 |
 |
|
|
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
 |
 |
|
19 yy'da Dünya'nın İlk Komünist Toplum Denemesi ..
 Paraguay'da "Yeni Avustralya Kolonisi"... Avustralya kısa tarihinde önemli sosyal ve politik olaylara tanık olmuştur. Özellikle 1860 yıllarından sonra, işçi hareketi güçlenmeye başlamış ve buna bağlı olarak sanat ve düşün alanında zengin bir birikim oluşmuştur. Kendilerini ütopik sosyalist olarak tanımlayan bir grup, komünist toplum kurmak amacıyla 1893 yılında Paraguay'a göç etmiştir.19 yy’ın sonlarına doğru Avustralya’da sosyalist düşünceler başta yazar ve şairler olmak üzere entellektüeller, işçi hakları için mücadele eden gruplar ve sendikacılar arasında yaygınlaşıyordu. 1860’lı yıllarda işçi hareketi hız kazanmaya başladı. Çalışma koşullarının ve ücretlerin iyileştirilmesi amacıyla yapılan girişimler, direnişler işverenlerin, koloni yönetimlerinin baskılarıyla ve mahkeme kararlarıyla sürekli başarısızlığa uğruyordu. Dönüm noktası 1890 yılındaki deniz işçileri ve o dönemin en yaygın iş kollarından olan koyun kırpıcılarının greviydi. Çok sert biçimde bastırılan bu grevlerin sonunda yaşanan düş kırıklıkları, işçi hareketi içinde gerekli reformların yapılması için parlamentoda temsil edilmenin zorunlu olduğu inancını pekiştiriyordu. Bu bağlamda, İşçi Partisi’nin ilk toplantısının 1891 yılında, Queensland Kolonisindeki Barcaldine yerleşim yerinde, artık ‘Bilinç Ağacı’ olarak anılan bir Okaliptüs ağacının altında yapıldığı bilinmektedir. Katılımcıların büyük çoğunluğu koyun kırpıcısı işçilerdi.  Aynı yıl NSW İşçi Sendikası ve İşçi Konseyi Balmain bölgesinden başlamak üzere 45 İşçi Seçim Ekibi oluşturdu. Bu girişim Avustralya İşçi partisi’nin (ALP) ilk platformunu oluşturuyordu. Ardından tüm kolonilerde işçi sendikalarının maddi destekleriyle İşçi Partileri kuruluyordu. 1891’de NSW, 1893’de Queensland ve Güney Avustralya, daha sonraları da Batı Avustralya, Tasmanya ve Victoria Kolonilerinde parlamento seçimleri yapılmış, ancak İşçi Partileri büyük bir varlık gösterememişlerdi. Kadınların oy kullanma hakkı da ancak 1893’de ilk kez Güney Avustralya’da, sonra 1899’da Batı Avustralya ve 1902’de tüm kolonilerde verilmişti. Parlamentolarda güç serbest piyasa ve korumacılık yanlılarının elindeydi. 1899 yılında, dünyada ilk kez Queensland’de İşçi Partisi seçimlerden başarılı çıkıp azınlık hükümetini kurma şansını yakaladı. Ancak karşı tüm grupların aralarında anlaşmaları sonucu bu hükümetin ömrü sadece bir hafta sürdü. 1901 yılında Federasyon’un oluşturulmasına dek güçlü ve bütünleşmiş bir İşçi Partisi olamadı.* 1890 yılında başarısız grevler, ekonomik kriz, işsizlik ve yoksulluk yaşanırken, parlamento’da temsil edilmeyi bu nedenle partileşmeyi savununların dışında yeni bir toplum yaratmadan gerçek sosyal değişimin mümkün olamayacağı görüşünü savunan ütopik sosyalistlerde giderek taraftar kazanmaktaydı.** Bu amaçla ‘Yeni Avustralya Ortak Yerleşim Birliği’ 1891 yılında Willam Lane önderliğinde bir grup Avustralyalı sosyalist tarafından, sosyalizmin yaşama geçirilebileciğini kanıtlamak için kuruldu. O tarihte dünyada hiçbir sosyalist ülke yoktu, sadece sosyalist düşünceler ve idealler dünya çapında yayılıyordu.  