Oylama sonucu ne çıkarsa çıksın artık Birleşik Krallık bir daha eskisi gibi olmayacak. Referandum İngiltere'nin politik ve ekonomik yapısını köklü bir biçimde değiştirecek. İskoçya'nın bağımsızlığının oylanacağı referandumun olası sonuçlarına göre aşağıdaki senaryolar konuşuluyor:

SONUÇ EVET ÇIKARSA İSKOÇYA'NIN GELECEĞİ NE OLACAK

İskoçya'daki zafer kutlamalarının ardından dikkatler İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan hangi koşullarda ayrılacağına dönük Londra ile yapılacak görüşmelere yoğunlaşacak. Süreç uzun ve karmaşık olacak. Her iki taraftan da yüzlerce hukukçu ve resmi müzakereci çarpışacak. Yasal olarak İngiltere Başbakanı David Cameron'un 2007'den beri İskoçya Başbakanı olan İskoç Milliyetçi Partisi (SNP) lideri Alex Salmond'ın hiçbir talebine uyma zorunluluğu yok.

İskoçya kendisine dünya sahnesinde yer açmak için Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler dahil pek çok kurumla görüşmelere girişecek.

Büyük Britanya milletvekillerinden İskoçya'nın bağımsızlığını tanımadan önce 1707 tarihli Birleşik Krallık Antlaşmasını fes etmeleri istenecek.

İskoç lider Alex Salmond'ın İskoçya'nın tam bağımsızlığını kazanacağı tarih önerisi 24 Mart 2016. Eğer bu başarılı olursa İskoçya Parlamentosu için ilk seçimler 5 Mayıs 2016'da yapılacak ve yeni bağımsız ülkenin ilk hükümeti de bunun ardından kurulacak.

SONUÇ HAYIR ÇIKARSA İSKOÇYA'NIN GELECEĞİ NE OLACAK

18 Eylül Perşembe günü İskoçya, eğer birliğe devam kararı verse bile çok açık ki hiçbir zaman eskiden olduğu gibi devam edilemeyecek. İngiltere'deki iktidar ve muhalefetin İskoçya'daki siyasi, mali ve politik özerklikleri geliştirme yolunda vermiş oldukları sözler var. Ancak birlikten yana olanlarda da bu bölücü referandumun izlerinin yok olmasının uzun zaman alacağı endişeleri var. Muhafazakar bir milletvekili bu durumu hasarlı bir evliliğe benzetiyor. Eğer ufak bir farkla "Hayır" oyu yüksek çıkarsa da ayrılık taleplerinin önü kesilemeyecek. Böylece İskoç hükümeti birkaç yılda yeni bir referandumu gündemine alabilir.

SONUÇ EVET ÇIKARSA EKONOMİDE NELER OLACAK

Belli başlı büyük şirket ve bankalar İskoçya'nın birlikten ayrılma kararı çıkarsa İskoçya'dan kaçma planları yapmış ve Japon devi Nomura'dan Royal Bank of Scotland'a kadar ofislerini taşıma planlarını yapıp fonlarını ayırmış durumdalar. Anketlerde bile "Evet" ihtimalinin çıkması İngiliz Sterlininin değerini düşürdü ve İngiliz yatırım fonlarından yaklaşık 1.24 milyar pound çekildi. Seçim öncesi yaşanan bu endişe gerçekte Evet çıkması durumunda ise solda sıfır kalacak ve piyasalar ciddi olarak sarsılacak. Eğer bağımsız İskoçya şimdi olduğu gibi izin verilir de pound birliği içinde kalırsa İngiltere'nin ekonomik durumuna ilişkin önemli sorular gündeme gelecek. Ama buna izin verilmezse İskoç lider Salmond, Krallığın borçlarından İskoçya'ya düşen payı ödememeye yemin etmiş durumda. Böyle bir sonuç Birleşik Krallığın geri kalanındaki borç oranını milli gelirin tahminen yüzde 85'ine yükseltecek. Analistlere göre bu durumda Birleşik Krallık, AAA kredi notuna ulaşamayacak, bağımsız İskoçya da borçlarını ödemediği için yeni borç bulmakta güçlük çekecek.

SONUÇ HAYIR ÇIKARSA EKONOMİDE NELER OLACAK

Pek çok yönetici derin bir nefes alacak ama her şeyin eskisi gibi devam edeceği fikri de çok iyimser kaçacak. Eğer yüzde 5'den az bir farkla "Hayır" denilirse ki öyle görünüyor, bu durum İskoçya'nın geleceği ile ilgili soruları sürekli gündemde tutacak. İş dünyası belirsizlikten nefret eder ve ortada dolaşan şüpheler Birleşik Krallığın hasta ekonomisinin iyileşmesine zarar verecek. Son haftalarda İskoç yatırımlarından çekilen milyonlarca poundun dönüp dönmeyeceği, dönerse ne kadar hızlı döneceği de sorular arasında.

SONUÇ EVET ÇIKARSA İNGİLTERE PARLAMENTOSUNDA NELER OLACAK

Başbakan David Cameron 300 yıllık birliğin dağılmasından dolayı kalbi kırılsa da istifa etmeyeceğini açıkladı. Muhafazakarlar arasında lider David Cameron'un istifadan başka şansı olmadığında ısrar edenler de var. Başbakan Cameron'un iktidarı ve parti liderliği sorgulanacak. Oylama sonucu piyasaları sarsan ve İskoçya'yı kaybeden adam olma görüntüsüyle yerini koruması zor görünüyor.

Muhalefet açısından durum daha da vahim. İngiliz İşçi Partisi'nin İskoçya'nın ayrılmasıyla Westminster'da çoğunluğu elde etmesi artık zorlaşacak. Şu anda 59 İskoç milletvekilliğinin 40'ı İşçi Partisi'ne ait. Bunlar olmazsa neredeyse Parlamentoda sürekli olarak Muhafazakarlar çoğunlukta kalacak.

Bir sonraki seçimlerde kim iktidar olursa olsun Galler ve Kuzey İrlanda seçmenlerinin bağımsızlık talepleriyle yüzyüze kalacak.

SONUÇ HAYIR ÇIKARSA İNGİLTERE PARLAMENTOSUNDA NELER OLACAK

Bu sorunun da cevabı yine "Evet" ve "Hayır" oylarının arasındaki farka bağlı. Bağımsızlığa karşı olanlar ciddi bir çoğunluksa Başbakan Cameron son dönemdeki hararetli kampanyasının tutmasından yararlanır. Fakat oylar birbirine yakın olursa, en kötüsü olmamış ve Birlik de bozulmamış olmasına rağmen yine de Başbakan Cameron'un durumu zayıflayacak.

Muhalefet lideri Ed Miliband de partisinin taraftarlarını Birliği desteklemeye ikna edememekten dolayı başarısızlıktan payını alacak. Fatura kesilecek ilk kurban da İskoçya'nın İşçi Partisi gölge Dışişleri Bakanı Douglas Alexander olması muhtemel.

İrfan Taştemur