A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

"ABD'nin Gerilemesi"

Kategori Kategori: Dünya | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Prof.Dr. Korkut Boratav | 05 Ağustos 2012 09:02:15

World Economics Association (WEA) veya Dünya Ekonomik Birliği, Mayıs 2011'de neoklasik ve neoliberal iktisat öğretilerine ve reçetelerine muhalif bir grup iktisatçı tarafından kuruldu. Bir yıl içinde üye sayısını 10.000'in üzerine çıkardı. Internet üzerinden üç dergi yayımlamaya başladı. Çeşitli tartışma forumları oluşturdu.

WEA’nın kurucularından Edward Fullbrook, birkaç hafta önce Decline of the USA (“ABD’nin Gerilemesi”) başlığı altında bir internet kitabını, Birlik adına yayımladı. www.paecon.net/rwebooks/ adresinden sembolik bir bedel karşılıında satın alınabiliyor. Kitap, sık gündeme gelen bir soruyu yanıtlamayı hedefliyor: Ülkeler arası gelişkinlik/refah farklarını nasıl ölçebiliriz?

En kestirme yanıt, kişi başına düşen milli gelir düzeylerine bakarak verilir. Ulusal parayla hesaplanan veriler dolara çevrilir; bazen fiyat düzeylerindeki farklılıkları dikkate alan alım gücü paritesi ile düzeltilir.

Kişi başına milli gelir hesapları, çok sayıda sosyal göstergeyi dikkate almaz. Yaygın olarak kullanılan bir başka karşılaştırma, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından oluşturulan insanî gelişme endeksleri aracılığıyla yapılır. Bu endeksler, eğitim, sağlık ve hayat standardı ile ilgili dört göstergeden türetilir. Örneğin 2011’de 187 ülke karşılaştırılmış; Norveç’in birinci, Kongo’nun sonuncu sırada olduğu belirlenmiş; Türkiye ise Tonga ile Belize’nin arasına ve 92. sıraya yerleştirilmiştir.

Edward Fullbrook ise daha ayrıntılı bir gelişkinlik karşılaştırması yapmayı hedefliyor; ancak, ülkeleri otuz OECD üyesiyle sınırlı tutuyor: ABD, Kanada, Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda dışında on sekiz Batı Avrupa, dört Doğu Avrupa ülkesi ile Güney Kore, Meksika ve Türkiye... Refah veya gelişkinlik göstergelerini ise yedi grupta topluyor: Sağlık, aile, eğitim, gelir/çalışma koşulları, özgürlükler, kamu düzeni/güvenlik, diğergâmlık... Her grupta sekizer olmak üzere, toplamda 56 nicel gösterge kullanıyor. Kitap, böylece, bu göstergelerin sunulduğu elli altı tablo ile yedi genel tabloyu içeriyor.

Fullbrook, özellikle ABD ile ilgilidir. UNDP’nin 2011 insanî gelişme endeksi bakımından dördüncü sırada yer alan bu ülkenin göreli konumunun, daha ayrıntılı refah göstergeleri kullanıldığında değişip değişmeyeceğini sorguluyor.

***

Bu yazıda, Fullbrook’un bulgularını özetlemem mümkün değil. Kuşbakışı bir değerlendirmeyle yetineceğim.

Kitapta kullanılan her gösterge (tablo), ülkeleri iyilik/kötülük derecesine göre sıralıyor. Bazı konular ve bunlarda kullanılan göstergeler, gelişkinlik/refah düzeylerini değil, toplumlar arasındaki sosyolojik, kültürel, politik farklılaşmaları temsil etmektedir. “Aile” grubu içinde kullanılan, boşanma, genç yaşta gebelik, anne-babayla birlikte yaşayan çocuklar ile ilgili göstergeler örnek verilebilir. Nitekim, Türkiye, Meksika ve Polonya bu göstergeler bakımından, Batı ülkelerinin pek çoğunun üstünde (“daha iyi” konumlarda) yer almaktadır.

Bir başka örnek verelim: “Özgürlükler” grubunda kullanılan, seçimlere katılma oranı da tartışılabilir. Politikadan kopma derecesini ortaya koyan bir “olumsuzluk” mu; siyasetten beklentilerin gereksiz hale geldiği ileri bir refah düzeyi (yani, “olumlu” bir durum mu) söz konusudur? Bu gösterge bakımından İsviçre’nin (ABD ile birlikte) en alt sıralarda; Avustralya’nın liste başında; Türkiye’nin ise üstten yedinci sırada yer alması, yorum güçlüklerini ortaya koyuyor.

“Diğergâmlık” grubu ise, bir ülkenin dış yardım, siyasî mültecilere kapı açma gibi uluslararası dayanışma göstergelerini içeriyor ve bu bölümdeki sekiz tablodan sadece birinde (“kişi başına sera gazı üretimi”) Türkiye’ye ait veri bulunuyor. Kitapta kapsanan otuz ülkeden en az yedisinin dünya ekonomisinin “çevresi” içinde yer alması, bu konunun bir karşılaştırma ölçütü olarak kullanılmasını sorunlu kılıyor.