William Lane (1861-1917) Avustralya İşçi Partisi’nin etkin üyesi, gazeteci ve ütopyacı. İngiltere’den önce ABD’ye ardından Avustralya’ya, Brisbane’a göç etmiştir. Brisbane Courier’de köşe yazıları yazarken baskıcı yasalara ve Çin’den göçe karşı çıkmıştır. Emma Miller’in kadın hareketi ve Henry George’un tüm arazilerin insanlığın ortak malı olduğunu savunduğu tek vergi adlı hareketin ateşli savunucusu oldu. Giderek alternatif toplum arayışına yöneldi. 1890 yılında “İşçi” adlı haftalık dergiyi çıkardı. 1891 yılında Avustralyalı Koyun Kırpıcıları Grevi’nin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından, tümüyle yeni bir toplum olmadan gerçek sosyal değişimin mümkün olamayacağı görüşünü savundu. Giderek Avustralya ütopya düşüncesini işlemeye başladı. 1892 yılında, John Miller takma adıyla yazdığı ve sözkonusu grevi konu ettiği “Çalışanların Cenneti -The Workingman's Paradise”, adlı alegorik (mecazi) romanında anarşizmi en soylu sosyal düşün bilimi olarak gösterdi. Avustralya işçi hareketi, bir grubu daha sonra Avustralya İşçi Partisini kuracak olanlarla, William Lane gibi bu hareketin kapitalist sistemde gelişemeyeceğine inanlar arasında ikiye bölünür. Mevcut kolonilerin yönetimleri gelişimleri dikkatli biçimde izlemekte, kendilerince bu yükselişi önlemek amacıyla tavizler bile vermekteydiler. Queensland Hükümeti ütopyacılara ideallerindeki toplumu kurmaları için geniş bir arazi vermeyi teklif eder. Ancak Lane bu cömert teklifi rededer. Bu toplumun dünyanının bir başka yerinde dirençli ve bilinçli Avustralyalılar tarafından kurulması yönünde girişimlere başlar. Lane’nin sosyalist ütopyasının temelinde şu ilkeler yeralır: 1.Ortak servet yerine, ayrılmak isteyenin giderken payını alması Avustralyalıların sosyalist toplum kurmaya yönlendirilmesinde Lane yalnız değildi. Amerikalı yazar Edward Bellamy Geçmişe Bakış (Looking Backward)*** adlı ünlü kitabında sosyalist toplumda nasıl refah içinde yaşanacağını kurgulayarak Lane’nin girişimlerini güçlendiriyordu. Bir diğer etkili kişi Avustralya’lı sosyalist kadın şair Mary Gilmore’du. Gilmore 1896’da Yeni Avustralya’ya gitmiş ve 1902 yılına kadar orada kalmıştır. Yine Avustralya’nın en önde gelen radikal feminist ve işçi hareketi liderlerinden Rose Summerfield’de Paraguay’a eşiyle birlikte gidenlerdendi. 4 Temmuz 1893 The Brisbane Courier’de, dönemin etkin sosyalistlerinden sendikacı Gilbert Casey’in geniş bir izleyici kitlesi ve işçi milletvekillerine Paraguay’da Yeni Avustralya yerleşimini tanıtan bir konuşma yaptığının haberi vardır. (http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/3562373) Casey konuşmasında, henüz gitme kararı vermediğini ancak ülkenin dürüst insanlarının bu göçe katıldığını ve bu ülkede elde edemedikleri avantajları kazanma amaçları olduğunu söyler. Evini satarak bu girişme destek olur (Sonra da eşiyle birlikte Paraguay’a gitme kararı verir. Ancak kısa sürede geri döner). Yeni Avustralya ideali ilk kez 1892’de Lane’nin ‘İşçi Sınıfı Cenneti’ adlı şiirinde duyurulur. Lane, tüm varlığın toplumun elinde olduğu saf komünizmin, bu ütopyanın ancak kapitalizm ile henüz kirletilmemiş olan uzak yörelerde gerçekleştirilebileceğini savunur. Bunun için en uygun yer Güney Amerika olmalıdır. Bu girişiminin taraftar kazanması için