Serhan Ada’nın “Berlin – İskender Meydanı” şiirinin son üç dizesi unutulur gibi değil:

 

Evet, ışıklar aynı ama zaman farklı. Çok kültürlü, çok dilli, çok uluslu... bir Berlin’de hiçbir şey beni şaşırtmıyor artık. Türk nikah memurunun nikah kıydığını gördükten yaşadıktan sonra, şaşıracağım başka ne kaldı ki!

 

Almanya’da bir Anadolu olduğumuz gerçeğini Orhon Murat Arıburnu çok önceden yazmıştı Fatmaların, Ayşelerin , Ahmetlerin, Mehmetlerin... yığınsal gelişiyle. Brecht’in her zaman gittiği kahvenin pek uzağına düşmüyor döner, lahmacun kokuları. Dünya bir garip olmadı, olması gereken yere gelip yerleşti.

 

 

 

BEN’İMİN BEN’İ

 

En zor olanı da o, kendinden söz etmek. Boy bos olsa anlatılacak olan kolay ama yazdığım şiirler üzerine söz söylemeye gelince iş, orda durup uzun uzun düşünmem gerekiyor elbette. Neyi nasıl yazdığımın dökümünü yapmak hiç de kolay değil ama açıklanmaz da değil; işe yarayacak bir şeyler söylenebilir. Ben de bunu deneyeceğim işte, şimdi:

 

Babamı çok küçük yaşlarda kaybettiğim için baba imgesi hiç peşimi bırakmadı. Babasız büyümenin boynu büküklüğünü şiirlerime hissettirmeme olanağım yoktu. Şiirlerim yüreğimden geçen her şeyi bildiler bugüne dek ve ne düşündüğümü de hep hissettiler. Babasızlığımı yüzüme vurmak değildi bu ama yoksul bir ailenin dar olanakları içinde sıkıntıları aşmamda bana ne çok yardımı dokundu annemin sıcacık yüreğinin, babasızlığımı gizleme değil de hissettirmemek için didinip durmasıydı bu. Pazarların ucuzladığı saatte pazara giden annem, tüm geleceğini en küçük oğluna bağlamasın da ne yapsındı; öğrenciliğin geçtiği yıllardaki dehşet ve kaos ortamını düşününce hâlâ tüylerim diken diken oluyor! Oğlu bir faşist kurşunuyla vurulmadan, hapislere düşmeden devlet bursuyla okuyacak ve anneyi de kendini de kurtaracak, düze çıkaracaktı çünkü; düş buydu. Bakalım gerçek olacak mıydı bu umut! Anne, hep sıkıntılardan kurtulacakları günler için dua etti durdu. Dualarının kabul olup olmadığı bilinmez ama oğlu anneyi ve kendisini düzlüğe çıkardı; anne bundan mutlu oldu. Yalnızlığını, bunalımlarını, umutsuz aşklarını ise oğul, şiirlerde gidermeye çalıştı. Şiirle, imgelerle dünyaya, hayata bakmaya alıştırdı kendini. Yazma onun için kendini ayakta tutmanın bir merkezi oldu. Yazmadığı, yazamadığı günler delirmedi ama çok sıkıldı. Başkaları gibi olmadan, kendi olmaya çalışarak baktı çevresine, dünyaya, ülkesine. Lirik dizelerinin arasına ülkesinin bitmeyen her türü sorunlarına göndermeler girdi; kopmadı ülkesinin sorunları üstüne düşünmekten, yazmaktan. “Kanun Hükmünde Şiir” gelip dayandı dizelerinin arasına. Şiirin kendi yasasının olduğunu bilecek yaşta ve deneydeydi artık. Şiirinin üstüne düşen görev neyse, bir görev duygusundan öte, neyi şiirle verebilecekse onu imgelerine, dizelerine geçirdi, oğul. Deneyler de yapmaktan kaçınmadı şiirinde, sürekli yeni söylemler, olanaklar aramaya çalıştı. Küçük bir deniz oluşturduğunu gördü sonra. Yazdıklarının şiir şiir çoğalmasıydı bu Merkezkaç’tan uzakta. Oğlun ömrünün yarısından fazlası gurbette geçti ülkesini, dostlarını özleyerek... diline sımsıkı sarılarak.

