A Yorum
  Acilis Sayfasi Yap Sik Kullanilanlara Ekle  

   
A yorum Kurum
iletisim
login
yayin ilkeleri...



yazi dizileri

Yazı karekteri : (+) Büyük | (-) Küçük

Yezidilik -2- Bayramları, Kast Sistemi

Kategori Kategori: Özel Dosyalar | Yorumlar 0 Yorum | Yazar Yazan: Ferruh Dinçkal | 20 Ağustos 2007 16:22:19

Yezidilerin önem verdikleri dört dini bayram var. Bu bayramlara cemaat dışından gelen yababcılar da katılabiliyor. Yezidilik bir sır dini olduğu için tapınaktaki gizli tapımlara ve bu tapımlar sırasındaki törenlere ise cemaat dışından olanlar katılamıyor.

Yazının birinci bölümü - Yazidilik -1- Doğusu

Yezidiler günlük yaşamlarında üç kez güneşe dualar okuyorlar. Şafak sökerken doğuya dönülerek, doğan güneş karşılanıyor; öğleyin tepedeki güneşe dönülerek dua ediliyor ve güneş batarken batıya dönülüyor ve dua okunarak güneş uğurlanıyor. Yezidilerin Sabiler gibi bu tapınmalar sırasında secde etmiyorlar. Yezidiler’de toplu tapım yok. Herkes evin önüne çıkıp kendi tapımını yerine getiriyor. Toplu tapım yılda bir kez ve Laliş’te hac sırasında yapılıyor. Yılın ilk bayramı Nisan ayının ilk Çarşamba günü başlayan Sarisal (Farsça yeniyil) dir. Yezidiler günümüzde bu bayramı Nevruz bayramı olarak kutluyorlar ve onüç gün sürüyor. Gece ve gündüzün birbirine eşit olmasından sonraki ilk çarşamba, Zerdüşt’ün doğum yıldönümü olduğu için kutsal bir gün sayılır.

Yezidilerin kutladiği Yeniyıl bayramı, eski Babil yeniyıl bayramı Akitu ve Sabilerin Yeniyıl bayramı gibi bereket bayramı karaketeri taşıyor. Genelekselolarak Emir ve ailesinin refakat ettiği Baba Şeyh töreni başlatır. Melek Tavus standı köy meydanına getirilerek, üzerindeki örtü indirilir. Sincar dağlarındaki tören, Hilmeran tepesindeki Şerafeddin türbesinin çevresinde başlar. Gece göğe fırlatılan fişekler yeni yılın başladığını müjdeler.

Yezidilerin bundan başka, yalnız Laliş’te kutladıkları Temmuz’un 18’inden 21’ine kadar süren Şeyh Adi veya 40 gün Bayramı olarak bilinen bayram ve Şeyh Adi’nin biraraya getirdiği ilk cemaatin anısını tazelemek için yapılan Cemaat Bayramları da vardır. Cemaat bayramıi Ekim ayında yapılır ve sekiz gün sürer. Bu bayrama katılmak her Yezidi için zorunludur.

Yezidilerde Kast Sistemi
Yezidi cemaati kastlara ayrılmış bir topluluktur. Antik çağda Gnostik toplumlarda görülen bu hiyerarşiyi kapalı toplum olamasınında nedeleri ile Yezidiler bugüne kadar sürdürmüşler.
Piramidin tepesinde cemaatin dünyevi işlerinden sorumlu olan bir Emir bulunuyor. Emirlik babadan oğula geçiyor. Şeyhler bugün 3000 ailelik bir kast oluşturuyor. Başkanları olan Baba Şeyh Emir tarafindan atanıyor. Görevleri dini işlerle uğraşmak; ayrıca Laliş’te ve diğer yerlerde dini bayramların düzenlenmesinden de Şeyhler sorumlu. Pirler dini törenlerin düzenlenmesinde Şeyhlere yardım ediyor. Pirler arasından seçilen Baba Çavuş denilen Pir, Laliş tapınağının korunmasıyla görevli. Ayrıca pirlerin evlenmemiş olmasi gerekiyor.