A.W.U (Avustralya İşçiler Sendikası) ve onun başkanı W.G. Spence’den yararlanmaya çalışır. Hedefi 20 yy’a girmeden sosyalist bir toplumun oluşturulmasıdır. İşçi hareketinin birçok önderi bu girişime karşı çıkarken bazı sosyalist sanatçılar, gençler ve sosyalistler bu ideale katılır. Lane yeterli parayı topladıktan sonra üç deneyimli taraftarını uygun arazi bulmak ve almak için görüşmeler yapmak amacıyla Latin Amerika’ya gönderir. Arjantin Hükümeti görüşmeyi rededer. Heyet bunun üzerine daha esnek buldukları Paraguay’a yönelir. Paraguay 1870’lerde Brezilya ve Arjantin (üçlü pakt olarak bilinir) ile yaptığı beş yıllık savaşta erkek nüfusunun yaklaşık yüzde 90’nını kaybetmişti. Ülke acil olarak işgücüne ve nüfus artışına gereksinim duyuyordu. Bu nedenle Paraguay yönetimi 185 bin dönümlük verimli bir arazi bağışlama teklifinde bulunur. Sonunda yerleşilecek ülkenin Paraguay olmasına karar verilir.  Bu arada Lane, bir yelkenli gemi satın almıştır. 1893’ün başlarında Yeni Avustralyalılar gemiye binmek için Sydney’in batısındaki Balmain bölgesindeki bir kampta toplanmaya başlarlar. Grupta şairler, yazarlar, macera severler, kırsal kesim insanları gibi her kesimden kişiler vardır. Lane, ailesi ve kıtanın çeşitli bölgelerden ütopik sosyalistler ve aileleri 238 kişi 1 Temmuz 1893 tarihinde Sydney’in Mort Körfezinden Royal Tar adlı gemiyle yola koyulurlar.Gemi 11 Eylül 1893’de Urugay’ın Montevideo limanına varır. Buradan Paraguay’a, seçilen yeni yerleşime en yakın bölge Asuncion’a varış 11 gün sürer. Buharlı gemi, tren ve zaman zaman yürümeyle geçen bu yolculuk sivrisinek ve diğer haşeratların varlığıyla daha da zorlu olur. Yeni kolonistlerin toplam 30 bin poundluk bir bütçesi vardı. Paraguay’a vardıklarında kendi evlerini inşa edecekler, kendi giysi ve mobilyalarını yapacaklardı. Kendi yiyeceklerini üreteceklerdi. Kadın ve erkek eşit olacak tüm varlıklar eşit biçimde paylaşılacak ve özel mülkiyet olmayacaktı.  28 Eylül 1893’de Colonia Nueva Australia - Yeni Avustralya Kolonisi resmen kurulur. Hemen yoğun biçimde çalışmaya koyulurlar. Ancak aralarında çok sayıda çocuğun da bulunduğu 238 kişilik bu ütopya toplumu kısa sürede sorunlarla karşılaşır. Irklar arası çelişkiler ve alkol bunların başında gelir. İlk sorunlardan biri liderin kim olacağıdır. Tüm insanlar eşitse, biri diğerlerinden nasıl daha üstün olacaktır. Lane kendini Maliye Bakanı ve Başbakan olarak atayınca sorun geçici olarak çözümlenmiş görülür. Ancak daha gemiye binmeden çeşitli rahatsızlıkların varlığı gözden kaçmaz. Lane inançlı bir kuveykır’dır (Bir Protestan tarikatı). Sadece şiddete değil, alkol kullanmaya da karşıdır. Bazı taraftarları kuralsız yaşamı benimsiyorlardı, oysa Lane’nin inancında özgür aşka yer yoktu. Yerlilerle evlilik bir yana ilişki kurulmasına da karşıydı. Her ne kadar ‘Yeni Avustralya Ortak Yerleşim Birliği’ hiç bir dini tanımadıklarını belirtmiş olsa da, Lane dar görüşlülüğü ve sıkı dinsel inançlarını ortaya koymuştu. Lane’nin diktatörce davranışları çoğu toplum üyesinin tepkisini çeker. Avustralya’yı terk ederlerken ekonomik kriz vardı. Ekim 1893 tarihinde Yeni Avustralya’ya varmalarından bir kaç hafta sonra sorunlar başladı. Komünistler, ideal sistemlerinde de deneticilerin varolması gerektiğini gördüler. Gizli oy konusunda anlaştılar. Kapitalizmde olduğu gibi alt üst ilişkisinin, aileler arasında çekişmelerin, kadınlar arasında çekememezliklerin sürdüğünü gördüler. 