 sistemini ya da teknik direktörü değiştireceksiniz. Hiçbir şeyi değiştiremezseniz sonuç da değişmez. Öyleyse kafanızı kuma gömmek yerine konuşmaya, eleştirmeye, tartışmaya vakit ayıracaksınız. Bunu da büyük bir ciddiyetle ve cesaretle yapmak zorundasınız. Yoksa tüm hayatınızı boşa harcamış olursunuz.

Bu durumda parti içi kavga görüntüsü verilmiş olmaz mı? Her kafadan bir ses çıkınca nasıl oy alacak bir parti?

Doğruyu aramak, doğrudan yana tavır almak devrimci bir eylemdir. Sadece doğruyu söylediğiniz için oy kaybetmek de mümkün değildir. Her kafadan ses çıkmasını engellemek istiyorsanız o yapıyı kurarsınız. Yani insanlara konuşabileceği, tartışabileceği, fikir oluşturabileceği bir yapı inşa edersiniz. Örneğin Ekmeleddin İhsanoğlu Cumhurbaşkanı adayı gösterildiğinde bir kısım partili buna muhalefet ettiler. Yandaş medya da bu durumu mümkün olduğu kadar kullandı. Fakat bu konu özelinde asıl sorun birilerinin Ekmeleddin Bey’e karşı olması değildi! Asıl sorun aday belirleme sürecinin ilgili kurullarda ele alınmaması, seçimlerin ciddiyetle tartışılmaması ve bir oldubitti durumunun yaratılmasıydı. Eğer böylesi önemli kararların alınması için gerekli altyapı hazırlanmış olsa, insanlar konuşma ve birbirini ikna etme fırsatı bulsa bahsettiğiniz çatışma görüntülerinin hiçbiri olmazdı. Özetlersek, insanlara gerçeğe ulaşmak için fırsat vermek zorundasınız. Aksi durumda ne yaparsanız yapın yalanın ve yanlışın egemenliğine teslim olursunuz. İlkelerinizden uzaklaştıkça çürümeye engel olamazsınız. Her seçimden önce ilkesizliğin bahanesi olarak Erdoğan korkusunu kullanabilirsiniz ama seçimler biter bitmez yine aynı oyun alanında bulursunuz kendinizi. Birkaç gün mızmızlandıktan sonra yeniden Erdoğan korkusunu gündeme getirir ve aynı cümleyi söylersiniz: “Erdoğan mı gelsin? Gücümüzü bölmeyelim!”