A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Yezidilik -2- Bayramları, Kast Sistemi

Kategori Kategori: Özel Dosyalar | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Ferruh Dinçkal | 20 Ağustos 2007 16:22:19

Yezidilerin önem verdikleri dört dini bayram var. Bu bayramlara cemaat dışından gelen yababcılar da katılabiliyor. Yezidilik bir sır dini olduğu için tapınaktaki gizli tapımlara ve bu tapımlar sırasındaki törenlere ise cemaat dışından olanlar katılamıyor.

Yazının birinci bölümü - Yazidilik -1- Doğusu

Yezidiler günlük yaşamlarında üç kez güneşe dualar okuyorlar. Şafak sökerken doğuya dönülerek, doğan güneş karşılanıyor; öğleyin tepedeki güneşe dönülerek dua ediliyor ve güneş batarken batıya dönülüyor ve dua okunarak güneş uğurlanıyor. Yezidilerin Sabiler gibi bu tapınmalar sırasında secde etmiyorlar. Yezidiler’de toplu tapım yok. Herkes evin önüne çıkıp kendi tapımını yerine getiriyor. Toplu tapım yılda bir kez ve Laliş’te hac sırasında yapılıyor. Yılın ilk bayramı Nisan ayının ilk Çarşamba günü başlayan Sarisal (Farsça yeniyil) dir. Yezidiler günümüzde bu bayramı Nevruz bayramı olarak kutluyorlar ve onüç gün sürüyor. Gece ve gündüzün birbirine eşit olmasından sonraki ilk çarşamba, Zerdüşt’ün doğum yıldönümü olduğu için kutsal bir gün sayılır.

Yezidilerin kutladiği Yeniyıl bayramı, eski Babil yeniyıl bayramı Akitu ve Sabilerin Yeniyıl bayramı gibi bereket bayramı karaketeri taşıyor. Genelekselolarak Emir ve ailesinin refakat ettiği Baba Şeyh töreni başlatır. Melek Tavus standı köy meydanına getirilerek, üzerindeki örtü indirilir. Sincar dağlarındaki tören, Hilmeran tepesindeki Şerafeddin türbesinin çevresinde başlar. Gece göğe fırlatılan fişekler yeni yılın başladığını müjdeler.

Yezidilerin bundan başka, yalnız Laliş’te kutladıkları Temmuz’un 18’inden 21’ine kadar süren Şeyh Adi veya 40 gün Bayramı olarak bilinen bayram ve Şeyh Adi’nin biraraya getirdiği ilk cemaatin anısını tazelemek için yapılan Cemaat Bayramları da vardır. Cemaat bayramıi Ekim ayında yapılır ve sekiz gün sürer. Bu bayrama katılmak her Yezidi için zorunludur.

Yezidilerde Kast Sistemi
Yezidi cemaati kastlara ayrılmış bir topluluktur. Antik çağda Gnostik toplumlarda görülen bu hiyerarşiyi kapalı toplum olamasınında nedeleri ile Yezidiler bugüne kadar sürdürmüşler.
Piramidin tepesinde cemaatin dünyevi işlerinden sorumlu olan bir Emir bulunuyor. Emirlik babadan oğula geçiyor. Şeyhler bugün 3000 ailelik bir kast oluşturuyor. Başkanları olan Baba Şeyh Emir tarafindan atanıyor. Görevleri dini işlerle uğraşmak; ayrıca Laliş’te ve diğer yerlerde dini bayramların düzenlenmesinden de Şeyhler sorumlu. Pirler dini törenlerin düzenlenmesinde Şeyhlere yardım ediyor. Pirler arasından seçilen Baba Çavuş denilen Pir, Laliş tapınağının korunmasıyla görevli. Ayrıca pirlerin evlenmemiş olmasi gerekiyor.

Kavallar, Beşika ve Bahzani köylerindeki iki aileden seçiliyor. Görevleri, bayramlarda Laliş’e gelerek flüt ve iri defler çalarak ilahiler okumak, türküler söylemek. Ama yüzyılı aşkın bir süredir esas işleri, kendilerini tanıtmak için küçük bir tavus kuşu minyatürünü ceplerine koyarak teker teker Yezidi köylerini ziyaret etmek ve zekat toplamaktır. Bir sonraki sınıfı ise fakirler oluşturuyor. Fakirler siyah renkte eteklerine kırmızı bir kumaştan şerit geçirilmiş bir cübbe giyiyorlar. Fakirler zamanının çoğunu tefekküre dalarak ve dualar okuyarak geçiriyorlar. Bu sınıfdada fakirlik babadan oğula geçiyor. Yazizidi cemaatinin en ilginç sınıflarından biri de Koçaklar. Koçaklarin çoğu evlerini, yurtlarını terkederek Laliş’e gelip yerleşen hacılar. Aralarindan bazılarının Melek Tavus’la iletişim kuracak kadar telepatik güçleri olduğuna inanılıyor. Yezidi geleneğinde mavi renk tabudur. Bunun nedeni de 18.yüzyilin ortalarında bir Koçak’in bir gece odasını dolduran ışığın etkisiyle uyanıp, Melek Tavus’un ona bu renkten haşlanmadığını, mavi renkli gömleklerin uğursuz oldugunu söylemesi olmuş. O günden sonra Baba Şeyh’in buyruğuyla bütün mavi renkli gömlekler toplanıp yakılmış ve mavi renkli her şey yasaklanmış. Yezidiler’de dul kadınlardan ve genç kızlardan oluşan küçük bir Fakriyat sınıfı var. Cemaatin geri kalanını ise Müridler oluşturuyor.