 

Şiirim, 33 yaşına bastı. Bu şiir yaşı olarak hiç de azımsanmayacak bir yaş. Gelişerek, yayılarak, derinleşerek, kendi yolunu sürdürüyor kendince Ben’imin Ben’i.

 

 

 

Emekliliğim resmen onaylandı.

 

Yaşasın!

 

Özgürüm artık, hem de nasıl özgür!

 

Şiirle doldum ki, ne dolma!

 

 

 

Dün gece uykusuz kalmama değdi sanıyorum.

 

Bu ara şiir kaynıyorum içim dışım. Seller, çağlayanlar, kar suları... gibi coşku doluyum.

 

Bendine dar geen ve kapılarını zorlayan barajlar gibiyim.

 

 

 

 

Okula gidip 30 yıllık anahtarlarımı teslim ettim. Emeklilik başvuruma yanıt geldiğini, kabul edildiğini de söyledim müdüre. İçimde bir eziklik yoktu, bir rahatlama vardı ki, bunu benden başkası zor anlar. Kabuslarım, sıkıntılarım, rüyamda öğrenci görmeler... dönemi bitti. Evet, hayatımda bir dönem kapandı. Yepyeni bir yaşama adım atıyorum şimdi.

 

Yarım yamalak yaşadığım yazarlık yaşamıma dolu dizgin dalacağım ömrüm oldukça, sağlığım elverdikçe. Yani daha çok ve daha yoğun yazmak istediğin konulara, yarım dosyalarıma eğileceğim. Daha iyi, daha kalıcı şeyler yazacağımı umuyorum. Emeklilik, günlerimin bomboş öldürülmesi olmayacak  benim için, tersine dopdolu geçmesi olacak.

 

 

 

Ayfer Tunç’un son romanı Yeşil Peri Gecesi (2010) konuyu bütünleyen etkileyici dizelerle bezeli. Roman kahramanı kadın eline “ne geçerse” okur. Aslında eline “hep iyi şeyler geçmiş” okunacak. Şiiri daha çok okur. Şiiri özler. “Ama şiir okuduktan sonra bir süre” kendisini “çok kötü” hisseder. Kendini kötü hissettikçe roman okur. “Trajik romanlar şiirin acısını” temizliyordur çünkü. “Ama iyi romanlar” onu” “gene şiire” iter. Şiir ona dokunur. “Daha doğrusu” hayatını “sabitliyor”muş ve “acıyı daha derinden hissetme”sine neden oluyormuş.

 

Romanda geçen dizelere bakınca çağdaş şairlerimizin enfes bir resmi geçit yaptığını görüyoruz. İşte romanın çatısının çatılmasına, konunun can alıcılığına, kahramanlarının iç dünyalarına girip çıkmamıza neden olan dizeler:

 

 Dondu belleklerde bir daha unutulmadı” (E. Cansever, “İki Ada”),

 

 Hiçbir yere gitmiyor” (E. Cansever, “Manastırlı Hilmi Beye İkinci Mektup”),

 

“Neler almalıyım yanıma” (E. Cansever,” Neler Almalıyım Yanıma”),

 

 Yeniden doğmak için çıkardığım yangından” (E. Cansever, “Phoenix”),

 

“Benim dengemi bozmayın” (T. Uyar, “Tel Cambazının Tel Üstündeki Durumunu Anlatır Şiiridir”),

 

 “İyidir beraber olmamız” (B. Necatigil, “Donmuş Dallarda Çiçek”),

 

“Ve nasıl göz gözeyiz ansızın bir infilak” (E. Cansever, “İnfilak”),

 “Biliyorsun ben hangi şehirdeysem yalnızlığın başkenti orasıdır” (C. Süreya, “Göçebe”),

 

 “Hepimiz yaşadık, nedir ki zaman!” (M. C. Anday, “İsa’dan Önce”),

 