Kavallar, Beşika ve Bahzani köylerindeki iki aileden seçiliyor. Görevleri, bayramlarda Laliş’e gelerek flüt ve iri defler çalarak ilahiler okumak, türküler söylemek. Ama yüzyılı aşkın bir süredir esas işleri, kendilerini tanıtmak için küçük bir tavus kuşu minyatürünü ceplerine koyarak teker teker Yezidi köylerini ziyaret etmek ve zekat toplamaktır. Bir sonraki sınıfı ise fakirler oluşturuyor. Fakirler siyah renkte eteklerine kırmızı bir kumaştan şerit geçirilmiş bir cübbe giyiyorlar. Fakirler zamanının çoğunu tefekküre dalarak ve dualar okuyarak geçiriyorlar. Bu sınıfdada fakirlik babadan oğula geçiyor. Yazizidi cemaatinin en ilginç sınıflarından biri de Koçaklar. Koçaklarin çoğu evlerini, yurtlarını terkederek Laliş’e gelip yerleşen hacılar. Aralarindan bazılarının Melek Tavus’la iletişim kuracak kadar telepatik güçleri olduğuna inanılıyor. Yezidi geleneğinde mavi renk tabudur. Bunun nedeni de 18.yüzyilin ortalarında bir Koçak’in bir gece odasını dolduran ışığın etkisiyle uyanıp, Melek Tavus’un ona bu renkten haşlanmadığını, mavi renkli gömleklerin uğursuz oldugunu söylemesi olmuş. O günden sonra Baba Şeyh’in buyruğuyla bütün mavi renkli gömlekler toplanıp yakılmış ve mavi renkli her şey yasaklanmış. Yezidiler’de dul kadınlardan ve genç kızlardan oluşan küçük bir Fakriyat sınıfı var. Cemaatin geri kalanını ise Müridler oluşturuyor.

Yezidiliğin en önemli sorunu bugün tam olarak tek bir Yezidilik’ten söz edilememesidir. Bunun nedeni kendilerine ait bir edebiyatları olmaması, kendi kültür ve inanışlarını yazıya dökmemeleridir. Ayrıca kendıleri hakkında yazılan kitapların hemen hemen tamamı yabancılar tarafından yazılmıştır. Bunun sonucunda ise Yezidi teolojisi bölgesel farklılıklar göstermıştır.
Bugün dünyada yaklaşik sekiz yüz bin kadar Yezidi vardir. Bu sayının azliğinin nedeni tarih boyunca bu inanışın hiç bir zaman güçlü olamaması ve bölge dinlerinin baskı, zulüm ve aşağılamalarına maruz kalmasıdır. Yezidilerin büyük çoğunlugu Musul’un yakinlarındakı Laliş’te yaşamaktadır.

Almanya’da da otuz bin kadar Yezidi vardir, bu ülke Yezidilere sığınma hakkı tanımıştır. Kürtçe konuşan Yezidiler bugünkü lideri Muaviye bin İsmail el-Yezidi, Asur kökenli olduklarını ve Azday halkı olarak anılmak istediklerini söylemektedir.

Yazı devamı ...

Facebook'ta paylaş   |   Twitter'da paylaş


 | Puan: 8.9 / 9 Oy | Yazdırılabilir SayfaYazdır

Yorumlar


Henüz Yorum Yazılmamış




Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı ve utkulu olacaktır
YILMAZ GÜNEY’E DAİR ekitab
Dünya Sağlık Örgütü: Yeni Kovid-19 varyantı ölümleri arttırabilir.
Yazarlarımızdan Sevgili Aykut Yazgan’ı kaybettik
Yurt dışına göç eden Türk vatandaşları: 2022'de son 7 yılın rekoru kırıldı