1893’ün Noel günü bir grup erkek, bir yerli köyüne gidip içerler ve dönerken kavgaya tutuşurlar. Bunun üzerine Lane, Paraguay polisine haber verir ve baştan koyduğu içki yasağını çiğnedikleri için bu kişileri kovar. Bu arada 31 Aralık 1893 günü the Royal Tar Adelaid’den ikinci kafileyi alarak yola koyulur. Paraguay’a vardıklarında iç çatışmalar geri dönülmez hale gelmişti. Hasatlar yetersiz olur. Tohum olarak getirdikleri stokları eritirler. Bazıları yerli işçi kiralamayı önerir. Lane buna şiddetle karşı koyar. Bu arada Yeni Avustralya’da sorunların eskisinden daha fazla olmaya başladığını savunarak geri dönmeler başlar. Lane’nin görüşlerini tutucu ve davranışlarını despotik bulanlar çoğalır ve sonunda lane’nin liderliği elinden alınır. Bunun üzerine Lane, Mayıs 1894’de 46 taraftarlarıyla koloniyi terkeder ve 72 km. Uzaklıkta Cosmo`ya yeni bir ütopya toplumu kurmak amacıyla taşınır ve yeni kolonisini kurar. Kalanlar ikinci kafileyle gelen Frederick Kidd’i lider seçerler. Kidd’in adı basılan koloni paralarında cumhurbaşkanı olarak geçer.  Her iki koloninin de başarılı olma mücadelerini olumsuz etkileyen bir diğer etken de Paraguay’daki politik gelişmelerdi. 9 Ocak 1894’de Kolonistleri maddi olarakta destekleyen Cumhurbaşkanı Gonzalez Brezilya’nın desteklediği bir darbe ile devrilir. 1895 yılında yeni hükümet kolonistlerde başta yaptığı yardım anlaşmasını iptal eder. Lane 1899 yılına kadar bu yeni toplumunda lideliğini yürütür. Çok geçmeden hayalleri yıkılır. İstifa eder ve Avustralya’ya geri döner, sonra da Yeni Zelanda’ya gider. Taraftarlarından çoğu onu izler. Bazıları ise yerlilerle evlenerek orada kalırlar. Yine gazeteciliğe başlar ama bu kez ütopyacı sosyalist değil, aşırı muhafazakar, ırkçı ve Britanya İmparatorluğunun destekçisidir artık. Oğlu Donald 25 Nisan 1915’de Gelibolu’da ilk Anzak çıkartmasında yaşamını yitirir. Cosme’nun resmi olarak dağılışı resmi kayıtlarda 12 Ağustos 1909 olarak gösterilir. Ocak 1897’de ise Yeni Avustralyanın ortak varlıkları açık artırma ile satılır ve elde edilen kazanç Yeni Avustralya’da kalan kolonistler arasında paylaştırılır. Hükümet yerleşimcilerin küçük toprak sahibi olmalarına izin verir. Çiftçilikte başarılı olanlar yanında, çoğu aile Paraguay ve Arjantin’de büyük kentlere yerleşirler. Bir grup Avustralya’ya ya da İngiltere’ye geri döner ya da İngiltere’ye giderler. Bazıları ise orada yaşamlarını sürdürürler. Torunları halen Paraguay’da yaşamaktadır. ***** Bu deneyim birçok araştırma ve öyküye konu olmuştur. Michael Wilding, Paraguay Deneyimi (The Paraguayan Experiment, 1968), Anne Whitehead ise Yanlış Yerdeki Cennet (Paradise Mislaid- 1997) adlı kitaplarında Yerleşimcileri ve onların bugünkü torunlarını anlatır. Australyalı The Currency grubunun Yeni Avustralya’nın öyküsünü anlatan "Paraguaylılar" adlı bir şarkıları vardır. Ayrıca folk şarkıcısı Graeme Connors’un Cennetteki Boomerang adlı parçası Avustralyalı ütopik sosyalistlere nostaljik bir gönderme yapar.  