Yezidiliğin en önemli sorunu bugün tam olarak tek bir Yezidilik’ten söz edilememesidir. Bunun nedeni kendilerine ait bir edebiyatları olmaması, kendi kültür ve inanışlarını yazıya dökmemeleridir. Ayrıca kendıleri hakkında yazılan kitapların hemen hemen tamamı yabancılar tarafından yazılmıştır. Bunun sonucunda ise Yezidi teolojisi bölgesel farklılıklar göstermıştır.
Bugün dünyada yaklaşik sekiz yüz bin kadar Yezidi vardir. Bu sayının azliğinin nedeni tarih boyunca bu inanışın hiç bir zaman güçlü olamaması ve bölge dinlerinin baskı, zulüm ve aşağılamalarına maruz kalmasıdır. Yezidilerin büyük çoğunlugu Musul’un yakinlarındakı Laliş’te yaşamaktadır.

Almanya’da da otuz bin kadar Yezidi vardir, bu ülke Yezidilere sığınma hakkı tanımıştır. Kürtçe konuşan Yezidiler bugünkü lideri Muaviye bin İsmail el-Yezidi, Asur kökenli olduklarını ve Azday halkı olarak anılmak istediklerini söylemektedir.

Yazı devamı ...

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 8.9 / 9 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış




Türkiye ve Arap ülkelerinde
DEPREM : Hangi ülke, ne yardım gönderiyor?
YAS...
YAKIŞMIYOR
İşte Millet İttifakı'nın 9 ana başlıklı Ortak Mutabakat Metni'nin önemli maddeleri

Katar Gate: AP'deki rüşvet skandalında Türkiye bağlantısı
73 YIL SONRA BİR 14 MAYIS DAHA
NATO'nun 31'inci üyesi Finlandiya
Avustralya’dan TikTok’a yasak geldi
Almanya: İş gücü göçünü kolaylaştıran yasa kabineden geçti

Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur
AB Meta'yı 1,2 milyar euro para cezasına çarptırdı
55 bin kişiyi işten çıkararak yerine yapay zeka kullanacak
Dünyada gıda fiyatları 12 aydır düşerken; Türkiye'de 31 aydır yükseliyor
Türkiye Irak’a yaklaşık 1,5 milyar dolar tazminat ödeyecek

2023 FIFA Kadınlar Dünya Kupası’nda rekor bekleniyor
Rüya...
Kocaman bir aile gibi
Yeni Zelenda: 2009 sonrasında doğanlara sigara yasağı
Avrupa’nın ardından ABD’de maymun çiçeği virüsü alarmı

GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ
KİTAPÇI RÜSTEM, PARİS: EMEKÇİDEN YANA ve FAHRİ KONSOLOS
Değerli Dost Aydınlık Yürek - HASAN MEYZİNOĞLU
“ŞAİR LÂFI”

Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA
GERÇEK FELSEFE
MADDE VE DÜŞÜNCE

2023-2027'de dünya genelinde rekor hava sıcaklıkları görülebilir
Okyanus sıcaklıkları rekor seviyede
BM'den uyarı: Deniz seviyesi rekor hızla yükseliyor
AB'nin enerji tüketiminde yenilenebilir kaynakların payı 2030'a kadar %42,5'e yükseltilecek
'Ekosistemi yeniden dengele': Dingoları ve şeytanları geri döndürme planı

Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu
Yapay Et Şirketi Üretime Hazırlanıyor

Eratosthenes MÖ 3. Yüzyılda dünya'nın çevresini nasıl ölçtü?
Leonardo da Vinci'nin annesi Çerkes bir köle
UÇAN KÜÇÜK ŞIRINGALAR
Kanser hücrelerini öldüren virüs hastalar üzerinde olumlu sonuç verdi
Çin'de havadaki Covid-19'u tespit eden maske geliştirildi

Gençlerin yüzde 63'ü Türkiye'den gitmek istiyor.
Modern köle sıralamasında Türkiye zirvede
Türkiye'de temelsiz yargılamalar devam etti
Türkiye’de çocuklar ekmek veya makarna ile besleniyorlar...
Türkiye yine

Demokrasinin yozlaşıp ayak takımının hakimiyet kurduğu rejim: Oklokrasi
“BİZE BİR SOSYALİST PARTİSİ LAZIM”
Mezopotamya’nın Ağıtları
KARGALAR, ÖRÜMCEKLER, LEYLEKLER VE DİĞERLERİ
1 MAYIS 1945

AT KOŞUMU
MEVSİMLER
HUKUK NEDİR?
GÜVENMEK
Tanrının Arabası

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git