Hollanda'da aşırı sağcı Wilders'in seçim zaferi
Avustralya ulusal dijital kimlik sistemine geçiyor
İsrail - Hamas çatışmasında savaş suçu işleniyor mu?
Türkiye’de 21 yılda 15 bini aşkın arazi, 289 bini aşkın konut ve işyeri yabancılara satıldı
FRANSA İKTİDAR CEPHESİ DERSLERİ HAL VE GİDİŞ: SIFIR

Birleşmiş Milletler’den 48 ülke için korkutan rapor
Daron Acemoğlu: Türk halkını zor günler bekliyor
Türkiye’de yıllık et tüketimi 10 kg dan az
Çin Alman otomobillerini tahtından ediyor.
Acemoğlu: 15 yıl Türkiye için fırsat penceresi bunu harcarsa sonu trajik olur

İçinden hiç tren geçmeyen Dalaman tren garı…
İngiltere'de yeni bir domuz gribi varyantının insandaki ilk vakası tespit edildi.
Gerçek insan değil ama ayda binlerce dolar kazanıyor
ANA(KADIN)LARIN SESİ
Dünya genelinde kanser vakalarında büyük artış

"DUHOK KONUŞUYOR" ekitap
ENTERNASYONAL
REMZİ RAŞA’YI ANMAK İÇİN
GREV HAKKI TARTIŞILIYOR, TANINIYOR
“İŞÇİLER SAHAYA İNMELİ”, BÜLENT ECEVİT’LE SÖYLEŞİ

Senede bir gün
SABİTESİZ GÖRECELİ OLABİLİR Mİ?
Ana gibi yar, Anadolu gibi diyar olmaz
HÜMANİZMANIN KANITLANMASI
YABANCILAŞMA

Türkiye, Avrupa’nın atık deposu mu?
Kuzey Denizi'nde sızıntı korkusu
AKBELEN ORMANI DİRENİYOR
Akbelen Ormanı'ndaki çevre direnişi
WMO aşırı sıcaklarda kalp krizi ve ölüm uyarısında bulundu

Yaşgünün Kutlu Olsun James Webb Uzay Teleskobu
Su ve deterjan olmadan çalışan bir çamaşır makinesi
Akıl okuyabilen robot tasarladılar
Sanal Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik , Metaverse, Sanal Uzay Nedir?
Apple'dan iPhone Uygulamalarına Dev Zam: 1 Dolarlık Uygulama 17 TL Oldu

Şempanzeler rakiplerine karşı savaş stratejileri kullanıyor.
Kazakistan'da 3.400 yıllık erken dönem Türk piramidi bulundu
Avustralya’da Dingolar “Neredeyse İnsan” statüsündeydi.
'Kayıp sekizinci kıta' Zelandiya ilk kez nasıl haritalandırıldı, sonuçları ne olabilir?
İnsanların ataları 'yeryüzünden silinme noktasına gelmiş olabilir'

Dünya cinsiyet eşitliği konusunda ne durumda?
Türkiye Avrupa’da lider, dünyada 14. Sırada
Türkiye'de su krizi araştırması yayımlandı
Suudi Arabistan yüzlerce göçmeni öldürdü
Yalan haberlere neden inanıyoruz?

ABİDİN DİNO PULU
Göbeklitepe'deki son keşifler ne anlama geliyor?
AYKUT YAZGAN’I OKUMAK
Megapik “Yeniden” adlı kitabın yazarı Dr. Meltem Hınçal ile bir söyleşi....
Mektub var, Ragip Duran’dan

HAŞHAŞİLER
Hangisi Yener
VİCDANIN VAR MI?
QUO VADİS
Irkçılığın eli barut ve benzin kokuyor, yüzü ölüm

Amerika’da Ayrımcı Politikalar ve Siyahi Mücadele Tarihi
Dünyanın İlk Destan Kahramanı: Gılgamış
Antik Çağlarda Kendi Memleketlerine Karşı Savaşan Paralı Askerler
Sümer Atasözleri ve Özdeyişler
Museviliği benimsemiş tek Türk devleti : Hazarlar


kose yazarlari En Cok Okunanlar
Son 30 günde en çok okunanlar
En Cok Okunanlar










Basa git