Bu tarihi olaya Avustralyalıların ilgisi giderek artmakta. Avustralyalı turistler sıklıkla yaklaşık 300 kişinin yaşamakta olduğu Yeni Avustralya’yı ( Nueva Australia) ziyaret ederlerken, halen orada yaşayanlarla ilişkilerini sürdürmekteler. Sadece geçen yıl beş Avustralyalı gazeteci ve yazar bölgeyi ziyaret etmiş. Bunlardan ütopik sosyalistlerin torunlarını bulmak üzere 2008 yılında Paraguay’a giden Kate Granville-Jones anılarını özetle şöyle aktarmaktadır: “Asunción’da bir Pazar siestası. Boş sokaklar aşırı nem ve sıcak. Mor begonviller duvarlardan sarkarken, yere düşmüş mangolarla dolu ağaç altları. Çevreye bakarken 111 yıl önce buraya gelen Avustralyalı sosyalistlerin neler hissettiklerini düşündüm. Ekonomik kriz ve yün kırpıcıları grevinin başarısızlığı itici güçtü buraya gelenler için. Orijinal Yeni Avustralya kısa  sürede, varlıklarını üyeleri arasında dağıtarak sona ererken, yeni koloni Cosme, kurucusu William Lane gelişlerinden altı yıl sonra geri döndükten sonra 1909 yılına kadar altı yıl yaşamıştır. Altı aile Paraguay’dan ayrılmadı. Şimdilerde onların torunlarının sayısı iki bine ulaşmıştır. Avustralya kolonistlerinin torunlarından Komedyen Robin Wood; ”Lane bir sosyalist olarak ırkçı ve akılsızdı. Irlandalı, İskoç ve Avustralya’dan gelenlere içki yasağı koyması, çok güzel olan Guarani yerli kadınlarıyla kaçamak yapmayı suç olarak belirlemesi kendisine karşı muhalefetin temelleriydi” görüşünde. Avustralya’nın önde gelen sosyalist ve kadın hakları savunucusu Rose Summerfield ve eşi Jack Cadogan Yeni Avustralya’ya 1899 yılında yeni doğan oğulları Leon’la birlikte gelmişlerdi. Leon’un torunlarından Roger Cadogan ile Asuncion’un dışındaki küçük çiftliğinde bir avakado ağacının altında buluştum. Avustralyalı görünümüne karşı yerli dilini konuşuyordu. Sadece bir kaç İngilizce sözcük bildiğini söyledi. Babaannesi Rose’un döneminin çok ilerisinde olan kişiliğinden onur duyduğunu, babası Leon’un etnolojist olduğunu yerli Mbya-Guarani kabilesinin dil ve kültürleri üzerine önemli eserler verdiğini ve ölene dek onların hakları için savaştığını aktardı. Sonradan karşılaştığım kızıl saçlı Florence Wood-White 19.yüzyıl İngilizcesi ile konuşuyor. Argo ve aksanlı. Babası Bill Wood Avustralya’dan altı aylıkken ayrılmış. Gelibolu’ya Britanya Krallığı için savaşmaya gitmiş. Savaş sonrası Paraguay’a geri dönmüş. O artık Paraguaylıydı. Avustralya çok güzeldir diye düşünüyorum ama ben de artık Paraguaylıyım diyor.  Asuncion’dan otobüse binerek yeni adı Nueva Londres (Yeni Londra) olan Yeni Avustralya kolonisine gidiyorum. Kırmızı topraklı kirlenmiş yollar. Koloniye yaklaşırken 115 yıl önce buraya gelen Avustralyalılara ait bir iz arıyor gözlerim. Köy okulu Yeni Avustralya adını koruyor. İngiltere’den gelen bir yerleşimcinin oğlu Ricardo Smith ile tanışıyorum. Güneşten kırışmış yüzünde açık mavi gözleri zor seçiliyor. Dedeleri hakkında bilgi sahibi değil. Köyden tam ayrılırken, bir evin kapısından ince sarışın bir kız çocuğu fırladı. Bana kendi çocukluğumu anımsattı. Ardından yetişen ve çocuğu kucaklayan kadın siyah saçlarıyla tipik bir yerli kadını. Kim olduklarını sormadan hareket ettik.  Rodrigo Wood beni bir öğle yemeğine davet etti. Babası Norman, Cosme kolonisinden kalanlardan en sonuncusuymuş. 