Vadilerindeki HES'lere karşı su gözelerinin başında gece gündüz nöbet tutarak mücadele eden Rize'nin Fındıklı ilçesi köylüleri yeni bir hukuk mücadelesini daha kazandı. Dönemin Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nca 2010 yılında Doğal Sit Alanı ilan edilen Arılı Vadisiyle ilgili karar, bölgede proje geliştiren HES şirketlerinin bu karara itiraz etmesinin ardından Rize İdare Mahkemesi'nin, "sit kararının yürütmesini durdurmasıyla" bozulmuştu.

Köylülerin karara ilişkin itirazını değerlendiren Danıştay 14. Dairesi, Rize İdare Mahkemesi'nin verdiği kararı iptal etti. Böylece Arılı Vadisi Sit Alanı özelliğini koruyacak.

ÖYLÜLERİN MÜCADELESİYLE ARILI DOĞAL SİT İLAN EDİLMİŞTİ

Rize'nin Fındıklı ilçesinde bulunan Arılı Vadisinde geliştirilen HES projelerine karşı yöre sakinlerinin verdiği mücadele, vadinin korunmasına yönelik önemli sonuçlar doğurmuştu. Dönemin Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna yöre halkının yaptığı başvurunun ardından Arılı Vadisi 18 Şubat 2010 tarihinde 1. ve 3. derecede Doğal SİT Alanı olarak tescil edilmişti.

HES ŞİRKETLERİ SİT KARARINA İTİRAZ ETTİ

Ancak bu karar, vadi boyunca HES projesi geliştiren şirketleri pek de memnun etmemişti. HES şirketlerinin Rize İdare Mahkemesi’ne itirazının ardından, mahkeme, 6 Aralık 2011 tarihinde Arılı Vadisi'nin sit alanı ilan edilmesiyle ilgili kurul kararının yürütmesini durdurdu. Bunun üzerine Fındıklı Derelerini Koruma Platformu ile Fındıklılı köylüler, Rize İdare Mahkemesinin verdiği ‘Yürütmeyi Durdurma’  kararının iptali için Danıştay’a başvurdu.

DANIŞTAY, SİT KARARINI İADE ETTİ

Danıştay 14. Dairesinde görülen itirazın ardından, Arılı Vadisinin SİT Alanı kararını iptal eden Rize İdare Mahkemesinin, ‘Yürütmeyi Durdurma’ kararı iptal edildi. Böylece, zamanın Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun verdiği karar doğrultusunda, Arılı Vadisi'nin Doğal SİT Alanı olma özelliği korunmuş oldu.

DANIŞTAY, BİLİRKİŞİ RAPORUNU YETERSİZ BULDU

Rize İdare Mahkemesi'nce, dava konusu işlemin tümü hakkında hüküm kurulması ve uyuşmazlığın çözümü için seçilen bilirkişilerce ortak bir rapor hazırlanması gerekirken uzmanlık alanlarına göre birbirine zıt görüşte olan iki ayrı rapor hazırlandığı kaydedilen Danıştay kararında, "dava konusu alanın özellikleri gereği oluşturulan bilirkişi heyeti içerisinde çevre mühendisliği ve ziraat mühendisliği bölümü öğretim üyelerine de yer verilmesi gerekirken, bu şekilde oluşturulmayan bilirkişi heyetinin görüşünün dikkate alınmak suretiyle verilen temyiz konusu İdare Mahkemesi kararından hukuki isabet görülmemiştir" denildi.

HES ŞİRKETLERİNİN SİT MÜCADELESİ

Konuyla ilgili bir açıklama yapan Fındıklı  Dereleri Koruma Platformu Sözcüsü Hüseyin Acar, Arılı Vadisinde HES yapmak isteyen şirketlerin, vadinin SİT alanından çıkarılması veya alanının daraltılarak Çatak HES bölgesinin SİT alanı dışına alınması amacıyla Rize İdare Mahkemesine dava açtıklarını dile getirdi.