“Bir kurban gibi yeniden başlamak gerekiyor işe” (Z. Karakoç, “Batı Korosu”),

 

“Doğduğum çöller ardımdan gelecektir” (E. Batur, “Vurgun IV”),

 

“Ne kadar rezil olursak  o kadar iyi” (C. Yücel, “Sevgi Duvarı”,

 

“Sonra işte yaşlandım” (G. Akın, “Kısa Şiir / Bir”),

 

“Yorgun gözümün halkalarında güller gibi fecroldu nümayan” (A. Haşim, “Bir Günün Sonunda Arzu”),

 

“Gecenin dürüstlüğünden herkes kuşkulanır” (İ. Özel, “Bir Ağrı Yakıldıkça Sevilmeli”),

 

 Sokaklar, köpekler, tanrının bütün eşyaları” (E. Cansever, “Koro”),

 

İzmirlere filan gidelim” (T. Uyar, “Hadi İzmir’e”),

 

“Ne yazık! Vakit de yok kurtarmak için geleceği” (E. Cansever, “Umutsuzlar Parkı X”),

 

 Her seher bir gül açar, her gece bülbül öter” (Y. Kemal, “Rindlerin Ölümü”),

 

 Kadındırlar, nişanlıları kendilerine ada falan armağan ederler” (C. Süreya, “Onlar İçin Minibüs Şarkıları”),

 

 Ve kaybetmek daha güç bulamamaktan” (C. Süreya, “Ülke”),

 

“Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç” (Y. Kemal, Rindlerin Akşamı”),

 

  Ne de büsbütün dışında” (A. H. Tanpınar),

 

Çünkü yalnızlığım ben” (O. Rifat, “Yaprak”),

 

“Korkuyorum yaşamaktan ki çok güzel” (Dağlarca, “Korku”),

 

“Her mihnet kabulüm, yeter ki gün eksilmesin penceremden” (C. S. Tarancı, “Gün Eksilmesin Penceremden”),

 

“Kustum öz ağzımdan kafatasımı” (N. F. Kısakürek, “Çile”),

 

 biliyorum kolay anlaşılmayacak” (İ. Özel, “Amentü”):

 

 

 

Son Simav depreminin dehşetini düşünürken 1509’daki İstanbul depremi “Küçük Kıyamet” olarak tarihe geçtiği aklıma geldi.

 

Bundan tam 257 yıl sonra 22 Mayıs 1766’da  (Perşembe sabahı)- günümüzden 245 yıl önce- İstanbul’u yıkan ve 4000 – 5000 insanın yok olmasına neden olan depremin de başka bir kıyamet olduğunu düşünmeden yapamadım.

 

Her deprem yarattığı dehşet görüntülerle, yıkımla, yaşattığı acılarla kendince bir kıyamet oluşturur aslında. Zarasız ziyansız depreme yakalanmalar benim de (yani bizim de) başımıza geldi Ayvalık’ta.

 

Deprem, korkutur, uykularımı kaçırır havalar fazla sıcak olmaya başlayınca. Nereden aklımda kaldıysa havalar iyice sıcak olursa, köpekler uzun uzun havlarsa deprem olacak duygusu gelip yerleşiyor yüreğime. Depremlerin neden olduğu ağıtlar, türküler, destanlar... dönüp bakılası değil.

 

Cahit Öztelli’nin Uyan Padişahım (1976) kitabında depremlere ilişkin destanlar yer alıyor. 1766 depreminin yıkımının, acısının destanını Petro ya da Bedros adlı Kütahyalı bir Ermeni yazmış:

 

 

 “titreme” zelzele / deprem karşılığı olarak kullanılıyor. (Deprem, “tebretmek” yani sarsılmak, kımıldamak, sallanmak anlamına geliyor.)

 

 

Aynı depremi bir de Ozan Ceryanoğlu yazmış: 

 

 

Kentin kalbini bir kez daha yerinden oynatan 1894 depremi için de Ozan Halit şunları yazmış:

 

 

İstanbul için deprem senaryolarının ardı arkası kesilmiyor. Korkulan ya da öngörülen depremi Türkiye yaşamaz umarım.