1993 yılında 92 yaşında vefat etmiş. Çok azını anımsadığı koloni öykülerini ikinci elden işitmiş.”*** Yeni Avustralya serüveni Avustralya’da ve İngiltere başta olmak üzere bazı poitikacı ve araştırmacıların çeşitli yorumlarına zemin oluşturmuştur. Kimileri bunu sosyalizmin gerçekleşmeyeceğinin bir kanıtı olarak açıklar. Bunların başında, 1925-1927 ve 1930-1932 yılları arasında NSW Başbakanı olarak görev yapan Jack Lang gelir. **** Anımsıyorum (I Remember -1956) adlı kitabında William Lane’nin Paraguay’da talihsiz bir ütopya yerleşimi kurma deneyimi başlığıyla görüşlerini kısaca şöyle açıklar:  ...“Mevcut tüm sosyal şartların ancak egemen güçlerin zorla devrilmesi ile değişebileceği görüşüne Marks ve Engels 1848’de Komünist Manifesto’da yer verirler. Komünizmin ilk uygulaması ise çoğu kişice 1917’de Rusya’da gerçekleştirilen Ekim Devrimi ile bütünleştirilir. Oysa, Komünist deneyimin ilk örneği ilk kez Avustralyalı ütopik sosyalistlerce yaşama geçirilmeye çalışılmıştır. Aslında bu ılımlı komünist girişim modern komünist ideolojiden çok özellikle eşitlik ilkesiyle Hristiyanlığın erken dönem öğretilerine dayanır. Karmaşık Marksist tahlillerin ötesinde William Morris, H.M. Hyndman ve diğer İngiliz sosyalistlerin görüşlerini temel alan gazeteci William Lane’nin düşünceleriyle yaşama geçirilmeye çalışılır. Teorik tartışmalar yerine hemen pratiğe geçmek amaçtır. William Lane kendisini sosyalist olarak tanımlar ama siyah işçilerin isdihdamına karşıdır. Beyaz Avustralya Politikasını benimser. Bunun için de beyazların hakim olduğu bir yer seçimini amaçlar. Sonuçta bu ütopya hayal kırıklıkları ile son bulurken, Komünizmin nasıl bir hayal ürünü olduğunu da kanıtlamıştır”.... Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde 1890’larda Avustralya’da edebiyat akımları dersi veren Dr Rosemary Campbell’in bu konuya ilgisi ilginç bir raslantı ile başlar. Bu dönemlerde yazar ve şairlerin politikayla yakından ilgilendiklerini belirten Campbell bunlardan yazar, milletvekili, sosyalist edebiyatçı ve tarihçi sonradan soyadını Woods olarak değiştiren Walter Head’e büyük ilgi duyar. Araştırmalarında Woods’un Yeni Avustralya Hareketinin önde gelenlerinden biri olduğunu, ancak bu bağlamda diğer önderlerin yaşam öyküleri yayımlanmışken, edebiyat, politika, sendikacılık ve tarih alanında önde gelen Woods’dan fazlaca sözedilmediğinden yakınır. Wood Paraguay’a giden ilk kafileyle 10 yaşındaki oğlunu göndermiştir. Bir sonraki geminin kalkışını beklerken 4 yaşındaki küçük oğlu ormanda kaybolur. Bu arada hayal kırıklığı yaşayan ütopyacılar Avustralya’ya dönmeye başladığında gitmekten vazgeçer. Oğlu Willy Paraguay’dan ABD’ye gider ve orada yaşamını sürdürür. 1996 yılında Dr Campbell’a babaannesi büyük büyük dedesinin sosyalist ütopya hareketinin önde gelenlerinden biri olduğunu açıklar. Araştırmalarını yoğunlaştıran Dr Campbell bir rastlantı sonucu Woods’un bu kişi olduğunu belirler. “Paraguay’daki Sıkıntı” adlı araştırmasında özetle görüşlerini şöyle belirtir: ...