A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Bir Anadolulu, EZOP

Kategori Kategori: Ahlak | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Deniz Günal | 26 Nisan 2014 10:15:55

Ahlaklı insan nasıl olur diye sormuştum, bir önceki yazımda. Ahlak acaba tanımlanabilir bir kavram mı? Yoksa herkesin içini niyetine, çıkarlarına göre doldurabileceği bir sözcük mü? Ahlakın tanımı içeriğini belirler mi yoksa yalnızca bir çerçeve mi oluşturur? Bir kilo altın bir kilo demire denk olmaz. Peki, bir toplumun ya da bireyin ahlak anlayışı bir başkasından çok başka olabilir mi?

Kapsayıcı olduğunu düşündüğüm bir tanım girişiminde bulunacağım.

Ahlak; niyet, düşünce, karar ve eylemler arasında, iyi ve doğru olanla kötü ve yanlış olanı birbirinden ayırt edebilmektir.

Sanırım ahlak kavramının çerçevesini oluşturan bir tanım bu. İçini doldurmak için biraz daha çalışmamız gerekecek. Doğru ile yanlışı, iyi ile kötüyü tanımlamamız gerekiyor. Bu kavramları tanımlamadan kestirmeden gidebilir miyim? Denemek istiyorum.

Bence doğru ile yanlışı, iyi ile kötüyü ayırt edebilmek için çok sıradan bir ölçü yeterli. Her insanın doğuştan getirdiği sonra geliştirebileceği bir ölçü: Kendine yapılmasını istemediğini başkasına yapma! O başkası kim olursa olsun, kadın ya da erkek, küçük ya da büyük, zayıf ya da güçlü, kendi soyundan ya da değil! 

Küçük yaştan böyle bir anlayışla yetişen insanın, her zaman ahlaklı olabilmesi için alt yapısı sağlamdır diye düşünüyorum. Ama bazı donanımlara gereksinimi olacaktır.

Örneğin, kendini tanıma isteği. Böylece kişi kendi yoluyla insanı anlayabilir.

Örneğin, kendini başkalarının yerine koyabilme yetisi. Böylece kişi kendi doğrudan deneyimlemese bile başkalarının duygularını, acılarını, sevinçlerini anlayabilir.

Elbette bu donanımlar insana ahlak anlayışı kazandıracaktır ama bu anlayış, eyleme dönüşmediği sürece ahlaklı davranış söz konusu olmayacaktır. Ahlaklı niyet, ahlaklı düşünce, ahlaklı karar, ahlaklı davranışla bütünlük içinde olduğunda kişi ahlaklı olabilir.

Her aşamada yetenekler kazanıp donanımlı tam bir insan olabilmek için, çocukluktan yetişkinliğe dek almamız gereken eğitim, görgü, ekinsel değerler var.  Tüm bunların her birine ayrı ayrı bakmak istiyorum ama şimdi burada biraz soluklanalım.

Hepimiz masal okumuşuzdur değil mi? Masalların, çocukluktan başlayarak bize insan ilişkilerini, doğru davranışı, güzel duygu ve düşünceleri, eğlendirerek, şaşırtarak, kimi zaman sezdirip kimi zaman da doğrudan söyleyerek kavratma özelliği vardır.

Masal deyince önce bir Anadoluludan söz etmek istiyorum. EZOP.

Evet, kimliği üzerine çeşitli tartışmalar olsa da, hatta var olup olmadığı bile tartışılsa da, Roma İmparatorluğu kaynaklarına bakılırsa Ezop diye birisi var ve kendisi bir Frigyalı. Sardisli, yani Afyon Emirdağ’dan. Ne güzel değil mi? Dünyanın en yaşlı masalcılarından biri ile aynı havayı aynı suyu paylaşıyoruz.

Özellikle kahramanlarının hayvanlar olduğu kısa masallarıyla ünlü Ezop’un yaşam öyküsü de bir masala dönüşmüş. Herkesin istediği gibi anlattığı bir masala hem de. O yüzden aslı nedir, doğruluğu var mıdır bilinmiyor.
 
Ezop’un yaşam öyküsünün bir tanesi şöyle. Ezop, Frigyalı çirkin mi çirkin bir köleymiş Sisam adasında yaşıyormuş. Önceleri konuşamazmış bile, ama Tanrıça İsis’in bir rahibesine gösterdiği incelikten dolayı tanrıça ona yalnızca konuşmayı değil, bir de akıllıca öyküler anlatma sanatını bağışlamış. Kim tutar Ezop’u ondan sonra! Efendisine hizmet edermiş ama o sivri dili ile kimi zaman da efendisini başkalarının önünde küçük düşürürmüş. Hatta o diliyle efendisinin karısını baştan çıkarmayı da başarmış. Ama Sisam halkının başına gelecek bir felaketi önleyince, özgürlüğünü geri vermişler ve bir  elçi olmuş Sisam ile Lidya arasında. Ölümü ile ilgili anlatılanlar ise biraz acı. Ezop, Delfi kentine gitmiş. Orada anlattığı masallar Delfi halkını çok kızdırmış. Bu adam bizi aşağılıyor diye onu ölüm cezasına çarpmışlar. Delfi halkına iyice sövdükten sonra, çaresiz yardan aşağı atlayarak ölmüş Ezop.