Açıklamasında yaşanan süreç hakkında bilgiler veren Acar, “HES firmaları Doğal SİT Alanı kararının bozulmasını istemelerine rağmen bu kararı Danıştay’a taşımamız sonucu, bilim adamları raporları ve hukukçuların duyarlılığıyla 10 Temmuz 2012 tarihinde SİT 'ten çıkarılma talepleri oybirliğiyle reddedilmiştir” dedi.


'SİZE HİZMET EDECEĞİZ' DİYE GELDİLER SULARIMIZI ALDILAR

Fındıklı halkının yaklaşık 5 yıldır sürdürmüş olduğu HES mücadelesinde bir kez daha hukuk mücadelesini kazandığını ve Arlı Vadisinin SİT alanı olarak kaldığını kaydeden Acar, “Önce, ‘enerji gerekiyor, ihtiyaç var, size hizmet edeceğiz’ dediler. Sonra ihtiyaç olmadığını, yurt dışına bile enerji verdiğimizi, alternatiflerin ve tasarruf tedbirleri uygulanmaları, iletim hatları, baraj kapasiteleri, kayıp kaçaklarla kat kat daha fazla enerji üretebileceğini kabul etmek zorunda kaldılar. Daha sonra bitki, böcek, orman, yayla, maden, yol bahaneleri ile vadilerimize saldırdılar. Yine bu halkı kandıramadılar. Şimdi ise yayla yolları projeleri ile su ve maden kaynaklarına ulaşmanın yollarını arıyorlar. Aynı zamanda akarsuların kullanım hakkını ellerine geçiren şirketler bu sefer dere ıslah çalışmaları yoluyla dereleri işgal etmeye başladılar. Beş metrelik duvarlarla suyu hapsetmeye çalıştılar. Taşkınları önleme bahanesi ile 500 yıllık projelerle karşımıza çıktılar. Bütün derelerin her iki tarafına duvarlarla suları kontrol altına almak istediler” diye konuştu.

'HALK DA DEVLET DE ZARARA UĞRATILDI'

Fındıklı halkının gece-gündüz, kar-kış, yağmur-çamur demeden derelerinde ve sularının başında HES’lere ve bu projelere karşı nöbet tuttuğunu anlatan Acar, açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Yüzyıllardır bu vadilerden akan bu derelerden hiçbir zarar görmememize karşın gece gündüz demeden ve hiçbir denetim yapılmadan dayatılıp yapılan duvarlar beş yüz sene değil ilk yağmurda yerle bir oldu. Dere yatağının daraltılması sonucu duvarları aşan sular ilçemizi daha fazla zarara uğratmıştır. Yaptığımız hukuki mücadeleler sonucu DSİ müdür ve yardımcıları başka taraflara gönderilmişlerdir. Yetkililer bu yanlışlıklarla hem halk, hem de devlet büyük zarara uğratılmıştır. Bu zarar ve ziyanların yetkililer tarafından ödenmesi gerekiyor. Bir yandan vadileri imara açarlarken bir yandan da koruma diye dalga geçiliyor. Sonunda kazanan ise ne devlet, ne halk, kazanan şirketler olmaktadır. Tünellere veya duvarlara alınarak işgal edilen sulardan ne ekosistem, ne canlılar, ne de halk yararlanamamaktadır. Sucul yaşam yok edilmektedir.
Dünyanın korunması gereken 200 Ekolojik Alanından birisi olan ve bozulmamış ekosistemi, tarihi ve kültürü ile bir turizm bölgesi olarak, ürettiği organik çay, fındık, kivi ve likapasıyla, organik arıcılık ve balıkçılığıyla dünyaya adını duyuran bu bölgenin halkı yok sayılmaktadır. Biz buna asla izin vermeyeceğiz ve bu değerlerimizi yok ettirmeyeceğiz. Kimse bunlara seyirci kalacağımızı zannetmesin!”


Yusuf Yavuz