“ Birçok ütopik komün gibi çok çabuk ayrışma yaşadılar. Her zaman muhalifler olacaktır, ancak Willam Lane’nin yönetim tarzı kesin kopuşlara zemin oluşturmuştur. Bu hareketi en güzel açıklayan Gaviv Souter, Bir Özel Toplum adlı eserinde, Lane’nin düşüncelerini o günün endüstriyel ve politik çatışmaları içinde, son derece büyük beklentiler ve romantik olarak yorumlar. Bu öncülerin toplumun bir kesiti olduğunu belirtirken onları; iyi ve kötüler, duyarlı ve akılcı olmayanlar, inançlı ve bohem yaşayanlar, yüce gönüllü ve kriminaller olarak tanımlar”. BBC Televizyonu yapımcılarından Peter Symes Yeni Avustralya Notları adlı yazısında bu deneyimi kısa Avustralya tarihinin en önemli olaylarından biri olarak tanımlar. Buna karşın çok az gündeme getirildiğini belirtir. ...”1897 – 1908 arası Yeni Avustralya kolonisinde 86 yetişkin ve 75 çocuk bulunmaktaydı. Yeni Avustralya ve Cosme kolonileri hiç bir zaman kalabalık olmadı. Kısa geliş, dönüşlerle nüfus sürekli değişiyordu. Ayrılanlar içinde diğer Latin Amerika ülkeleri ve İngiltere’ye dönenler de vardı. Yeni Avustralya Kolonisine ilişkin yazılanların çoğunluğu sosyalizmin her türüne karşı olanlarla, oradan hayal kırıklığı yaşayanlarınca kaleme alınmıştı. Bir sosyal deneme olarak Yeni Avustralya başarısız olmuştur. Ancak bu deneyimin sonuçlarından gerekli dersler çıkarılabilseydi, birçok şey bambaşka olabilirdi. Ne olursa olsun yine de, William Lane ve yoldaşlarının başarıları küçümsenemez. Onların bu zorlu ve riskli girişimleri nedeniyle, Lane’nin popülerliği ve yeni koloninin vizyonu Avustralya’da, Queensland gibi bazı koloni hükümetlerini sosyal koşulların iyileştirilmesi yönünde harekete geçmeye zorlamıştır. Kooperatif ve komün kurmak isteyenlere arazi vermeyi bile teklif etmişlerdir.” Ne olursa olsun Karl Marks’ın da belirttiği ütopya düşüncesinin kendisi ütopya olmalı. Ütopya kişinin kendi yaşamındaki beklenti, hayal ve ideallerine dayanır. Kimine göre ütopya zengin ve fakirin olmadığı, kişinin hayal ettiklerini elde ettiği bir yerdir. Bir başkasına göre kendilerini tümüyle tanrıya adamış bireylerden oluşan dinsel bir toplumdur. Hepimizin bir ütopyası olsa da, hayallerimizi gerçekleştirenlerimiz çok azdır. Çoğumuz halen çoğunlukla statükocuyuzdur. Az sayıda kişi toplumu sarsma girişiminde bulunur. Yeni Avustralya Kolonisi başarısız olsa da, Paraguay’da ideallerindeki toplumu kurmak için onca özveriye katlanmış olan Avustralyalıları takdir etmemek olanaksız . Esas önemlisi de, günümüz sosyalistlerinin bu deneyimden çıkarabilecekleri derslerin olduğudur.
YorumlarLevent Efe
{ 14 Şubat 2012 01:12:24 }
Ellerine saglik Bulent, cok kapsamli ve guzel olmus yazi. Bu ulkenin bugunku halini anlamak icin boyle arada bir gecmise gitmekte yarar var.
A. Cagli
{ 13 Şubat 2012 10:20:45 }
Yasadigimiz ulkenin beyaz tarihindeki bu ilginc sosyo-politik denemeyi bizlere aktardigi icin B. Ibrisim''e tesekkurler. Bu ozenli arastirmanin ve ustalikla kaleme dokulmus derlemenin benzerlerini sabirsizilikla bekliyoruz. Insan tanidikca daha da seviyor bu memleketi...Bildiklerini ve ogrendiklerini bizlerle paylasanlar sagolsun.
michael
{ 10 Şubat 2012 14:48:27 }
19 yy'da Dünya'nın İlk Komünist Toplum Denemesi ..
nihat ziyalan
{ 08 Şubat 2012 03:44:05 }
bu kapsamli yazi beni cok heyecanlandirdi.
Diğer Sayfalar: 1. alkislanacak bir calisma. tesekkkurler Bulent Ibrisim
Yorum Yazın
|
| Tüm Yazarlar |
|
         |
 |
 |
|
 |
Haberler | En Çok Okunanlar | En Çok Oy Alanlar
 |
Kategori: 
Yazan: 
Facebook'ta paylaş