Onun masalları kısadır. Kahramanları ise hayvanlar. Her masaldan çıkarılacak bir ders vardır. Dinlerken eğlenirse de insan sonunda mutlaka düşünür, bir ders çıkarır. Elbette her masaldan herkes kendine göre bir ders çıkarır.

Bir gün Aslan, orman yolunda gururla yürüyormuş. Tüm hayvanlar saygıyla ona yol açarken, bir eşek arkasından söylenmiş. Aslan, öfkelenmiş elbette. Dönüp bakmış kim bu kendini bilmez diye, eşeği görünce, önüne dönüp sakince yürümeyi sürdürmüş. Bir ahmağı pençeleri ile onurlandırmaya değer bulmamış.

Bu masaldan, ben şöyle bir ders çıkarıyorum. Bir aslan gibi güçlü, öz güvenli olursak, aptalların sözlerini ciddiye alarak zaman harcamayız. Zaten aptallarla dalaşmak gereksizdir.

Bir tilki ile eşek arkadaş olmuşlar nasılsa. Tilki çiftlikten aşırdığı tavukları midesine indirirken eşek de otlanırmış. Bir gün beklenmedik bir biçimde aslanla karşılaşmışlar. Eşek çok korkmuş ama tilki onu sakinleştirmiş. Demiş ki, en şimdi gidip aslanla konuşur onu bizi yememesi için kandırırım. Uyanık tilki, aslana gidip demiş ki… Eşek benim iyi arkadaşımdır, sözümden çıkmaz. Eğer beni yemeyeceğine söz verirsen, onu kaçamayacağı ıssız bir köşeye götürürüm sen de bir güzel yersin. Anlaşmışlar. Tilki, eşeğe gidip tamam demiş, onu kandırdım. Hadi şimdi güzelce ayrılalım buradan, bildiğim gizli bir köşe var, aslan gidene kadar orada bekleriz. Tilki, eşeği dar bir oyuğa sokmuş. Aslan eşeğin kaçamayacağını anlayınca önce tilkiyi bir vuruşta yere sermiş.

Bu masaldan alınacak ders nedir? Diyorum ki hainler de hainlikle karşılaşmaya hazır olmalılar. Etme bulma dünyası işte!

Avı paylaşamayan bir aslanla koca bir ayı kızgınlıkla kavga ediyorlarmış. Yenişemeden ikisi de yaralı bereli yığılıp kalmış sonunda. Onların halini gören tilki fırladığı gibi avı kapıp kaçmış. Tilkinin arkasından çaresizlikle bakan aslanla ayı, avı dostça paylaşmadıkları için pişman olmuşlar.

Bu masal da sanırım çok güncel dersler barındırıyor. Aynı amaçta birleşmeyi, paylaşmayı bilmeyenler ellerindekini de yitirirler. Hem de tilki gibi çakal gibi güçsüz, sinsi ama uyanık olanlara kaptırırlar.

Ahlaklı yaşam görüşü elde edebilmek için, küçük yaştan masallarla büyümenin önemli olduğunu düşünür müsünüz? Öyleyse, Ezop'un Masalları kitaplığınızda bulunmalı, özellikle çocuklanızla sık sık okumalısınız.  Nurullah Ataç'ın çevirisini öneriyorum.

Bir sonraki yazımda ahlaklı davranışı araştıracağım.  Hoşçakalın, kitapsız kalmayın.  

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 10 / 1 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







Türkiye ve Arap ülkelerinde
DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri

Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı
73 YIL SONRA BİR 14 MAYIS DAHA
NATO'nun 31'inci üyesi Finlandiya
Avustralya’dan TikTok’a yasak geldi
Almanya: İş gücü göçünü kolaylaştıran yasa kabineden geçti

AB Meta'yı 1,2 milyar euro para cezasına çarptırdı
55 bin kişiyi işten çıkararak yerine yapay zeka kullanacak
Dünyada gıda fiyatları 12 aydır düşerken; Türkiye'de 31 aydır yükseliyor
Türkiye Irak’a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödeyecek
Türkiye’de halk borç batağında! Bankaların alacaklarında dev artış

2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor
Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı

GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ
KİTAPÇI RÜSTEM, PARİS: EMEKÇİDEN YANA ve FAHRİ KONSOLOS
Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”

Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE
MADDE VE DÜŞÜNCE

2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir
Okyanus sıcaklıkları rekor seviyede
BM'den uyarı: Deniz seviyesi rekor hızla yükseliyor
AB'nin enerji tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı 2030'a kadar %42,5'e yükseltilecek
'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi
Orta Çağ'da Bir Mühendislik Dehası Cezeri

Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede
Türkiye'de temelsiz yargılamalar devam etti
Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine
Birçok ülkede IQ oranları giderek düşüyor

Mezopotamya’nın Ağıtları
KARGALAR, ÖRÜMCEKLER, LEYLEKLER VE DİĞERLERİ
1 MAYIS 1945
ABİDİN DİNO İLE HAYALİ SÖYLEŞİ
56 YIL ÖNCE YAZILDI

MEVSİMLER
HUKUK NEDİR?
GÜVENMEK
Tanrının Arabası
FARELER

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git