***

Gelişkinlik ölçütleri bakımından daha yaygın kabul gören göstergelere bakalım. Bunlar, kitaptaki eğitim, sağlık, gelir/çalışma koşulları ve kamusal düzen/güvenlik gruplarında içeriliyor. Fullbrook, buralarda, “doğumda yaşam beklentisi”, “bebek ölüm oranları”, “okullaşma oranı”, “ortalama emek verimliliği”, “gelir eşitsizliği” gibi geleneksel göstergeleri kullanıyor.

Ancak, ötesine de gidiyor: “Doğumda sağlıklı yaşam beklentisi”, “onbeş ile altmış yaşlar arasında ölme olasılığı” ve “aşırı şişmanlık” verileri gibi... “Matematik, bilimsel konular, okuma, problem çözme” konularında öğrenci başarı dereceleri bakımından uluslararası karşılaştırmaların sıralamalarını sunuyor. Yıllık ortalama çalışma ve ücretli tatil süreleri, kişi başına cinayet, soygun, ölümlü trafik kazasına ilişkin bulguları da kullanıyor.

Her bölümde yer alan göstergelerde (tablolarda) belirlenen sıralama derecelerinin ortalaması, bölüm sonlarında ayrıca sunuluyor. Türkiye’nin konumuna bakalım: Eğitim, sağlık, gelir/çalışma koşulları alanlarında sürpriz yok: Otuz ülke içinde Türkiye yirmi dokuzuncu, Meksika sonuncudur. Kamu düzeni/güvenlik göstergelerinin ortalamasında ise Türkiye (trafik kazaları, uyuşturucu kullanımı, pozitif HIV yaygınlığı gibi göstergelerin göreli olarak olumlu çıkması nedeniyle) listenin üstlerinde yer almaktadır.

Sözünü ettiğim dört gelişkenlik/refah alanında, liste başında yer alanlar da şaşırtıcı değildir: İlk beş içinde Nordik/İskandinav ülkeleri ve Japonya hemen hemen istisnasız yer alıyorlar. Bunlara bazen Batı Avrupa’dan bir-iki katılım olmakta; ortalama eğitim göstergesinde ise birinci olan Güney Kore’yi, Yeni Zelanda ve Kanada da (üçüncü ve beşinci olarak) izlemektedir.

Fullbrook’un temel sorununa dönelim: ABD’nin göreli konumu... Otuz ülke içinde ABD sağlıkta 28., eğitimde 18., gelir/çalışma koşulları bakımından 27., kamu düzeni/güvenlik alanında ise sonuncu sırada yer alıyor.

Bu ülkede çok yüksek sağlık harcamaları, kötü ve eşitsiz kaynak kullanımı yüzünden, insan sağlığıyla ilgili ortalama göstergelere yansımamaktadır. Orta eğitimde öğrencilerin beceri ve bilgileri pek çok ülkenin gerisinde kalmaktadır. Çalışma saatlerinin uzunluğu, yıllık ücretli izin, gelir eşitsizliği bakımından ABD arka sıralardadır. Şiddet içeren suç oranları, silah taşımanın, uyuşturucu kullanımının, trafik kazalarının yaygınlığı bakımından da ABD en kötü konumlarda yer almaktadır.

Altmış üç tablo sunduktan sonra Fullbrook ulaştığı sonucu, kitabının başlığında özetlemekle yetiniyor: Amerika gerilemektedir...

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: Henüz oy verilmedi / 0 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış

Yorum Yazın



KalınİtalikAltçizgiliLink  
Simge Ekle

    

    

    

    







YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı
Milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının bilgileri bir internet sitesinde!

Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR
YA HABİBİ... BURASI FRANSA: NANTER’DE BİR POLİS BİR ÇOCUĞU ÖLDÜRDÜ... NAHEL M. 17 YAŞINDAYDI...
Kahovka barajının yıkılmasının vahim sonuçları
Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış
İnsan vücudu ne kadar sıcağa dayanabilir?
Para, Bir İnsanı Elit Yapar mı?
2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE

Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu
2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

'Kayıp sekizinci kıta' Zelandiya ilk kez nasıl haritalandırıldı, sonuçları ne olabilir?
İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'
Buz adam Ötzi Anadolulu çıktı
Güneş fırtınaları bizim için ne anlama geliyor?
Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?

Dünya cinsiyet eşitliği konusunda ne durumda?
Türkiye Avrupa’da lider, dünyada 14. Sırada
Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?

Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan
Türkiye’de farkında olmak ya da olabilmek...

BOTAN ÇAYI
7 Harika
Bir Yabancı Gibi
SOKRATES
EFLATUN

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git